Wikipedia

Chróścin

wieś w województwie łódzkim

Chróścin – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie wieruszowskim, w gminie Bolesławiec.

Chróścin
wieś
Ilustracja
Chróścin kościół 2019
Państwo

 Polska

Województwo

 łódzkie

Powiat

wieruszowski

Gmina

Bolesławiec

Liczba ludności (2021)

577[2]

Strefa numeracyjna

62

Kod pocztowy

98-430[3]

Tablice rejestracyjne

EWE

SIMC

0194381

Położenie na mapie gminy Bolesławiec
Mapa konturowa gminy Bolesławiec, na dole po lewej znajduje się punkt z opisem „Chróścin”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Chróścin”
Położenie na mapie województwa łódzkiego
Mapa konturowa województwa łódzkiego, blisko lewej krawiędzi na dole znajduje się punkt z opisem „Chróścin”
Położenie na mapie powiatu wieruszowskiego
Mapa konturowa powiatu wieruszowskiego, na dole po lewej znajduje się punkt z opisem „Chróścin”
Ziemia51°10′30″N 18°11′13″E/51,175000 18,186944[1]
Multimedia w Wikimedia Commons
Chróścin Zamek, DPS
Chróścin wnętrze kościoła parafialnego 2019
Kościół rzymskokatolicki św. Mikołaja
Szkoła Chróścin 2019
Cerkiew prawosławna św. Jerzego Zwycięzcy (po remoncie)
Chróścin Zamek, obecnie Dom Pomocy Społecznej

Podział administracyjny i położenie edytuj

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa kaliskiego.

Wieś położona jest na prawym brzegu górnego odcinka rzeki Prosny. To tu do 1939 roku znajdowała się południowa granica Państwa Polskiego, którą stanowiła rzeka Prosna.

Przez Chróścin przebiegają następujące drogi:

powiatowa nr 4714E, relacji: Wieruszów – Chróścin,
powiatowa nr 4723E, relacji: Chróścin-Młyn – Gola,
gminna relacji: Chróścin – Wójcin,
gminna relacji: droga powiat. 4723E – Chróścin-Zamek,
gminna relacji: droga powiat. 4714E (Kościół) – Cmentarz,

W Chróścinie funkcjonują nazwy własne tzw. „dzielnic” (często także występujące na różnych mapach), a są to:

  1. Chróścin Zamek (SIMC 0194412), na mapach spotyka się także oznaczenie Posada, od czasów zaborów stoi tu zamek, tzw. Pałac. Budowla w stylu neogotyckim powstała w II poł. XIX w. za sprawą rosyjskiego arystokraty Łopuchina. W XX w. istniały tutaj różne instytucje min. internat dla dzieci, a obecnie mieści się tu Dom Pomocy Społecznej „Chróścin-Zamek”. W jej pobliżu znajduje się niewielka cerkiew prawosławna. Całość położona pośród lasów, w pobliżu Prosny w dość dużym oddaleniu od zabudowań całej wsi.
  2. Chróścin Młyn, (SIMC 0194406) osada położona nad samym korytem Prosny obok mostu w kierunku wsi Siemianice. Dziś pozostałości dawnych zabudowań młyńskich nie są zamieszkałe.
  3. Klasak (SIMC 0194398), część wsi położona w zachodniej części Chróścina, także nad Prosną.
  4. Inne używane przez mieszkańców nazwy to: Chróścin Kolonia, Chróścin Wieś, Chróścin Koniec, Zakopane, Posada.

Historia edytuj

Miejscowość historycznie należy do ziemi wieluńskiej i związana była z Wielkopolską. Ma metrykę średniowieczną i istnieje co najmniej od XIII wieku. Wymieniona w dokumencie zapisanym w 1245 jako "Chroscino", "Chroszczyn", kiedy otrzymuje ją Konwent cysterek w Ołoboku. W okolicach wsi znajduje się średniowieczna budowla typu obronnego, grodzisko stożkowate[4].

W tym pierwszym dokumencie wystawionym w 1245 arcybiskup poznański zaświadczył, że Wierzbięta brat oraz Racława wdowa po kasztelanie Klemencie zrzekli się wszystkich praw m.in. do tej części Chóścina w latach 1238-41, którą klasztor łubnicki otrzymał prawdopodobnie przy fundacji w latach 1238-41. Jeżeli zakonnice przeniosą się z Ołoboku do Łubnic, to klasztor łubnicki miał przejąć część Chróścina m.in. należącą do klasztoru ołobockiego. W 1338 opatka ołobocka odkupiła prawa do części Chróścina od Mik. Czecha i jego brata Marcza za 3 1/2 grzywny. W 1356 klasztor w Ołoboku nadał 10 lat wolnizny m.in. osadnikom w Chróścinie[4].

