Cegłów

miasto w województwie mazowieckim
(Przekierowano z Cegłów (powiat miński))

Cegłówmiasto w Polsce położone w województwie mazowieckim, w powiecie mińskim, w gminie Cegłów[3][4]. Leży nad rzeką Mienią, w oddaleniu 55 km od Warszawy oraz 42 km od Siedlec. Siedziba gminy Cegłów.

Cegłów
miasto w gminie miejsko-wiejskiej
Ilustracja
Kościół katolicki pw. św. Jana Chrzciciela w Cegłowie
Herb
Herb
Państwo

 Polska

Województwo

 mazowieckie

Powiat

miński

Gmina

Cegłów

Prawa miejskie

1621–1870, 2022

Burmistrz

Marcin Uchman

Powierzchnia

7,67[1] km²

Populacja (2022)
• liczba ludności
• gęstość


2279[1]
297[1] os./km²

Strefa numeracyjna

25

Kod pocztowy

05-319[2]

Tablice rejestracyjne

WM

Położenie na mapie gminy Cegłów
Mapa konturowa gminy Cegłów, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Cegłów”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po prawej znajduje się punkt z opisem „Cegłów”
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Cegłów”
Położenie na mapie powiatu mińskiego
Mapa konturowa powiatu mińskiego, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Cegłów”
Ziemia52°08′49″N 21°44′20″E/52,146944 21,738889
TERC (TERYT)

1412044[3]

SIMC

0668956[3]

Strona internetowa

Położenie edytuj

Cegłów leży w prawobrzeżnej części dawnej ziemi czerskiej na historycznym Mazowszu[5], w pierwszej połowie XVI wieku położony był w powiecie czerskim w województwie mazowieckim[6]. Położony jest około 5 km na południe od drogi krajowej nr 92 oraz około 8 km od wjazdu na autostradę A2 (na węźle Ryczołek). W mieście znajduje się również przystanek kolejowy na linii kolejowej nr 2 Warszawa ZachodniaTerespol.

Historia edytuj

 
Ołtarz Lazarusa w Cegłowie
 
Wnętrze kościoła rzymskokatolickiego

Pierwotna nazwa miejscowości brzmiała Cebrowo i wymieniana jest w dokumentach do I poł. XVI w. Zamieszkująca ją ludność zajmowała się m.in. produkcją cegieł, co stało się źródłem obecnej nazwy Cegłowa[7]. O tym że miejscowość wzbogaciła się na tym, świadczy zabytkowy kościół rzymskokatolicki z 1525. Należała ona do dóbr, którymi książęta mazowieccy uposażyli kościół augustianów w Warszawie, później zaś kapitułę kolegiacką św. Jana Chrzciciela w Warszawie.

W 1621 miejscowości zostały nadane prawa miejskie przez Zygmunta III Wazę. Po upadku powstania styczniowego, w 1869 Cegłów prawa te utracił. Miasto rządowe Królestwa Kongresowego w 1827 położone było w powiecie siennickim, obwodzie stanisławowskim województwa mazowieckiego[8].

Na początku XX wieku Cegłów stał się drugim po Płocku ośrodkiem ruchu religijnego mariawitów.

1 stycznia 1992 do Cegłowa przyłączono wieś Cisie[9]. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa siedleckiego. W wyniku reformy administracyjnej, od 1999 znajduje się w powiecie mińskim, województwie mazowieckim.

1 stycznia 2022 miejscowość odzyskała prawa miejskie[10].

Architektura edytuj

Zabytki edytuj

 
XVI – wieczny ołtarz boczny w kościele rzymskokatolickim
 
Tablica upamiętniająca 100 – lecie powstania mariawityzmu
 
Pomnik Niepodległości
  • Kościół rzymskokatolicki św. Jana Chrzciciela i św. Andrzeja Apostoła – kościół gotycki z 2 ćw. XVI wieku nawiązujący kształtem do późnogotyckich kościołów z charakterystycznymi kolistymi skarpami będącymi rodzimym elementem architektury mazowieckich i kujawskich kościołów wieku XVI. W latach 1603–1629 rozbudowany w stylu późnorenesansowym, co widoczne jest na sklepieniu zakrystii z kominkiem, szczycie wschodnim prezbiterium, portalach. W XVIII wieku zbudowano obok dzwonnicę. W XIX wieku wprowadzono we wnętrzu drewniane podpory. Wewnątrz tryptyk z 1510 r. z cennymi rzeźbami, które wykonał mistrz Lazarus, w stylu Wita Stwosza – ołtarz ten przeniesiony tu został z kolegiaty (dziś archikatedry) św. Jana w Warszawie. Na wschodniej ścianie prezbiterium tablica epitafijna kanonika warszawskiego Wojciecha Oczko, słynnego lekarza królów Stefana Batorego i Zygmunta III Wazy

.

