Wikipedia

Brzostek

miasto w województwie podkarpackim

Brzostek – miasto w Polsce, w województwie podkarpackim, w powiecie dębickim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Brzostek.

Brzostek
miasto w gminie miejsko-wiejskiej
Ilustracja
Widok na wschodnią pierzeję Rynku w 2007 r.
Herb
Herb
Państwo

 Polska

Województwo

 podkarpackie

Powiat

dębicki

Gmina

Brzostek

Prawa miejskie

18 czerwca 1367[1] i 1 stycznia 2009[2]

Burmistrz

Wojciech Piotr Staniszewski[3]

Powierzchnia

8,76[4] km²

Wysokość

221,8 m n.p.m.

Populacja (2023)
• liczba ludności
• gęstość


2 691[5]
310 os./km²

Strefa numeracyjna

+48 14

Kod pocztowy

39-230[6]

Tablice rejestracyjne

RDE

Położenie na mapie gminy Brzostek
Mapa konturowa gminy Brzostek, w centrum znajduje się punkt z opisem „Brzostek”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Brzostek”
Położenie na mapie województwa podkarpackiego
Mapa konturowa województwa podkarpackiego, po lewej znajduje się punkt z opisem „Brzostek”
Położenie na mapie powiatu dębickiego
Mapa konturowa powiatu dębickiego, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Brzostek”
Ziemia49°52′46,95″N 21°24′37,08″E/49,879708 21,410300
TERC (TERYT)

1803024[7]

SIMC

0814493[7]

Urząd miejski
Rynek 1
39-230 Brzostek
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa
BIP

Miejscowość leży nad rzeką Wisłoką. Obszar Brzostku zajmuje 8,76 km², w 2021 roku zamieszkiwało go 2 716 osób. W mieście znajduje się przedszkole, szkoła podstawowa, jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej, a także kilka niewielkich zakładów przemysłowych – stanowi ono centrum usługowo-handlowe dla okolicznych wsi.

Brzostek pierwotnie znajdował się w rękach benedyktynów z Tyńca. Prawa miejskie zostały mu nadane 18 czerwca 1367 roku przez opata Jana, co znacząco przyspieszyło jego rozwój. Miasto było kilkukrotnie najeżdżane i niszczone, jednak odbudowano je dzięki zwolnieniu mieszkańców z podatków. W latach 1854–1867 Brzostek był siedzibą powiatu. W 1934 roku miejscowości odebrano prawa miejskie, które przywrócono ostatecznie w 2009 roku.

Geografia edytuj

Położenie edytuj

Brzostek położony jest w zachodniej części województwa podkarpackiego, w powiecie dębickim, na terenie gminy miejsko-wiejskiej Brzostek. W jego najbliższej okolicy znajdują się wsie: Zawadka Brzostecka, Siedliska-Bogusz, Nawsie Brzosteckie, Opacionka, Januszkowice, Klecie, Skurowa i Przeczyca[8].

Pod względem podziału fizycznogeograficznego Polski, miasto to znajduje się na pograniczu Pogórza Ciężkowickiego i Pogórza Strzyżowskiego[9][8]. Przez miejscowość przepływają potok Słony oraz rzeka Wisłoka[10]. Położona jest przy drodze krajowej nr 73, biegnącej z Wiśniówki do Jasła[8].

Brzostek w średniowieczu należał do ziemi sandomierskiej, położony był przy granicy z ziemią krakowską[11].

Struktura użytkowania powierzchni edytuj

Struktura użytkowania powierzchni Brzostku w 2021 roku[12]:

  1. Użytki rolne: 699 (80,0%)
  2. Grunty zabudowane i zurbanizowane: 85 (9,7%)
  3. Grunty leśne oraz zadrzewienia i zakrzewienia: 68 (7,8%)
  4. Grunty pod wodami – powierzchniami płynącymi: 17 (1,9%)
  5. Grunty pod wodami powierzchniowymi stojącymi: 0 (0,0%)
  6. Nieużytki: 5 (0,6%)

Geologia edytuj

Brzostek leży w strefie brzeżnej nasunięcia karpackiego (Karpat fliszowych). Utwory te po sfałdowaniu i odkuciu od podłoża uległy przesunięciu ku północy w postaci płaszczowin. Flisz tej płaszczowiny nasunięty jest na autochtoniczne osady miocenu[13]. Powierzchniowo obszar miasta w rejonie centrum i na południowy wschód od niego budują oligoceńskie piaskowce, łupki, iłowce i rogowce[14].

W czasie zlodowacenia północnopolskiego na stokach wzniesień nastąpiła akumulacja eoliczna pokryw lessów piaszczystych i glin lessowatych[15] – tereny na północ od centrum budują przeważnie czwartorzędowe lessy, zaś południowe fragmenty miasta wzdłuż potoku Gogołówka budują gliny, piaski i gliny z rumoszami, soliflukcyjno-deluwialne powstałe w czasie zlodowacenia północnopolskiego[14],

Szeroką dolinę Wisłoki i jej dopływów budują osady akumulacji rzecznej: mułki, piaski i głazy oraz mady rzeczne w stropowej części tych osadów. Miąższość osadów holoceńskich w dolinie Wisłoki waha się w granicach 10–15 m[15].

W okolicy Brzostku występują liczne złoża kruszywa piaszczysto-żwirowego. Zalegają one w holoceńskich terasach akumulacyjnych doliny Wisłoki[15].

Rzeźba terenu edytuj

Tereny Brzostku położone są w dwóch mezoregionach: Pogórzu Ciężkowickim (zachodnia część) i Pogórzu Strzyżowskim (wschodnia część). Stanowią one falistą wyżynę o deniwelacjach rzędu 80–200 m, rozczłonkowaną dolinami rzek i potoków (w tym przepływającego przez Brzostek Potoku Słonego). Grzbiety wzniesień mają przebieg równoleżnikowy[16].

Obydwa pogórza rozdziela szeroka płaskodenna dolina Wisłoki mająca założenia tektoniczne[16]. Wykształciła się w niej Kotlina Brzostecka, w której znajduje się miasto Brzostek. Ukształtowanie terenu miasta jest typowe dla terenów podgórskich[17]. Wysokość bezwzględna rynku Brzostku, koło budynku Urzędu Miejskiego w Brzostku, wynosi 221,8 m n.p.m.[18]

Gleby edytuj

W okolicy Brzostku dominują gleby brunatne wyługowane, brunatne kwaśne, pseudobielicowe i rędziny. Ich przydatność rolnicza jest silnie zróżnicowana, należą one jednak głównie do średniourodzajnych, mało zasobnych w przyswajalne składniki pokarmowe[19]. Charakteryzują je dobre stosunki wodne, dość głęboki poziom próchniczy oraz lekkie zakwaszenie[17]. W Kotlinie Brzosteckiej występowały dawniej moczary oraz bagna, aczkolwiek w XX w. przeprowadzono melioracje, które doprowadziły do ich osuszenia[20].