Miejscowość została odnotowana w historycznych dokumentach podatkowych. W 1520 wieś leżała w parafii Bolesławiec. Znajdowała się w niej całkowicie zrujnowana kaplica, 2. sołtysi dawali plebanowi bolesławieckiemu 3. ćwierci żyta i tyleż owsa w ramach mesznego. W 1552 miejscowość była własnością klasztoru w Ołoboku w parafii Dzietrzkowice. Mieszkało w niej wówczas 7. kmieci oraz 2 wolnych gospodarujących na 1. łanie. W 1553 we wsi było 3/4 łanów kmiecych, 1 łan wolny[4].

Po rozbiorach Polski miejscowość znalazła się w zaborze rosyjskim. Jako wieś leżącą nad rzeką Prosną w powiecie wieluńskim, gminie Bolesławiec, parafii Mieleszyn wymienia ją XIX wieczny Słownik geograficzny Królestwa Polskiego. Notuje on obecnie używaną nazwę miejscowości - „Chróścin”. Wieś posiadała drewniany kościół filialny. Według spisu z 1827 znajdowało się w niej 46. domów oraz 384. mieszkańców. W 1880 liczyła już 82. domy oraz 560. mieszkańców[5].

W okresie międzywojennym w miejscowości stacjonowały: placówka Straży Granicznej I linii „Chróścin”, a wcześniej placówka Straży Celnej „Chróścin”[6].

Zakłady edytuj

Największymi zakładami funkcjonującymi w Chróścinie i dającymi zatrudnienie wielu okolicznym mieszkańcom są trzy Domy Pomocy Społecznej (DPS i SDPS):

  1. Dom Pomocy Społecznej w Chróścinie Wsi – Chróścin 50[7]
  2. Dom Pomocy Społecznej w Chróścinie Zamku – Chróścin 47[8](od 1.1.2016 połączony z nr 1)[9])
  3. Środowiskowy Dom Samopomocy w Chróścinie – Chróścin 50d[10] (położony obok nr 1)

Zabytki edytuj

Znajduje się tam zabytkowy XVIII-wieczny kościół, XIX-wieczna cerkiew oraz zamek pobudowany w czasach zaboru rosyjskiego. Wieś duchowna Chrościno, własność klasztoru cysterek w Ołoboku, położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie wieluńskim ziemi wieluńskiej województwa sieradzkiego[11].

Według rejestru zabytków Narodowego Instytutu Dziedzictwa[12] na listę zabytków wpisane są obiekty:

W okolicach wsi znajduje się grodzisko stożkowate[4].

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 9 stycznia 2024, identyfikator PRNG: 16584
  2. ↑ Wieś Chróścin (łózkie) » Demografia, statystyki, liczba ludności, NSP 2021 [online], Polska w liczbach [dostęp 2024-01-01] (pol.).
  3. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 159 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  4. ↑ a b c d Rosin 1963 ↓.
  5. ↑ Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich t. I, hasło „Chróścin". nakł. Filipa Sulimierskiego i Władysława Walewskiego, 1880. s. 646. [dostęp 2022-05-22].
  6. ↑ Kalendarz z szematyzmem funkcjonariuszy Straży Celnej na rok 1927, Nakładem Zarządu Internatu imienia dra Władysława Rasińskiego dla Dzieci Funkcjonariuszy Straży Celnej, 1927, s. 166.
  7. ↑ BIP DPS Chróścin 2019: Aktualne dane adresowe DPS Chróścin. [dostęp 2019-04-20].
  8. ↑ BIP DPS Chróścin 2016: BIP DPS pow. wieruszowski. [dostęp 2019-04-20].
  9. ↑ URP Wieruszów 2015: Uchwała Rady Powiatu wieruszowskiego, województwo łódzkie. [dostęp 2019-04-20].
  10. ↑ OPS.pl SDPS Chróścin: Adres SDPS Chróścin. [dostęp 2019-04-20].
  11. ↑ Województwo sieradzkie i województwo łęczyckie w drugiej połowie XVI wieku. Cz. 2, Komentarz, indeksy, Warszawa 1998, s. 69.
  12. ↑ NID: Rejestr zabytków nieruchomych, województwo łódzkie. [dostęp 2008-09-19].
  13. ↑ Dom Pomocy Społecznej w Chróścinie-Wsi, folder DPS, 2018

Bibliografia edytuj

  • Ryszard Rosin: Słownik historyczno-geograficzny ziemi wieluńskiej w średniowieczu, hasło: „Chróścin”. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1963, s. 68.

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Chróścin&oldid=73161743”