CSS „Fanny” – kanonierka Confederate States Navy, a wcześniej okręt balonowy należący do Armii Unii.

CSS „Fanny”
ilustracja
Typ

kanonierka/balonowiec

Historia
 Stany Zjednoczone
Nazwa

„Fanny”

Wejście do służby

1861

 CS Navy
Nazwa

CSS „Fanny”

Wejście do służby

1861

Wycofanie ze służby

1862

Los okrętu

wysadzony w powietrze

Dane taktyczno-techniczne
Napęd
maszyna parowa, jedna śruba
Uzbrojenie
armata 32-funtowa, armata 8-funtowa
Wyposażenie lotnicze
1 balon na uwięzi (jako „Fanny”)
Załoga

49

Historia edytuj

Fanny edytuj

Statek „Fanny”[a]wszedł do służby w Armii Unii w 1861 w roli kanonierki i transportowca[1].

3[b][1][5][6][7][8] sierpnia 1861 z pokładu „Fanny” zniósł się balon na wodór cywilnego aeronauty Johna LaMountaina. Balon wzniósł się na wysokość ponad 600 metrów[7] i z tej wysokości LaMountain dokonał obserwacji pozycji Armii Konfederatów przy Hampton Roads[1], w okolicach Sewall's Point[4][5]. Tydzień później, 10 sierpnia, z pokładu holownika „Adriatic”, LaMountain ponownie dokonał powietrznego rekonesansu pozycji Konfederatów[7], tym razem wzbijając się na wysokość ponad tysiąca metrów[9]

Przez niektóre źródła „Fanny” uznawany jest za pierwszy okręt lotniczy[6][10][8], choć technicznie nie był to „okręt”, ale statek i nie był to „statek lotniczy” w pełnym znaczeniu tego słowa (jednostka nie była na stałe przebudowana jako statek lotniczy)[11]. Pierwszym prawdziwym, w pełnym znaczeniu tych słów, okrętem lotniczym był należący do United States Navy USS „George Washington Parke Custis”, z którego pokładu pierwszy balon wzbił się w powietrze 11 listopada[11].

26 sierpnia „Fanny” przechwycił i zdobył konfederacki slup „Emma”[12].

CSS Fanny edytuj

1 października 1861, w czasie misji zaopatrzeniowej dla 20th Indiana Regiment[13], „Fanny” został zdobyty przez kanonierki Konfederatów CSS Raleigh, CSS Junaluska i CSS Curlew[14][15][16][17], i wszedł do służby Confederate States Navy jako CSS „Fanny” pod dowództwem midszypmena J. L. Tayloe'a[18].

Okręt brał udział w bitwie pod Roanoke (7/8 lutego 1862) i bitwie pod Elizabeth City (10 lutego), gdzie wszedł na mieliznę i został wysadzony w powietrze, aby nie został zdobyty przez nieprzyjaciela[16][18][19].

Zobacz też edytuj

Uwagi edytuj

  1. W wielu książkach statek określany jest mianem „USS «Fanny»”, ale jednostka należała do Armii[1] i nie figuruje na liście okrętów US Navy[2].
  2. W źródłach spotykane są także daty 7[3] lub 30[4] sierpnia.

Przypisy edytuj

  1. a b c d R. Layman: Before the Aircraft Carrier. s. 115.
  2. Fanny. Dictionary of American Naval Fighting Ships. [dostęp 2013-10-08]. (ang.).
  3. J. Quarstein: A History of Ironclads. s. 74.
  4. a b B. Hannings: Every Day of the Civil War. s. 75.
  5. a b J. Fredriksen: Civil War Almanac. s. 53.
  6. a b H. Hattaway: Reflections of a Civil War Historian. s. 153.
  7. a b c J. Quarstein: Yorktown's Civil War Sieg. s. 37.
  8. a b C. Barden: Slavery, Civil War, and Reconstructio. s. 59.
  9. F. Haydon: Military Ballooning During the Early Civil War. s. XI.
  10. Balloons in the American Civil War. centennialofflight.gov. [dostęp 2013-10-08]. (ang.).
  11. a b F. Haydon: Military Ballooning During the Early Civil War. s. 96.
  12. J. Fredriksen: Civil War Almanac. s. 59.
  13. B. Hannings: Every Day of the Civil War. s. 88.
  14. J. Quarstein: A History of Ironclads. s. 79-80.
  15. C. Johnson: Touring the Carolinas' Civil War Sites. s. 130.
  16. a b J. Quarstein: The CSS Virginia. s. 80.
  17. J. Fredriksen: Civil War Almanac. s. 70.
  18. a b Index for Ships between F. J. Luckenbach through Fearless-III. Dictionary of American Naval Fighting Ships. [dostęp 2013-10-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-10-29)]. (ang.).
  19. C. Johnson: Touring the Carolinas' Civil War Sites. s. 160.

Bibliografia edytuj

  • R.D. Layman: Before the Aircraft Carrier: The Development of Aviation Vessels, 1849-1922. Annapolis, Md.: Naval Institute Press, 1989. ISBN 978-0-87021-210-9.
  • John V. Quarstein: A History of Ironclads : The Power of Iron Over Wood. Charleston, SC: History Press, 2006. ISBN 978-1-59629-118-8.
  • Clint Johnson: Touring the Carolinas' Civil War Sites. Winston-Salem, NC: John F. Blair, 2011. ISBN 978-0-89587-475-7.
  • Bud Hannings: Every Day of the Civil War : A Chronological Encyclopedia. Jefferson, N.C.: McFarland Co., 2010. ISBN 978-0-7864-4464-9.
  • John V. Quarstein: The CSS Virginia : Sink Before Surrender. Charleston, SC: History Press, 2012. ISBN 978-1-60949-580-0.
  • John C. Fredriksen: Civil War Almanac (Almanacs of American Wars). Checkmark Books. ISBN 978-0-8160-7554-6.
  • Herman Hattaway: Reflections of a Civil War Historian : Essays On Leadership, Society, And the Art of War. Colombia: University of Missouri Press, 2004. ISBN 978-0-8262-1487-4.
  • John V. Quarstein, J. Michael Moore: Yorktown's Civil War Siege : Drums Along the Warwick. ISBN 978-1-60949-656-2.
  • Frederick Stansbury Haydon: Military Ballooning During the Early Civil War. Baltimore Johns Hopkins University Press, 2000. ISBN 978-0-8018-6442-1.
  • Cindy Barden: Slavery, Civil War, and Reconstruction. Mark Twain Media. ISBN 978-1-58037-585-6.