Struktura użytków rolnych według poszczególnych klas bonitacyjnych[a][21]:

  1. I: 0,0%
  2. II: 3,0%
  3. III: 43,0%
  4. IV: 40,0%
  5. V: 10,0%
  6. VI: 1,0%

Wody edytuj

Brzostek położony jest w dorzeczu Wisły, a głównym ciekiem odwadniającym tereny miasta jest Wisłoka, płynąca w przybliżeniu wzdłuż zachodniej granicy miasta. Na wysokości miasta ma ona charakter rzeki górskiej, płynącej naturalnym, nieobwałowanym, łagodnie meandrującym, żwirowym korytem. Jej reżim jest charakterystyczny dla rzek karpackich[22].

Do ważniejszych dopływów Wisłoki, płynących przez Brzostek, należą następujące cieki: Dębrna, Słony i Gogołówka. Potok Słony płynie przez centrum miasta i od wschodu płynie meandrującym odcinkiem wzdłuż ul. Nałęcza-Mysłowskiego i Mickiewicza, po drodze przecinając drogę krajową nr 73[23].

Na terenie miasta brak jest większych akwenów[23].

Klimat edytuj

Według regionalizacji rolniczo-klimatycznej Romualda Gumińskiego, obszar miasta Brzostek leży w dzielnicy podkarpackiej, która stanowi pas przejściowy pomiędzy górami a kotlinami podgórskimi[24]. Najniższe średnie temperatury notowane są w lutym (–3 °C), a najwyższe w lipcu (18 °C). Średnia roczna temperatura wynosi około 6–7 °C. Okres wegetacyjny trwa 210–220 dni, a średnie roczne opady wynoszą 700–750mm[24].

W rejonie Brzostku najczęściej spotyka się masy powietrza polarno-morskiego. Wiatry wieją ze średnią prędkością od 1,8–3,4 m/s, latem najczęściej z kierunku południowo-zachodniego, a zimą – północno-zachodniego. Jesienią i zimą występują wiejące z południa silne, ciepłe i suche wiatry typu fenowego[24].

Przyroda i ochrona środowiska edytuj

Roślinność w rejonie Brzostku stanowią przede wszystkim zbiorowiska synantropijne, segetalne oraz ruderalne, rozwijające się na terenach zaburzonych działalnością człowieka. W dolinie Wisłoki dominują łęgi wierzbowo-topolowe oraz łęgi jesionowo-wiązowe[25]. Potencjalną roślinność naturalną dla miasta Brzostek stanowią zaś grądy subkontynentalne oraz roślinność naturalna dolin cieków (przede wszystkim lasy łęgowe w obrębie doliny Wisłoki)[26]. Sama zaś dolina Wisłoki stanowi także regionalny korytarz ekologiczny[27].

Brzostek znajduje się częściowo na terenie Obszaru Chronionego Krajobrazu Pogórza Ciężkowickiego[28], Obszaru Chronionego Krajobrazu Pogórza Strzyżowskiego[29], otuliny Czarnorzecko-Strzyżowskiego Parku Krajobrazowego[30] oraz obszaru Natura 2000 Wisłoka z dopływami (PLH180052)[31]. Obszary te obejmują cenne ekosystemy leśnie oraz użytki rolne[32].

Obszar Natura 2000 Wisłoka z dopływami PLH180052 został wyznaczony dla ochrony 16 cennych siedlisk i 7 gatunków ptaków (bocian czarny, bocian biały, błotniak stawowy, derkacz, puszczyk uralski, zimorodek zwyczajny i dzięcioł czarny). Najcenniejszymi zaś zbiorowiskami roślinnymi na tym obszarze są lasy, zarośla łęgowe i grądowe oraz łąki. Występuje tutaj szereg gatunków zawartych w załączniku II dyrektywy siedliskowej: 5 gatunków ryb wskazanych (łosoś atlantycki, głowacz pręgopłetwy, miętus, lipień i certa), 2 gatunki ssaków (bóbr europejski i wydra europejska) oraz 4 gatunki bezkręgowców (skójka gruboskorupowa, modraszek teleius, czerwończyk nieparek i modraszek nausitous)[33].

W 2019 roku w Brzostku powierzchnia gruntów leśnych wynosiła 10,9 ha[34].

Toponimia edytuj

Nazwa miejscowości pochodzi od słowa brzost, oznaczającego gatunek wiązu[35].

Historia edytuj

Pierwsze ślady pobytu człowieka w okolicy Brzostku pochodzą z neolitu (3500–2000 lat p.n.e.). Znaleziska datowane na ten okres znalezione zostały m.in. w samym Brzostku. Ludzie osiedlali się tutaj także w epoce brązu. W sąsiedniej Przeczycy istniał wtedy obronny gród, prawdopodobnie zależny od państwa Wiślan[36].

Pierwszy raz wieś Brzostek (pod nazwą Brestek) została wymieniona w dokumentach legata papieskiego Idziego, zatwierdzających posiadłości opactwa benedyktynów w Tyńcu, w latach 1123–1125. Oprócz niego w dokumencie pojawiają się nazwy: Pilzno, Klecie (jako Clececi), Dęborzyn (jako Doborin) oraz Vnochovichi (prawdopodobnie Januszkowice)[37]. Ziemie w okolicy Brzostku były stopniowo zasiedlane, co skutkowało szybkim rozwojem gospodarczym wsi. Sama miejscowość znajdowała się na węgierskim szlaku handlowym, biegnącym doliną Wisłoki, co jeszcze bardziej podniosło jej znaczenie[38]. Ponadto sąsiednie Klecie, będące wówczas większe, weszły w posiadanie bojarów ruskich. Skłoniło to opata tynieckiego Jana do wsparcia rozwoju wsi – 18 czerwca 1367 roku wydał on dokument zezwalający na lokację miejską Brzostku na prawie magdeburskim[39][1]. W 1394 roku miastem stał się z kolei Mały Brzostek – sąsiadująca z miastem należącym do opactwa tynieckiego miejscowość, która później stała się jego przedmieściem[38].

W 1474 r., w czasie walk o tron węgierski, Brzostek został zdobyty i spalony przez wojska węgierskie pod dowództwem Tomasza Tharczaya. Mieszkańców uprowadzono, jednak zwolnienia od podatków pozwoliły na odbudowę gospodarki miejscowości. Znaczenie Brzostku stale rosło, w XVI wieku w mieście działała szkółka parafialna[40]. Miejscowość w tamtym okresie pod względem rzemiosła dorównywała Jasłu oraz znacznie wyprzedzała Dębicę[39]. W XVII w. rozwój regionu zaczął stopniowo hamować przez napady Tatarów i Szwedów. W 1657 roku miasteczko zostało zniszczone przez wojska księcia siedmiogrodzkiego Jerzego II Rakoczego. Skutki tego najazdu Brzostek odczuwał jeszcze w XVIII w. Pod koniec XVIII wieku w mieście rozwinęło się garncarstwo i szewstwo[41].

