Wikipedia

Chobienice

wieś w województwie wielkopolskim

Chobienice (pol. hist. Chobienica[4], niem. Köbnitz) – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie wolsztyńskim, w gminie Siedlec[5].

Chobienice
wieś
Ilustracja
Pałac w Chobienicach
Państwo

 Polska

Województwo

 wielkopolskie

Powiat

wolsztyński

Gmina

Siedlec

Liczba ludności (2019)

1255[2]

Strefa numeracyjna

68

Kod pocztowy

64-214[3]

Tablice rejestracyjne

PWL

SIMC

0913048

Położenie na mapie gminy Siedlec
Mapa konturowa gminy Siedlec, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Chobienice”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po lewej znajduje się punkt z opisem „Chobienice”
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego
Mapa konturowa województwa wielkopolskiego, blisko lewej krawiędzi znajduje się punkt z opisem „Chobienice”
Położenie na mapie powiatu wolsztyńskiego
Mapa konturowa powiatu wolsztyńskiego, u góry po lewej znajduje się punkt z opisem „Chobienice”
Ziemia52°09′51″N 15°55′16″E/52,164167 15,921111[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Historia edytuj

Wieś historycznie należała do Wielkopolski, ma metrykę średniowieczną i jest notowana od XIV wieku. Po raz pierwszy wymieniona została w 1394 jako Chobenicz, 1397 Chobenicza, 1398 Chobenicze, 1403 Chobnicz, 1403 Chovenicze, 1404 Chovenicza, 1405 Chobenica, 1426 Chobyenicze, 1440 Chobyenicza, 1445 duplex Chobyenicze[4].

Tereny, na których leży miejscowość zasiedlone były jednak wcześniej. Archeolodzy odkryli w okolicy wsi grodzisko wklęsłe zamienione na stożkowate 1,5 km na wschód od Chobienic datowane szacunkowo na VII - połowę XIII wieku, a także prawdopodobne grodzisko stożkowate w dawnym parku dworskim na południe od Rowu Szarkowskiego, datowane na ok. połowy X-XI wiek oraz osadę na wyspie na jeziorze Chobienickim[4].

W 1405 miejscowość leżała w parafii Przeprostynia, a w 1435 w powiecie kościańskim Korony Królestwa Polskiego[4].

Miejscowość była wsią szlachecką należącą w XV wieku do lokalnej szlachty wielkopolskiej: Chobienickich, Oganków i Blosów herbu Wadwicz. Ze względu na prywatną własność była przedmiotem sprzedaży, zastawów i dziedziczenia w wyniku czego miała wielu właścicieli co odnotowało wiele historycznych dokumentów prawnych. W 1427 po odbytym procesie woźny sądowy wprowadził Jerzego Jurgę Jarogniewskiego syna Janusza i dziedzica Zakrzewa koło Zbąszynia w posiadanie części Chobienic, która należała do Jana Blosa. W 1434 Jurga za 200 grzywien kupił od Hanki żony Jana Ciesielskiego także inne części Chobienic. W 1435 kupił także od Hanki żony Andrzeja Konopki z Bukowca, za 200 grzywien 1/4 Chobienic i 1/4 Śniegoszewa. W latach 1467-72 właściciel wsi Filip Chobienicki z Chobienic zapisał swojej zonie Katarzynie po 200 grzywien posagu i wiana na połowie Chobienic należnej mu w działach z bratem. W 1469 Filip zapisał żonie Katarzynie po 150 grzywien posagu i wiana na połowie dóbr w Chobienicach, Zakrzewie, Wojciechowie i Godziszewie oraz na połowie jeziora w Chobienicach[4].

W latach 1424-1458 imiennie odnotowano niektórych mieszkańców wsi: w 1424 Macieja włodarza Jana Blosa i Tomasza włodarza Marcina Oganki Chobienickiego, a w 1458 Zmudka lub Smudka, który trzymał jaz na jeziorze koło Chobienic[4].

W 1530 regesty podatkowe odnotowały pobór we wsi z 4 łanów i młyna korzecznego. W 1563 odbył się pobór podatków od 7 łanów, dwóch karczm, młyna dorocznego walnego oraz od dwóch rzemieślników. W 1564 odnotowano we wsi 7 łanów. W 1566 miał miejsce pobór od 7 łanów, 9 zagrodników z rolą, 7 komorników, dwóch karczm z dwoma polami po 1/2 łana, młyna dorocznego. W latach 1580/81 pobrano podatki od 7,5 łana, 1/4 łana roli karczmarskiej, 8 zagrodników, 4 komorników, jednego rataja (najemnego robotnika wiejskiego), 2 rzemieślników oraz od młyna wodnego[4].