  • Kościół mariawicki św. Jana Chrzciciela – zbudowany w stylu neogotyckim w I dekadzie XX w., jest najwyższą budowlą w mieście i siedzibą miejscowej parafii. W latach 1986–1992 pełnił funkcje katedralne – był główną świątynią diecezji lubelsko-podlaskiej.
  • Pomnik Niepodległości – znajdujący się w centralnej części rynku pomnik został wzniesiony w celu upamiętnienia odzyskania przez Polskę niepodległości w 1918. Ma kształt trójbocznego obelisku, zwieńczonego kulą, z której wzbija się orzeł w koronie, zwrócony w stronę Warszawy. Uroczyste odsłonięcie pomnika nastąpiło 10 maja 1934 r. Orzeł nigdy nie utracił swej korony, także w okresie PRL[11].

Turystyka edytuj

Przez teren Cegłowa przebiegają dwa szlaki turystyczne PTTK[12]: niebieski (m.in. przez rezerwat przyrody Rudka Sanatoryjna) i zielony (m.in. przez rezerwat przyrody Jedlina), a także szlak rowerowy VeloMazovia[13]. Z Cegłowem związane są dwa produkty regionalne wpisane na listę produktów tradycyjnych: Sójka Mazowiecka oraz Kozi Ser Twarogowy z Cegłowa[14].

Oświata i nauka edytuj

Znajduje się tu przedszkole i szkoła podstawowa wchodzące w skład Zespołu Szkolnego w Cegłowie[15]. W marcu 2009 zostało przeprowadzone referendum mające na celu wybór patrona zespołu. Mieszkańcy wybrali propozycję nazwania szkoły imieniem Bohaterskich Harcerzy Cegłowa[16]. W 2010 szkoła została odznaczona złotym krzyżem Opiekuna Miejsc Pamięci Narodowej[17].

Religia edytuj

Kościół Rzymskokatolicki edytuj

Kościół Starokatolicki Mariawitów edytuj

Kościół Katolicki Mariawitów edytuj

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. a b c Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2022 roku [online], Główny Urząd Statystyczny, 7 grudnia 2022 [dostęp 2022-12-08].
  2. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 137 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  3. a b c GUS. Wyszukiwarka TERYT.
  4. Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
  5. Lokalne wzory kultury politycznej. Szkice ogólne i opracowania monograficzne. Jacek Kurczewski (red.). Warszawa: Wydawnictwo Trio, 2007, s. 192. ISBN 978-83-7436-129-3. [dostęp 2023-01-02]. Cytat: Pierwsze zapiski w dokumentach wzmiankowały o Cegłowie zawsze w kontekście jego położenia na prawobrzeżnej części ziemi czerskiej, siedziby książąt mazowieckich. (pol.).
  6. Marta Piber-Zbieranowska. Księstwo Mazowieckie u progu inkorporacji. Charakterystyka obszaru około 1526 r. (część południowa). „Studia Geohistorica”. nr 9, s. 109, 2021. Warszawa: Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk. ISSN 2300-2875. [dostęp 2023-01-02]. Cytat: […] powiat czerski (część prawobrzeżna): Cebrowo (potem: Cegłowo) […]. (pol.). 
  7. Marian Benko, Cegłów – renesansowe miasteczko mazowieckie i jego zagadnienia konserwatorskie, „Ochrona Zabytków” (2), 1955, s. 89–101, ISSN 0029-8247 [dostęp 2020-06-13] (pol.).
  8. Tabella miast, wsi, osad Królestwa Polskiego, z wyrażeniem ich położenia i ludności, alfabetycznie ułożona w Biórze Kommissyi Rządowéy Spraw Wewnętrznych i Policyi. T. 1 : A-Ł, Warszawa 1827, s. 61.
  9. M.P. z 1991 r. nr 46, poz. 327
  10. Na mapie Polski może pojawić się dziesięć nowych miast. Oto lista [online], TVN24 Biznes [dostęp 2021-08-03] (pol.).
  11. Gminna Biblioteka Publiczna w Cegłowie. [dostęp 2008-07-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-12-25)].
  12. Cegłów. pttk.pl. [dostęp 2022-05-14].
  13. Jesteśmy na rowerowym szlaku. minskmaz.com, 2021-12-14. [dostęp 2022-05-14].
  14. Produkty regionalne. ceglow.pl. [dostęp 2022-05-14].
  15. Statut [online], Zespół Szkolny w Cegłowie [dostęp 2020-06-13] [zarchiwizowane z adresu 2020-06-13] (pol.).
  16. Protokół z XXVII sesji Rady Gminy w dniu 23.04.2009 r. pod przewodnictwem Pani Teodory Wójcik – Przewodniczącej Rady Gminy w Cegłowie [online] [dostęp 2020-06-13] [zarchiwizowane z adresu 2020-06-13].
  17. Historia [online], Zespół Szkolny w Cegłowie [dostęp 2020-06-13] [zarchiwizowane z adresu 2020-06-13] (pol.).
  18. Opieka nad grobem Augusta Hallera. sphaller.szkolnastrona.pl. [dostęp 2022-09-07].
  19. Pamięć o Auguście Hallerze. sphaller.szkolnastrona.pl. [dostęp 2022-09-07].
  20. Kalendarz Mariawicki na rok 2022 (Felicjanów).

Bibliografia edytuj

  • Gajowniczek Z.T. 1999. Na tropach tajemnic historii Cegłowa i okolic.

Linki zewnętrzne edytuj