W maju 1772 roku do Brzostku wkroczyły wojska austriackie. Miejscowość pod zaborem znalazła się najpierw w cyrkule pilzneńskim, a po zmianie granic, w cyrkule dukielskim. Okoliczna szlachta brała udział w powstaniu listopadowym[42]. W 1846 roku szlachta z okolic Brzostku planowała wzniecić powstanie. Austriackie władze wykryły jednak spisek i w celu zapobiegnięcia rebelii Joseph Breinl, starosta tarnowski, polecił chłopom, by zabijali lub pochwycali powstańców. Krwawe ataki na dwory miały miejsce w całej okolicy. Na ich czele stanął chłop z pobliskiej Smarżowej (dawn. Smarzowej), Jakub Szela. Opanował on ponad 50 wsi, w tym sąsiadujące z Brzostkiem, lecz samego miasta nie udało mu się zdobyć[43].

W roku 1854 Brzostek stał się siedzibą powiatu, który w 1867 roku włączono do powiatu pilzneńskiego. W 1852 roku Ignacy Łukasiewicz, twórca lampy naftowej, otworzył w mieście swoją aptekę. Na początku XX wieku rozpoczęto budowę linii kolejowej łączącej Dębicę z Jasłem, mającej przebiegać przez Brzostek, jednak inwestycję przerwał wybuch I wojny światowej[44].

W czasie walk miasteczko znalazło się na linii frontu rosyjsko-austriackiego i kilkukrotnie przechodziło z rąk do rąk. 6 i 7 maja miała miejsce bitwa o Brzostek, będąca częścią operacji gorlickiej. Szczególnie krwawe walki toczyły się o zdobycie rynku, kościoła i wzgórza cmentarnego[45]. W okolicy poległo wówczas 2000 żołnierzy[46]. Austriacy odnieśli sukces, a rosyjscy żołnierze wycofali się za San. Pamiątką po bitwie pozostały cmentarze, z czego cztery znajdują się w Brzostku: nr 222, 223, 224, 225[45].

W listopadzie roku 1918 miejscowość znalazła się w granicach nowo utworzonego państwa polskiego jako część powiatu pilzneńskiego, jednak w 1932 roku miasto wraz z okolicznymi wsiami wcielono do powiatu jasielskiego. W 1934 roku Brzostek utracił prawa miejskie, zachowując prawo do używania historycznej nazwy miasto, przy równoczesnym zmniejszeniu podatków[47].

Po wybuchu II wojny światowej 8/9 września do miejscowości wkroczyli żołnierze Wehrmachtu, a okoliczne oddziały wycofały się bez walki. Teren został włączony do Generalnego Gubernatorstwa. W samej miejscowości utworzono getto, a zgromadzeni w nim Żydzi zostali wywiezieni do obozów lub pomordowani. 20 czerwca 1944 roku przeprowadzono pacyfikację Brzostku[48].

Po wojnie Brzostek włączono do województwa rzeszowskiego, a w latach 1975–1998 znajdował się on w województwie tarnowskim[49]. W 1999 roku miasto znalazło się w województwie podkarpackim[50]. Miejscowość odzyskała prawa miejskie 1 stycznia 2009 roku[2].

Demografia edytuj

Liczba ludności Brzostku w latach 1810–2023:

Źródła:1810[51]; 1880[52][b]; 1921[53]; 1931[54]; 1931-1945[55]; 1997[10]; 2001[56]; 2002[57]; 2003[58]; 2004[59]; 2005[60]; 2006[61]; 2007[62]; 2008[63]; 2009[5][c]; 2010[5][d]; 2011[5][e]; 2012[5][f]; 2013[5][g]; 2014[5][h]; 2015[5][i]; 2016[5][j]; 2017[5][k]; 2018[5][l]; 2019[5][74]; 2020[5][m]; 2021[5][n]; 2022–2023[5]

Piramida wieku mieszkańców Brzostku w 2014 roku[77].
 

Udział osób poszczególnych płci w ogólnej liczbie ludności Brzostku 30 czerwca 2021 r.[5]:

  1. Mężczyźni: 1332 (49,0%)
  2. Kobiety: 1384 (51,0%)

Polityka i administracja edytuj

Brzostek jest siedzibą gminy miejsko-wiejskiej Brzostek, w województwie podkarpackim, w powiecie dębickim[78]. Jej organem władzy wykonawczej jest burmistrz, a organem władzy ustawodawczej – rada miejska, w skład której wchodzi piętnastu radnych[79]. W wyborach do rady miejskiej mieszkańcy miasta należą do trzech z piętnastu okręgów wyborczych[80].

Siedziba Urzędu Miejskiego w Brzostku znajduje się przy Rynku 1[81].

W bazie SIMC cztery części miasta mają przydzielone własne identyfikatory: Ćwierć (numer 0814843), Podklecie (0814501), Pole (0814850) oraz Równie (0814518)[7].

Gospodarka edytuj

Miasto pełni funkcję centrum administracyjno-usługowego dla mieszkańców gminy Brzostek[82]. Według danych z 14 października 2010 roku w systemie REGON zarejestrowanych było tutaj wówczas 137 podmiotów gospodarczych, czyli 37% ogółu podmiotów zarejestrowanych w gminie[83]. W strukturze podmiotów gospodarczych w okolicy dominują handel i naprawy, transport i gospodarka magazynowa, budownictwo oraz działalność produkcyjna – w gminie Brzostek te rodzaje działalności dotyczyły 66,5% ogółu[84].

Placówki usług publicznych i komercyjnych w Brzostku występują na Rynku, a dużym obszarem koncentracji działalności gospodarczej są również tereny w części północnej miasta – wzdłuż ul. Szkotniej. Obszary przemysłowe i zakłady wytwórcze znajdują się też na obrzeżach zabudowy w zachodniej części miasta[85]. Rozwojowi działalności gospodarczej Brzostku sprzyja jego położenie przy drodze krajowej nr 73, stanowiącą główną oś komunikacyjną miasta[86].

Bezrobotni w Brzostku (stan na 31 maja 2011)[87]:

Ogółem % Kobiety Mężczyźni
135 21,2 80 55

Infrastruktura edytuj

Transport edytuj

Miasto jest przecięte przez drogę krajową nr 73[8][88] relacji Wiśniówka – Kielce – Tarnów – Pilzno – Brzostek – Jasło[89]. Przez tereny miasta biegnie ona ulicami: 11 Listopada – Rynek – Łukasiewicza[18]. Zapewnia ona połączenie m.in. z Krakowem, Tarnowem oraz Przemyślem[89]. Średni dobowy ruch samochodów osobowych w 2010 roku wzdłuż DK73 przez centrum miasta wynosił 7 962 poj./dobę[90].