Wskutek II rozbioru Polski w 1793 wieś przeszła pod władanie Prus i jak cała Wielkopolska znalazła się w zaborze pruskim. W okresie Wielkiego Księstwa Poznańskiego (1815-1848) miejscowość wzmiankowana jako Chobienice należała do większych wsi w ówczesnym powiecie babimojskim w rejencji poznańskiej[6]. Chobienice należały do tuchorskiego okręgu policyjnego tego powiatu i stanowiły siedzibę majątku Chobienice, który należał wówczas do Konstancji Mielżyńskiej[6].

Według spisu urzędowego z 1837 roku Chobienice liczyły 589 mieszkańców, którzy zamieszkiwali 49 dymów (domostw)[6].

Wieś rycerska, w 1909 roku własność hrabiego Macieja Mielżyńskiego[7].

W latach 1954-1971 wieś należała i była siedzibą władz gromady Chobienice, po jej zniesieniu w gromadzie Siedlec. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa zielonogórskiego. Parafia katolicka pw. św. Piotra w Okowach.

Fundatorem miejscowego kościoła i pałacu był hrabia Józef Klemens Mielżyński.

Zabytki edytuj

  • Pałac w Chobienicach zbudowany został w stylu barokowym przed 1765 rokiem i w końcu XVIII w. należał do najokazalszych w Wielkopolsce. Jego projektantem był Adam Stier. Była to dwupiętrowa budowla z wybrukowanym podwórzem i trzema symetrycznie umieszczonymi bramami wjazdowymi. W XIX wieku pałac został przebudowany w stylu klasycystycznym, wtedy też powstał portyk z czterema kolumnami doryckimi podtrzymującymi fronton, zawierający herb Nowina Mielżyńskich. Pod portykiem w architrawiu (belkowaniu) napis „Nie sobie, lecz następcom”. Dookoła rozciągał się okazały ogród z cieplarniami i oranżeriami oraz 18-hektarowy park. W pałacu pod opieką swej babci Wirydiany Mielżńskiej spędzili kilka lat dzieciństwa Edward Raczyński i jego brat Atanazy[8]. W tutejszym pałacu toczy się akcja tragikomedii Jacka Kowalskiego Historia o Gogolewskim (2001).
  • W parku znajdują się pozostałości gródka stożkowatego, na którym w średniowieczu na kopcu istniała prawdopodobnie rycerska wieża mieszkalna właściciela Chobienic.
  • Kościół barokowy z 1778 roku, rozbudowany o transept po 1928 roku. Wnętrze barokowe z ok. 1780 roku.
  • Rządcówka z XVIII w.
  • Szkoła XIX w. – numer rejestru 1008/A z 1970-03-11

Obiekty zabytkowe wpisane do rejestru zabytków edytuj

  •  
    Kościół św. Piotra w Okowach, z l. 1778-83, 1928-30
  •  
    Oficyna, w zespole pałacowym, mur., pocz. XIX w.
  •  
    Widok pałacu przed 1912
  •  
    Szkoła, mur., XIX
  •  
    Herb Nowina Mielżyńskich

Przyroda edytuj

W latach 50. XX wieku obserwowany był we wsi świerszczyk szary – było to jedno z dwóch jego stanowisk w Wielkopolsce (drugie w Wielkopolskim Parku Narodowym)[9].

Urodzeni edytuj

Przypisy edytuj

  1. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 15700
  2. ↑ Ludność Gminy. [w:] siedlec.pl [on-line]. [dostęp 2020-05-05].
  3. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 145 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  4. ↑ a b c d e f g Chmielewski 1982 ↓, s. 195–197.
  5. ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 247, 13 lutego 2013. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2015-01-24]. 
  6. ↑ a b c Leon Plater: Opisanie historyczno-statystyczne Wielkiego Ksie̜stwa Poznańskiego. Lipsk: Ksie̜garnia Zagraniczna (Librairie Étrangère), 1846, s. 189.
  7. ↑ Księga adresowa polskich właścicieli ziemskich Wielkiego Księstwa Poznańskiego z uwzglednieniem powiatu, stacyi poczty, telegrafu, dworca, Poznań 1909, s. 6.
  8. ↑ Witold Molik: Edward Raczyński. Poznań: Wydawnictwo WBP, 1999, s. 22–23. ISBN 978-83-85811-63-3. OCLC 42998348.
  9. ↑ Jarosław Urbański, Wielkopolski Park Narodowy, PWN, Poznań, 1955, s. 83.

Bibliografia edytuj

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Chobienice&oldid=73208128”