Chinoiserie
Chinoiserie (fr., dosł. „chińszczyzna”, wym. szinuazeri) – eklektyczny styl w sztuce, wzornictwie i architekturze europejskiej nawiązujący do kultury chińskiej. Charakteryzuje się zapożyczaniem chińskich motywów i materiałów, m.in. laki, porcelany itd. Chinoiserie pojawiła się we Francji w połowie XVII wieku. Szybko opanowała Europę, a w XVIII wieku stała się jednym z elementów rokoko. Sama nazwa zaczęła być używana w XVIII wieku.
Styl ten wywołany był fascynacją Chinami, której uległa Europa po sukcesie jezuickich misji na dworach dynastii Ming i Qing. Do tego nurtu zalicza się także inspiracje płynące z innych krajów Dalekiego Wschodu, przede wszystkim Japonii.
W ostatnich latach w związku z integracją Chin ze światową gospodarką moda na chinoiserie odżywa. Obecnie dotyczy jednak głównie mebli i wystroju wnętrz. Tak jak w XVII-XVIII wieku, tak i dziś chinoiserie jest jedynie echem dalekowschodniej kultury, jej wersją stereotypową.
Porcelana i fajans edytuj
Ważnym elementem tego nurtu była fascynacja chińską porcelaną, którą próbowano kopiować od czasów renesansu. Od końca XVII wieku chińskie wzornictwo chętnie stosowano przy produkcji fajansu, m.in. w holenderskim Delfcie. Złoty okres rokokowej porcelany w stylu chinoserie przypada na lata 1740–1770.
Architektura i wystrój wnętrz edytuj
Innym elementem tego nurtu były tzw. chińskie pokoje w barokowych i rokokowych pałacach arystokracji w Niemczech, Rosji a także w Polsce. Pokoje meblowano parawanami, wachlarzami, malowidłami przedstawiającymi orientalne krajobrazy i scenki rodzajowe. W Aranjuez pod Madrytem oglądać można dach z chińskiej dachówki, a w Drottningholm w Szwecji i Carskim Siole w Rosji powstały całe chińskie wioski. W Wielkiej Brytanii Thomas Chippendale wykonywał meble w stylu chińskim.
Ogrody i parki edytuj
W parkach wznoszono w stylu chinoiserie altany, pawilony a także pagody, np. w londyńskim Kew czy w Englischer Garten w Monachium. Wzniesiona na polecenie Stanisława Kostki Potockiego w latach 1805-12 altana w stylu chinoiserie znajduje się także w parku pałacu w Wilanowie.
Malarstwo edytuj
Do malarzy sięgających po orientalne motywy należeli m.in. Jean Antoine Watteau, François Boucher.
Linki zewnętrzne edytuj
- Chinoiserie - wiersz Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej (1924)