W celu wyprowadzenia ruchu tranzytowego z miejscowości, pojawiły się plany obwodnicy, wspólnej dla Brzostku i Kołaczyc, która ma powstać w ramach rządowego Programu Budowy 100 Obwodnic na lata 2020–2030[91]. W 2021 r. GDDKiA ogłosiła przetarg na wykonanie dla obwodnicy Koncepcji Programowej[92].

Miasto jest wewnętrznie dobrze skomunikowane z siecią dróg powiatowych i gminnych łączących Brzostek z pozostałymi wsiami i jednostkami osadniczymi w gminie[93]. Z sąsiednimi miejscowościami łączą je: droga powiatowa nr 1318R relacji Brzostek – Siedliska-Bogusz (biegnąca ul. Szkotnią), droga powiatowa nr 1319R relacji Brzostek – Kamienica Górna – Smarżowa (biegnąca ul. Mysłowskiego), droga powiatowa nr 1321R relacji Brzostek – Skurowa – gr. powiatu – Błażkowa (biegnąca ul. 20 Czerwca) oraz droga powiatowa nr 1322R relacji Brzostek – Opacionka (biegnąca ul. Słoneczną)[88].

Przez Brzostek nie przebiega żadna droga wojewódzka[94], ani żadna linia kolejowa[95].

W Brzostku zatrzymują się autobusy „Barbara”, linii[96]:

Infrastruktura techniczna edytuj

Przez Brzostek przebiega sieć najwyższego napięcia 400 kV Tarnów – Krosno Iskrzynia[97]. Dostawcą energii na terenie miejscowości jest spółka Tauron Dystrybucja[17].

Źródłem zaopatrującym Brzostek w wodę jest ujęcie wody podziemnej w dolinie Wisłoki w Brzostku. Znajdują się tam dwie studnie głębinowe oraz jedna awaryjna, z których woda jest do miasta dostarczana komunalną siecią wodociągową[98].

Nieczystości z Brzostku odprowadzane są do mechaniczno-biologicznej oczyszczalni w Kleciach. Oczyszczone ścieki są następnie odprowadzane do rzeki Wisłoki[99]. W 2019 roku stopień skanalizowania miasta wynosił 50%[99].

Podmiotem zbierającym odpady komunalne z terenu gminy Brzostek, w tym także z samego miasta jest Zakład Gospodarki Komunalnej w Brzostku. W Brzostku zlokalizowany jest Punkt Selektywnego Zbierania Odpadów Komunalnych, zapewniający nieodpłatny odbiór odpadów komunalnych od mieszkańców gminy[17].

W Brzostku znajduje się stacja redukcyjno-pomiarowa pod opieką Oddziału w Tarnowie Operatora Gazociągów Przesyłowych GAZ-SYSTEM. Dostawa gazu do odbiorców odbywa się gazociągami niskiego i średniego ciśnienia 32–150 mm[100]. Są one w eksploatacji Gazowni w Dębicy Polskiej Spółki Gazownictwa[101].

Bezpieczeństwo i zdrowie edytuj

Jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej w Brzostku została założona w 1888 roku. Wyposażona jest m.in. w specjalistyczne ciężarowe samochody gaśnicze, takie jak Man TGM czy Iveco TurboTech[102]. Teren działania jednostki obejmuje całą gminę Brzostek. Siedziba OSP Brzostek znajduje się przy ul. Mickiewicza 12[103]. W 2008 roku oddano do użytku nową remizę strażacką[104].

W mieście przy ul. Mickiewicza 10 znajduje się komisariat policji, obsługujący gminy Brzostek oraz Jodłowa. Miasto pozostaje pod opieką jednego z dzielnicowych[105].

Na terenie miejscowości działa Samodzielny Gminny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej (ul. Mysłowskiego 7)[106] oraz Centrum Medyczne S-Med (ul. Mysłowskiego 5b)[107].

Edukacja edytuj

W Brzostku działa Szkoła Podstawowa w Brzostku im. Komisji Edukacji Narodowej z siedzibą przy ul. Szkolnej 13. W roku szkolnym 2010/2011 miała 19 sal lekcyjnych i 2 sale gimnastyczne, a w tym czasie w placówce uczyło się 320 uczniów nauczanych przez 39 pedagogów[108]. Poza szkołą w Brzostku funkcjonują również przedszkole publiczne (ul. Szkolna 9), oraz niepubliczny Klub Dziecięcy i Opiekun Dzienny Brzostek „Tęczowa Dolina” (ul. Słoneczna 9)[109]. W roku szkolnym 2010/2011 w Przedszkolu w Brzostku działały 3 oddziały przedszkolne[110].

Pierwszą szkołę podstawową w Brzostku założyli prawdopodobnie benedyktyni tynieccy w XII wieku. Na jej rozwój wpłynął stopniowy wzrost na znaczeniu całego miasta, w XVI wieku uczęszczała do niej ludność z okolicznych miejscowości. W 1785 roku ufundowano w Brzostku szkołę trywialną, a 2 maja 1873 roku utworzono szkołę etatową, w której nauczało wówczas czterech nauczycieli. W 1911 roku otwarto nowy budynek szkolny, który uległ poważnym zniszczeniom podczas II wojny światowej; wyremontowano go w 1945 roku. W 1973 roku oddano do użytku nową szkołę, w której nauczanie odbywa się obecnie[o]. Nadano jej imię Komisji Edukacji Narodowej[111].

Turystyka edytuj

Walory turystyczne dla rozwoju turystyki i rekreacji Brzostku stanowią pogórska część i dolina Wisłoki, a także mozaika obszarów rolniczych i różnorodność krajobrazu[112]. Atrakcją Brzostku są również zabytki, a także trasy rowerowe[113]. Przez miasto przebiegają cztery trasy rowerowe, wytyczone przez Towarzystwo Miłośników Ziemi Brzosteckiej[114][115]:

  • „Doliną Gogołówki” – trasa granatowa o długości ok. 12 km, biegnąca przez Brzostek, Opacionkę, Januszkowice oraz Klecie; trasa prowadzi przez najstarsze obiekty sakralne, dwory oraz osobliwości przyrody w dolinie Gogołówki,
  • „Brzostecką doliną Wisłoki” – trasa brązowa o długości 13,2 km. biegnąca przez Brzostek, Zawadkę Brzostecką, Przeczycę i Skurową,
  • „Mała pętla” – trasa zielona o długości do 8 km, będąca fragmentem „Dużej pętli”; przy niej znajduje się 6 cmentarzy z czasów I wojny światowej w Brzostku i Kleciach,
  • „Duża pętla” – czerwona trasa długości 38 km, prowadząca przez trzy najwyższe wzniesienia gminy i cmentarze z I wojny światowej.

