Wikipedia

Budzistowo

wieś w województwie zachodniopomorskim

Budzistowo (do 1948 niem. Altstadt) – wieś w północno-zachodniej Polsce położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie kołobrzeskim, w gminie Kołobrzeg, nad rzeką Parsętą, 4 km od jej ujścia do morza.

Budzistowo
wieś
Ilustracja
Widok na miejscowość od północy
Państwo

 Polska

Województwo

 zachodniopomorskie

Powiat

kołobrzeski

Gmina

Kołobrzeg

Strefa numeracyjna

94

Kod pocztowy

78-100[2]

Tablice rejestracyjne

ZKL

SIMC

0307460

Położenie na mapie gminy wiejskiej Kołobrzeg
Mapa konturowa gminy wiejskiej Kołobrzeg, u góry nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Budzistowo”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, u góry po lewej znajduje się punkt z opisem „Budzistowo”
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego
Mapa konturowa województwa zachodniopomorskiego, u góry znajduje się punkt z opisem „Budzistowo”
Położenie na mapie powiatu kołobrzeskiego
Mapa konturowa powiatu kołobrzeskiego, u góry znajduje się punkt z opisem „Budzistowo”
Ziemia54°09′26″N 15°34′42″E/54,157222 15,578333[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Tereny nad Parsętą oraz przyległe do północnej części wsi zostały objęte obszarem ochrony siedlisk „Dorzecze Parsęty”[3].

Do Budzistowa dochodzi droga powiatowa nr 0282Z z Kołobrzegu, która łączy wieś także z drogą wojewódzką nr 163[4].

W miejscowości znajduje się filia Biblioteki Publicznej Gminy Kołobrzeg[5].

Historia edytuj

 
Kościół św. Jana Chrzciciela z 1222 roku
 
Budzistowo – dwór

Historia Budzistowa sięga VIII wieku. To tutaj był zlokalizowany przedlokacyjny Kołobrzeg, na co wskazuje stara niemiecka nazwa miejscowości Altstadt (dosł. Stare Miasto). W połowie IX wieku na terenie obecnej wsi powstał gród, który z czasem stał się centrum polityczno-gospodarczym regionu[6]. Gród był ufortyfikowany. Wokół posiadał wysoki wał drewniano-ziemny, widoczny do dzisiaj. Z upływem lat gród przeradzał się w niewielki ośrodek miejski. Od południa i północy powstawały podgrodzia, oraz mały port nad rzeką.

W połowie X wieku gród wraz z całym Pomorzem znalazł się w granicach państwa Piastów. Pierwszy raz wzmiankowany jest w roku 1000 w Kronice Thietmara z Merseburga, który zapisał, że utworzonej właśnie (999–1000) metropolii gnieźnieńskiej poddano 3 biskupów: Reinberna, biskupa katedry Solno-Kołobrzeskiej, krakowskiego – Poppona i wrocławskiego – Jana (łac. Reinbernum Salsae Cholbergiensis aeclesiae episcopum, Popponem Cracuaensem, Iohannem Wrotizlaensem)[7]. To właśnie tutaj stała pierwsza katedra kołobrzeska. Ówczesny Kołobrzeg na miejscu dzisiejszego Budzistowa mógł liczyć od dwóch do czterech tysięcy mieszkańców[6].

W początkach XII wieku gród został zdobyty przez Bolesława Krzywoustego, opisał to Gall Anonim, a potwierdziły XX wieczne badania archeologiczne[8].

W roku 1939 wieś zamieszkiwało około 260 osób[6].

W latach 1950–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa koszalińskiego.

Zabytki edytuj

Zabytki architektury oraz zabytkowa zieleń[9][10] edytuj

Stanowiska archeologiczne[10][11] edytuj

  • wczesnośredniowieczne grodzisko dwuczłonowe nad Parsętą (VIII–XIII w.) – wpisane do rejestru pod nr 276 z dn. 4 kwietnia 1960 r. (AZP 15-15/97-103), objęte strefą W.I ochrony archeologicznej; w tym:
    • gród (AZP 15-15/97);
    • obwarowane podgrodzie płd. (AZP 15-15/98)
    • nieobwarowane podgrodzie płn. (AZP 15-15/99);
    • osada przygrodowa (AZP 15-15/100);
    • port (domniemany) (AZP 15-15/101);
    • most (AZP 15-15/102);
    • gotycki kościół z 1222 r. (AZP 15-15/103);
  • inne liczne osady, ślady osadnicze i cmentarzyska z okresu do wczesnego średniowiecza.

Samorząd mieszkańców edytuj

Gmina Kołobrzeg utworzyła jednostkę pomocniczą – sołectwo „Budzistowo”, obejmujące jedynie wieś Budzistowo[12]. Mieszkańcy wyłaniają na zebraniu wiejskim sołtysa oraz radę sołecką[13]. Mieszkańcy Budzistowa wybierają 1 radnego do 15-osobowej Rady Gminy Kołobrzeg[14].

Przypisy edytuj

  1. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 12828
  2. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 106 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  3. ↑ Arkusz nr 1/14. W: Techmex: Obszar PLH320007 (Dorzecze Parsęty) Skala 1:50 000. Ministerstwo Środowiska RP, 2006-04-14.
  4. ↑ Sieć dróg - gmina Kołobrzeg. Zarząd Dróg Powiatowych w Kołobrzegu. [dostęp 2011-11-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-06-19)].
  5. ↑ Biblioteka Publiczna Gminy Kołobrzeg. [dostęp 2010-07-24].
  6. ↑ a b c Robert Śmigielski: Gmina Kołobrzeg Okolice Kołobrzegu. Dzieje i atrakcje turystyczne. Kołobrzeg: Agencja Usługowo-Handlowa "MAX", 2005, s. 15. ISBN 83-919113-1-4.
  7. ↑ Józef Mitkowski, Kraków wczesnodziejowy [w:] Celina Bobińska (pod red.), Kraków i Małopolska przez dzieje, Kraków 1970, s.101
  8. ↑ Czesław Piskorski, Pomorze Zachodnie, mały przewodnik, Warszawa: Wyd. Sport i TurystykaWarszawa, 1980, s. 112, ISBN 83-217-2292-X, OCLC 8032482.
  9. ↑ Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Kołobrzeg 2010. ss. 41, 63-64, 67 (Załącznik Nr 1 do uchwały Nr XLIII/287/10 Rady Gminy Kołobrzeg z dnia 3 marca 2010 r.)
  10. ↑ a b Plan Zagospodarowania Przestrzenego miejscowości Budzistowo. § 10, (Uchwała Nr L/336/10 Rady Gminy Kołobrzeg z dnia 27 września 2010 r.)
  11. ↑ Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Kołobrzeg 2010. ss. 51-53 (Załącznik Nr 1 do uchwały Nr XLIII/287/10 Rady Gminy Kołobrzeg z dnia 3 marca 2010 r.)
  12. ↑ Wykaz sołectw. Urząd Gminy Kołobrzeg, 2009-01-09. [dostęp 2011-03-09].
  13. ↑ Uchwała Nr XXIV/140/97 Rady Gminy Kołobrzeg z dnia 31 stycznia 1997 roku ws. nadania statutów Sołectwom Gminy Kołobrzeg
  14. ↑ Uchwała Nr XXX/192/2002 Rady Gminy Kołobrzeg dnia 25 czerwca 2002 r. (Dz. Urz. Woj. Zachodniopomorskiego z 2002 r. Nr 51, poz. 1090, z poprawką z 2002 Nr 59, poz. 1347)
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Budzistowo&oldid=72530835”