W Brzostku rozwinęła się baza gospodarstw agroturystycznych – w samym mieście w 2012 roku takich gospodarstw było 11[116]. Bazę noclegową uzupełniają m.in. hotelik w pobliżu stadionu sportowego i motel przy stacji paliw[117].

Religia edytuj

Zobacz też: Parafia Podwyższenia Krzyża Świętego w Brzostku.

Początkowo Brzostek należał do parafii w Kleciach, będącej siedzibą dekanatu obejmującego m.in. Jasło, Biecz, Zręcin czy Nowy Żmigród. Po uzyskaniu przez miejscowość praw miejskich, proboszcz zdecydował się jednak na przeniesienie parafii do większego miasteczka – nastąpiło to w 1428 roku[39]. W czasach I Rzeczypospolitej Brzostek należał do dekanatu Pilzno w archidiakonacie sądeckim, w diecezji krakowskiej[118]. Od 1861 roku jest siedzibą własnego dekanatu. Od 1992 roku brzostecka parafia należy do diecezji rzeszowskiej. Poza Brzostkiem obejmuje ona Bukową, Klecie, Nawsie Brzosteckie, Wolę Brzostecką i Zawadkę Brzostecką. W 2019 roku liczyła 5659 parafian[39].

Brzosteccy świadkowie Jehowy należą do zboru Brzeziny-Brzostek[119].

Żydzi w Brzostku edytuj

 
Cmentarz żydowski

Brzostek, jako własność opactwa tynieckiego był historycznie objęty zakazem osiedlania się Żydów. Uległo to zmianie w trakcie zaborów, kiedy to austriackie władze odebrały miejscowość benedyktynom. Od tamtego czasu liczba osób żydowskiego pochodzenia systematycznie się zwiększała – w 1816 roku Brzostek zamieszkiwało 5 Żydów, a w 1824 roku – 19. Gdy miasto stało się siedzibą powiatu, liczba wyznawców judaizmu drastycznie wzrosła. Utworzono wtedy w Brzostku gminę żydowską. W 1870 roku Brzostek zamieszkiwało 358 osób żydowskiego pochodzenia, blisko jedna trzecia ówczesnej populacji całego miasta (31,9%), a w 1900 roku – 508 (38% populacji). Większość Żydów brzosteckich zginęła w niemieckich zbrodniach w trakcie II wojny światowej, co poskutkowało zanikiem żydowskiej ludności w mieście[120].

Kultura edytuj

W Brzostku przy ul. 20-go Czerwca 4 działa Centrum Kultury i Czytelnictwa – jego działalność obejmuje planowanie i organizowanie konkursów, wydarzeń, spektakli itp. Oprócz tego w Brzostku przy Rynku 25 znajduje się Biblioteka Publiczna, z filiami w Grudnej Górnej, Kamienicy Górnej i Siedliskach-Bogusz[121].

Media edytuj

Centrum Kultury i Czytelnictwa w Brzostku wydaje miesięcznik „Wiadomości Brzosteckie”, zrzeszony w Polskim Stowarzyszeniu Prasy Lokalnej, w którym opisywane m.in. lokalne wydarzenia[122]. Ponadto gmina prowadzi kanał informacyjny TV Brzostek, publikujący treści w serwisach Facebook i YouTube[123][124].

Sport i rekreacja edytuj

 
Hala Widowiskowo-Sportowa im. Agaty Mróz-Olszewskiej

W miejscowości działa klub piłkarski LKS Brzostowianka Brzostek[125][126], założony w 1946 roku[127], prowadzący także sekcję tenisa stołowego[128]. Drużyna gra na stadionie znajdującym się przy ul. Okrągłej 26, o wymiarach 62x100m, którego trybuny mogą pomieścić 606 widzów[126]. Sukcesy na arenie międzynarodowej osiąga UKS Kyokushin Karate w Brzostku założony w 2006 roku[129][130].

W 2012 roku do użytku oddano kompleks składający się z boiska piłkarskiego o wymiarach 30x60m, kortu tenisowego, boiska do siatkówki/koszykówki o wymiarach 33×18m, budynku zaplecza sportowego oraz trybuny, mogącej pomieścić 96 kibiców. Powstał on w ramach projektu „Moje Boisko – Orlik 2012”[131].

W 2014 roku została otwarta Hala Widowiskowo-Sportowa im. Agaty Mróz Olszewskiej, znajdująca się przy ul. M.N. Mysłowskiego 11, wyposażona w sprzęt sportowy oraz umożliwiająca grę w piłkę ręczną, futsal, koszykówkę i siatkówkę, tenisa stołowego oraz badmintona. Na hali znajduje się ok. 250 stałych i 100 rozstawnych miejsc siedzących[132].

Od 2001 roku organizowane są w Brzostku spływy kajakowe Wisłoką, rozpoczynające się w ostatni piątek czerwca każdego roku obok mostu w Brzostku[133].

Architektura i urbanistyka edytuj

Zobacz też: Rynek w Brzostku.
Historyczny układ urbanistyczny miasta Brzostku
  nr rej. A-150 z 11 marca 1978 r.[134]
 
Zasięg strefy ochrony konserwatorskiej
Państwo

  Polska

Województwo

  podkarpackie

Miejscowość

Brzostek

Adres

Rynek i ulice: Mickiewicza, 11-go Listopada, Królowej Jadwigi, Zielona, Mysłowskiego, Szkolna, Słoneczna, Łukasiewicza, Wąska, 20-go Czerwca, Stroma[135]

  Multimedia w Wikimedia Commons

Brzostek posiada układ urbanistyczny w formie placu ze zwartą zabudową (rynku) w centrum miasta[85]. Zabytkowy układ urbanistyczny miasta obejmuje Rynek w centrum Brzostku wraz z zespołem kościelno-plebańskim oraz charakterystyczną parterową zabudową i domami mieszczańskimi z XVIII i XIX wieku. Zarys Rynku został częściowo naruszony pod koniec XVIII wieku w wyniku budowy traktu z Pilzna na Słowację[136].

Układ ten przechodzi dalej w układ ulicowy – do zespołów zabudowy sąsiednich sołectw na wschód (Nawsie Brzosteckie i Wola Brzostecka) i na południe (Klecie). W układzie urbanistycznym miasta wyróżnia się ciągi zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej i usługowej, wychodzących promieniście wzdłuż dróg wychodzących z centrum miast w jego peryferyjne obszary. Przysiółki w północno-wschodniej części miasta skupiają zaś większość nowej zabudowy mieszkaniowej, głównie jednorodzinnej, wolnostojącej[85].

 
Fragment miasta na mapie ewidencyjnej z 1850 r.

Zabytki edytuj

W Brzostku zachowało się najwięcej w gminie (około 31% w 2012 roku) zabudowy mieszkaniowej o tradycyjnych, charakterystycznych dla regionu formach – większość z niej na obszarze układu urbanistycznego objętego ochroną konserwatorską. Zabudowa ta ma charakter małego miasteczka[137].

W Brzostku znajduje się pięć zabytków wpisanych do rejestru[134][138]:

Ponadto do gminnej ewidencji zabytków są wpisane[138]:

  • kaplica cmentarna (ul. Szkolna); murowana z 1864 roku,
  • kaplica znajdująca się na Rynku; murowana z 1816 roku,
  • kapliczka słupowa umiejscowiona na skrzyżowaniu ulic Mickiewicza i 20 Czerwca; murowana z XVII wieku,
  • magistrat przy Rynku 1; murowany z II połowy XIX wieku,
  • budynek dawnego zajazdu przy Rynku 16-17; murowany z połowy XIX wieku,
  • dawna synagoga przy ul. Kr. Jadwigi 8; murowana z początku XX wieku,
  • budynek szkoły przy ul. Szkolnej 13; murowany z początku XX wieku,
  • oficyna dworska przy ul. Mysłowskiego 14; murowana z przełomu XIX i XX wieku,
  • dawny sąd grodzki przy Rynku 14; murowany z I połowy XIX wieku,
  • domy przy Rynku 2, 3, 9, 12, 13, 18, 29, 30, 31, 33, 34, 35 i 38; przy ul. Mickiewicza 4, 5 i 6; przy ul. Mysłowskiego 3; przy ul. 11 Listopada 2, 4, 6 i 33 oraz przy ul. Żydowskiej 1.

W mieście znajduje się 6 stanowisk archeologicznych[139].

  •  
    Cmentarz wojenny nr 222
  •  
    Kościół parafialny
  •  
    Dawna karczma

Osoby urodzone w Brzostku edytuj

Zobacz też edytuj

Uwagi edytuj

  1. ↑ Najlepsze gleby to klasy I-III, a słabe – V-VI.
  2. ↑ Inne źródło podaje 1284 mieszkańców[51].
  3. ↑ Inne źródło podaje 2641 mieszkańców[64].
  4. ↑ Inne źródło podaje 2665 mieszkańców[65].
  5. ↑ Inne źródło podaje 2691 mieszkańców[66].
  6. ↑ Inne źródło podaje 2721 mieszkańców[67].
  7. ↑ Inne źródło podaje 2749 mieszkańców[68].
  8. ↑ Inne źródło podaje 2755 mieszkańców[69].
  9. ↑ Inne źródło podaje 2750 mieszkańców[70].
  10. ↑ Inne źródło podaje 2754 mieszkańców[71].
  11. ↑ Inne źródło podaje 2741 mieszkańców[72].
  12. ↑ Inne źródło podaje 2747 mieszkańców[73].
  13. ↑ Inne źródło podaje 2764 mieszkańców[75].
  14. ↑ Inne źródło podaje 2752 mieszkańców[76].
  15. ↑ Stan na 2022 r.

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b Stanaszek 2008 ↓, s. 9.
  2. ↑ a b Dz.U. z 2008 r. nr 137, poz. 860.
  3. ↑ Władze Gminy [online], Gmina Brzostek [dostęp 2022-11-27] (pol.).
  4. ↑ GUS, Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2013 r. [online], stat.gov.pl [dostęp 2023-05-26] (pol.).
  5. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p GUS – Bank Danych Lokalnych [online], bdl.stat.gov.pl [dostęp 2024-03-24].
  6. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 98 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  7. ↑ a b c GUS. Wyszukiwarka TERYT [online] [dostęp 2023-05-27].
  8. ↑ a b c d Gmina Brzostek [online], Gmina Brzostek [dostęp 2022-11-27] (pol.).
  9. ↑ Stanaszek 1997 ↓, s. 11.
  10. ↑ a b Stanaszek 1997 ↓, s. 55.
  11. ↑ Dominika Kuśnierz-Krupa, Brzostek na mapie Miega, „Wiadomości Konserwatorskie”, 38/2014, s. 22–28 [dostęp 2023-11-04].
  12. ↑ Studium... 2021 ↓, s. 177.
  13. ↑ Studium... 2021 ↓, s. 32.
  14. ↑ a b Państwowy Instytut Geologiczny: Centralna Baza Danych Geologicznych. geolog.pgi.gov.pl. [dostęp 2023-01-05]. (pol.).
  15. ↑ a b c Studium... 2021 ↓, s. 33.
  16. ↑ a b Studium... 2021 ↓, s. 35.
  17. ↑ a b c d Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego [online], Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego [dostęp 2022-12-28] (pol.).
  18. ↑ a b Geoportal krajowy. geoportal.gov.pl. [dostęp 2023-01-05]. (pol.).
  19. ↑ Studium... 2021 ↓, s. 44.
  20. ↑ Stanaszek 1997 ↓, s. 14.
  21. ↑ Studium... 2021 ↓, s. 174.
  22. ↑ Studium... 2021 ↓, s. 42.
  23. ↑ a b Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie: Informatyczny System Osłony Kraju. Hydroportal. wody.isok.gov.pl. [dostęp 2023-01-05]. (pol.).
  24. ↑ a b c Studium... 2021 ↓, s. 37.
  25. ↑ Studium... 2021 ↓, s. 45.
  26. ↑ Studium... 2021 ↓, s. 45–46.
  27. ↑ Studium... 2021 ↓, s. 68.
  28. ↑ Obszar Chronionego Krajobrazu Pogórza Ciężkowickiego [online], Centralny Rejestr Form Ochrony Przyrody [dostęp 2022-12-28].
  29. ↑ Obszar Chronionego Krajobrazu Pogórza Strzyżowskiego [online], Centralny Rejestr Form Ochrony Przyrody [dostęp 2022-12-28].
  30. ↑ Czarnorzecko-Strzyżowski Park Krajobrazowy [online], Centralny Rejestr Form Ochrony Przyrody [dostęp 2022-12-28].
  31. ↑ Obszar Natura 2000 Wisłoka z dopływami [online], Centralny Rejestr Form Ochrony Przyrody [dostęp 2022-12-28].
  32. ↑ Studium... 2021 ↓, s. 14.
  33. ↑ Studium... 2021 ↓, s. 59.
  34. ↑ Studium... 2021 ↓, s. 184.
  35. ↑ Maria Malec: Słownik etymologiczny nazw geograficznych Polski. Wydawnictwo Naukowe PWN, 2003, s. 15. ISBN 978-83-01-13857-8.
  36. ↑ Stanaszek 1997 ↓, s. 19.
  37. ↑ Stanaszek 1997 ↓, s. 19–20.
  38. ↑ a b Stanaszek 1997 ↓, s. 23.
  39. ↑ a b c d Parafia Brzostek [online], parafiabrzostek.pl [dostęp 2022-11-27].
  40. ↑ Stanaszek 1997 ↓, s. 23–24.
  41. ↑ Stanaszek 1997 ↓, s. 27–28.
  42. ↑ Stanaszek 1997 ↓, s. 29.
  43. ↑ Stanaszek 1997 ↓, s. 30–32.
  44. ↑ Stanaszek 1997 ↓, s. 33.
  45. ↑ a b Cmentarze wojskowe [online], brzostek.alpha.pl [dostęp 2022-11-27] [zarchiwizowane z adresu 2013-05-04].
  46. ↑ Stanaszek 1997 ↓, s. 34.
  47. ↑ Stanaszek 1997 ↓, s. 35–36.
  48. ↑ Stanaszek 1997 ↓, s. 36.
  49. ↑ Stanaszek 1997 ↓, s. 38.
  50. ↑ Dz.U. z 1998 r. nr 96, poz. 603.
  51. ↑ a b Stanaszek 1997 ↓, s. 62.
  52. ↑ a b Brzostek, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 421.
  53. ↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych. T. 12: Województwo krakowskie i Śląsk Cieszyński. Warszawa: 1925, s. 30.
  54. ↑ Stanaszek 1997 ↓, s. 64.
  55. ↑ Stanaszek 1997 ↓, s. 65.
  56. ↑ J. Nosal, Ludność gminy Brzostek w 2001 roku, „Wiadomości Brzosteckie” 2002, nr 1 (57).
  57. ↑ J. Nosal, Ludność gminy Brzostek w 2002 roku, „Wiadomości Brzosteckie” 2003, nr 1 (69).
  58. ↑ J. Nosal, Ludność gminy Brzostek w 2003 roku, „Wiadomości Brzosteckie” 2004, nr 1 (81).
  59. ↑ J. Nosal, Ludność gminy Brzostek w 2004 roku, „Wiadomości Brzosteckie” 2005, nr 1 (93).
  60. ↑ J. Nosal, Ludność gminy Brzostek w 2005 roku, „Wiadomości Brzosteckie” 2006, nr 1 (105).
  61. ↑ J. Nosal, Ludność gminy Brzostek w 2006 roku, „Wiadomości Brzosteckie” 2007, nr 1 (117).
  62. ↑ J. Nosal, Ludność gminy Brzostek w 2007 roku, „Wiadomości Brzosteckie” 2008, nr 1 (129).
  63. ↑ J. Nosal, Ludność gminy Brzostek w 2008 roku, „Wiadomości Brzosteckie” 2009, nr 1 (141).
  64. ↑ J. Nosal, Ludność gminy Brzostek w 2009 roku, „Wiadomości Brzosteckie” 2010, nr 1 (153).
  65. ↑ J. Nosal, Ludność gminy Brzostek w 2010 roku, „Wiadomości Brzosteckie” 2011, nr 1 (165).
  66. ↑ J. Nosal, Ludność gminy Brzostek w 2011 roku, „Wiadomości Brzosteckie” 2012, nr 1 (177).
  67. ↑ J. Nosal, Ludność gminy Brzostek w 2012 roku, „Wiadomości Brzosteckie” 2013, nr 1 (189).
  68. ↑ J. Nosal, Ludność gminy Brzostek w 2013 roku, „Wiadomości Brzosteckie” 2014, nr 1 (201).
  69. ↑ Ludność gminy Brzostek w 2014 roku (stan na 31 grudnia 2014 r.) [online], UM Brzostek [dostęp 2022-11-26] (pol.).
  70. ↑ Ludność gminy Brzostek w 2015 roku (stan na 31 grudnia 2015 r.) [online], UM Brzostek [dostęp 2022-11-26] (pol.).
  71. ↑ Ludność gminy Brzostek w 2016 roku (stan na 31 grudnia 2016 r.) [online], UM Brzostek [dostęp 2022-11-26] (pol.).
  72. ↑ Ludność gminy Brzostek w 2017 roku (stan na 31 grudnia 2017 r.) [online], UM Brzostek [dostęp 2022-11-26] (pol.).
  73. ↑ Ludność gminy Brzostek w 2018 roku (stan na 31 grudnia 2018 r.) [online], UM Brzostek [dostęp 2022-11-26] (pol.).
  74. ↑ Ludność gminy Brzostek w 2019 roku (stan na 31 grudnia 2019 r.) [online], UM Brzostek [dostęp 2022-11-26] (pol.).
  75. ↑ Ludność gminy Brzostek w 2020 roku (stan na 31 grudnia 2020 r.) [online], UM Brzostek [dostęp 2022-11-26] (pol.).
  76. ↑ Ludność gminy Brzostek w 2021 roku (stan na 31 grudnia 2021 r.) [online], UM Brzostek [dostęp 2022-11-26] (pol.).
  77. ↑ Brzostek w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2022-11-27] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  78. ↑ Studium... 2021 ↓, s. 11.
  79. ↑ Statut [online], UM Brzostek [dostęp 2022-12-28] (pol.).
  80. ↑ Wybory samorządowe 2018 [online], wybory2018.pkw.gov.pl [dostęp 2023-01-05].
  81. ↑ Gmina Brzostek, Kontakt [online], brzostek.pl [dostęp 2023-01-05] (pol.).
  82. ↑ Studium... 2021 ↓, s. 13.
  83. ↑ Studium... 2021 ↓, s. 169.
  84. ↑ Studium... 2021 ↓, s. 171.
  85. ↑ a b c Studium... 2021 ↓, s. 20.
  86. ↑ Studium... 2021 ↓, s. 192.
  87. ↑ Studium... 2021 ↓, s. 127.
  88. ↑ a b Wykaz dróg i mostów – Zarząd Dróg Powiatowych w Dębicy [online], zdp.rde.pl [dostęp 2022-11-27].
  89. ↑ a b Studium... 2021 ↓, s. 12.
  90. ↑ Studium... 2021 ↓, s. 150.
  91. ↑ Obwodnica Brzostka i Kołaczyc w ciągu drogi krajowej nr 73 :: Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad – Serwis informacyjny [online], www.archiwum.gddkia.gov.pl [dostęp 2023-05-25].
  92. ↑ Przetarg na koncepcje programowe dla trzech obwodnic w ciągu DK73 :: Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad – Serwis informacyjny [online], www.archiwum.gddkia.gov.pl [dostęp 2023-05-25].
  93. ↑ Studium... 2021 ↓, s. 31.
  94. ↑ Studium... 2021 ↓, s. 15.
  95. ↑ Studium... 2021 ↓, s. 16.
  96. ↑ Rozkład jazdy linii autobusowych [online], Gmina Brzostek [dostęp 2022-12-28] (pol.).
  97. ↑ Linia: ‪400 kV Tarnów – Krosno Iskrzynia‬ (‪199045693‬) [online], OpenStreetMap [dostęp 2022-11-27] (pol.).
  98. ↑ Studium... 2021 ↓, s. 153.
  99. ↑ a b Studium... 2021 ↓, s. 154.
  100. ↑ Studium... 2021 ↓, s. 157.
  101. ↑ Oddział Zakład Gazowniczy w Jaśle [online], psgaz.pl [dostęp 2023-01-05].
  102. ↑ Sprzęt – Ochotnicza Straż Pożarna w Brzostku [online] [dostęp 2022-12-28] (pol.).
  103. ↑ Teren działania – Ochotnicza Straż Pożarna w Brzostku [online] [dostęp 2022-11-27] (pol.).
  104. ↑ Historia – Ochotnicza Straż Pożarna w Brzostku [online] [dostęp 2022-11-27] (pol.).
  105. ↑ Policja Podkarpacka, Dzielnicowi Komisariatu Policji w Brzostku [online], Policja Podkarpacka [dostęp 2022-11-27] (pol.).
  106. ↑ SGPZOZ Brzostek [online] [dostęp 2022-11-27] (pol.).
  107. ↑ SMED – Kim jesteśmy – S-Med Brzostek [online], S-Med Brzostek [dostęp 2022-11-27].
  108. ↑ Studium... 2021 ↓, s. 139.
  109. ↑ Jednostki Oświatowe [online], Gmina Brzostek [dostęp 2022-11-27] (pol.).
  110. ↑ Studium... 2021 ↓, s. 138.
  111. ↑ Historia – Szkoła Podstawowa im. Komisji Edukacji Narodowej w Brzostku [online], Szkoła Podstawowa im. Komisji Edukacji Narodowej w Brzostku [dostęp 2022-11-27] (pol.).
  112. ↑ Studium... 2021 ↓, s. 187.
  113. ↑ Studium... 2021 ↓, s. 196.
  114. ↑ Zabytki i trasy rowerowe [online], Gmina Brzostek [dostęp 2022-11-27] (pol.).
  115. ↑ Studium... 2021 ↓, s. 188.
  116. ↑ Studium... 2021 ↓, s. 189.
  117. ↑ Studium... 2021 ↓, s. 191.
  118. ↑ Podziały administracji kościelnej, [w:] PAN, Województwo sandomierskie w drugiej połowie XVI wieku. Cz. 1, Mapy, plany., Wydawnictwo Naukowe PWN.
  119. ↑ Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2015-01-02].
  120. ↑ Historia społeczności żydowskiej w Brzostku [online], sztetl.org.pl [dostęp 2022-11-17].
  121. ↑ Centrum Kultury i Czytelnictwa [online], UM Brzostek [dostęp 2022-11-27] (pol.).
  122. ↑ Wiadomości Brzosteckie [online], wiadomoscibrzosteckie.pl [dostęp 2022-12-29].
  123. ↑ Kanał TV Brzostek [online], youtube.com [dostęp 2024-03-30].
  124. ↑ Strona TV Brzostek [online], facebook.com [dostęp 2024-03-30].
  125. ↑ LKS Brzostowianka Brzostek z kompletem zwycięstw bezapelacyjnym triumfatorem tegorocznej edycji Amatorskiej Ligi Piłki Nożnej Gminy Brzostek. [online], 29 lipca 2022 [dostęp 2022-11-27] (pol.).
  126. ↑ a b Stadion sportowy – ul. Okrągła 26 [online], 18 grudnia 2017 [dostęp 2022-11-27] (pol.).
  127. ↑ Skarb – Brzostowianka Brzostek [online], 90minut.pl [dostęp 2022-11-27].
  128. ↑ Informacje o prowadzonej przez klub LKS Brzostowianka Brzostek sekcji tenisa stołowego na archiwalnej stronie gminy [online], archiwum.brzostek.pl [dostęp 2022-11-28] (pol.).
  129. ↑ R. Kolbusz, Międzynarodowy Turniej Karate Kyokushin Galizia Cup, „Wiadomości Brzosteckie” 2022, nr 10 (299).
  130. ↑ UKS Kyokushin Karate w Brzostku – Historia klubu [online], karatebrzostek.pl [dostęp 2022-12-29].
  131. ↑ Kompleks sportowy Orlik 2012 [online], 18 grudnia 2017 [dostęp 2022-11-27] (pol.).
  132. ↑ Hala widowiskowo-sportowa [online], 18 grudnia 2017 [dostęp 2022-11-27] (pol.).
  133. ↑ Studium... 2021 ↓, s. 190.
  134. ↑ a b Rejestr zabytków nieruchomych – województwo podkarpackie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023 [dostęp 2023-02-20].
  135. ↑ Ryszard Kwolek, Karta ewidencyjna obiektu nieruchomego niewpisanego do rejestru zabytku – Układ urbanistyczny historycznego centrum Brzostku [online], zabytek.pl, 2 listopada 2020 [dostęp 2023-03-19] (pol.).
  136. ↑ Studium... 2021 ↓, s. 85.
  137. ↑ Studium... 2021 ↓, s. 96.
  138. ↑ a b c Studium... 2021 ↓, s. 81.
  139. ↑ Studium... 2021 ↓, s. 114.
  140. ↑ a b c d e f Stanaszek 1997 ↓, s. 66.
  141. ↑ Honorowi Obywatele [online], Gmina Brzostek [dostęp 2022-11-27] (pol.).
  142. ↑ Kazimierz Kwiatkowski w Bibliotece Sejmowej [online], bs.sejm.gov.pl [dostęp 2022-11-28].
  143. ↑ Maria Kurowska – Sejm Rzeczypospolitej Polskiej [online], sejm.gov.pl [dostęp 2022-11-28].
  144. ↑ Stanaszek 2008 ↓, s. 66.
  145. ↑ Stanaszek 2008 ↓, s. 68.
  146. ↑ U. Kobak, Prof. Maria Nowakowska – Honorowy Obywatel Gminy Brzostek, „Wiadomości Brzosteckie” 2021, nr 9. (287).
  147. ↑ Rogala 2009 ↓, s. 33.
  148. ↑ Wywiad z Zofią Trojan [online], sprawiedliwi.org.pl [dostęp 2022-11-29].
  149. ↑ Biuletyn Informacji Publicznej Instytutu Pamięci Narodowej [online], katalog.bip.ipn.gov.pl [dostęp 2022-12-22].

Bibliografia edytuj

Polecana literatura edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Brzostek&oldid=73356666”