Conan z Cymerii

Conan z Cymerii, znany także jako Conan Barbarzyńca (ang. Conan the Barbarian) – postać literacka stworzona przez amerykańskiego pisarza Roberta E. Howarda w serii opowiadań fantasy opublikowanych w latach 30. XX wieku w magazynie „Weird Tales”. W okresie od 1932 do 1936 ukazało się siedemnaście opowiadań i jedna powieść o barbarzyńcy.

Conan Barbarzyńca

Conan the Barbarian

król Aquilonii

Conan – wizja artystyczna
Pierwsze wystąpienie	Feniks na mieczu (1932)
Ostatnie wystąpienie	Conan the Barbarian (2011)
Twórca	Robert E. Howard
Grany przez	Arnold Schwarzenegger, Ralf Möller, Jason Momoa
Dane biograficzne
Pochodzenie	cymeryjskie
Płeć	mężczyzna
Miejsce urodzenia	Cymeria
Rodzina	żona Zenobia
Inne informacje
Zajęcie	awanturnik, złodziej, wojownik, najemnik, pirat, król Aquilonii

Po śmierci Howarda, seria kontynuowana była przez: Poula Andersona, Leonarda Carpentera, Lina Cartera, L. Sprague de Campa, Rolanda J. Greena, Johna C. Hockinga, Roberta Jordana, Seana A. Moore’a, Björna Nyberga, Andrew J. Offutta, Steve’a Perry’ego, Johna Maddoxa Robertsa, Harry’ego Turtledove'a i Karla Edwarda Wagnera. Lin Carter i L. Sprague de Camp przy pisaniu niektórych ze swoich opowiadań wykorzystali materiały pozostawione przez twórcę postaci Conana.

Powieści z Conanem w roli głównej wydali również pisarze spoza Stanów Zjednoczonych, jednak nie są one powszechnie uznawane za oficjalne przygody tego bohatera, czego dowodem może być fakt, że nie uwzględnia się ich w żadnych zestawieniach mających na celu uporządkowanie biografii Cymeryjczyka.

Powstały również filmy, seriale, komiksy i gry komputerowe, których bohaterem był Conan.

Historia postaci

Robert E. Howard, twórca postaci Conana

Na początku lat 30. Howard szukał nowej postaci, którą chciał wprowadzić na rynek wydawniczy. W październiku 1931 do magazynu „Strange Tales of Mystery and Terror” przesłał opowiadanie People of the Dark, w którym pojawił się czarnowłosy barbarzyńca o imieniu Conan, wyznawca bóstwa zwanego Cromem. W lutym 1932 Howard spędził wakacje w miasteczku nad rzeką Rio Grande. W tym czasie rozbudował postać Conana i napisał wiersz Cimmeria, fragmentami nawiązujący do Żywotów Plutarcha. Po powrocie z wakacji przerobił, zarzucone wcześniej, opowiadanie „By This Axe I Rule!” z maja 1929, zastępując postać Kulla nowym bohaterem, Conanem i zmieniając tytuł na Feniks na mieczu. W tym samym czasie napisał dwa kolejne opowiadania, Szkarłatna cytadela i Córka lodowego olbrzyma. Opowiadanie Feniks na mieczu ukazało się w grudniu 1932, zaś Szkarłatna cytadela w kolejnym numerze. Redaktor pisma, Farnsworth Wright skłonił Howarda do napisania eseju Era Hyborejska, opisującego fikcyjny świat, w którym żył Conan. Esej ten posłużył potem pisarzowi przy pisaniu następnej historii o herosie, Wieży słonia. Sukces tego opowiadania skłonił Howarda do napisania kolejnych opowieści o Conanie. Do samobójstwa w 1936 Howard napisał 21 pełnych opowiadań, z których 17 zostało opublikowanych, a także kilka innych we fragmentach.

Życiorys postaci

Mapa świata ery hyboryjskiej

Według książek Howarda, Conan miał żyć około 10 000 lat temu w owianej mgłami tajemnicy erze hyboryjskiej. Urodził się w Cymerii, górzystej krainie zamieszkiwanej przez plemiona barbarzyńców. Cymeryjczycy byli potomkami starożytnych Atlantydów, jednak po zniszczeniu jej wspaniałej cywilizacji przez kataklizm, ocaleli Atlantydzi nie zdołali odbudować cywilizacji i cofnęli się cywilizacyjnie do epoki kamiennej. Wg map zamieszczanych przy utworach Howarda, Cymeria rozciągała się z grubsza między terenami dzisiejszych Szkocji i Norwegii, przy czym ukształtowanie lądów w czasach Conana znacznie różniło się od obecnego. Cymeryjczycy mieli ciemne włosy i jasne oczy. Żyli w bardzo surowych warunkach, wśród wrzosowisk, gór i lasów. Toczyli nieustanne wojny z otaczającymi ich ludami, a także wewnętrzne walki klanowe. Surowe warunki sprawiły, że byli urodzonymi wojownikami – wysocy, silni, sprawni i odporni. Ród Conana także wywodził się od Atlantydów. Jego dziadek początkowo zamieszkiwał w plemieniu na południu Cymerii, jednak uciekł w obawie przed rodową zemstą i osiedlił się w plemieniu na północy.

Miejscem narodzin Conana było pole bitwy, podczas walki plemienia z hordą najeźdźców z Vanaheimu. Od najmłodszych lat Conan odznaczał się wielką siłą. W wieku piętnastu lat wziął udział w najeździe na aquilońską fortecę Venarium. W późniejszym okresie brał udział w walkach z Vanirami i Hyperborejczykami. Podczas jednej z kampanii został wzięty do niewoli przez Hyperborejczyków, skąd udało mu się zbiec. Uciekając, dotarł do miasta Arenjunu w Zamorze, zwanego Miastem Złodziei. Zafascynowany miastem i cywilizacją osiedlił się tam zarabiając na życie jako złodziej. Później wędrował i zwiedzał także inne kraje kontynuując karierę złodzieja, a niekiedy płatnego zabójcy (opowiadanie Dom pełen łotrów). Ostatecznie zaciągnął się jako najemnik do armii Turanu. Brał udział w wielu bitwach i awansował na oficera. Służył też władcy Turanu jako dyplomata. W końcu porzucił służbę turańską i znów rozpoczął wędrówkę. Niekiedy pędził żywot bandyty, czasem zaciągał się do armii któregoś z krajów jako najemnik. Stoczył wiele walk z ludźmi wszystkich narodów oraz potworami, które licznie zamieszkiwały wtedy Ziemię.

Szczytem jego kariery była służba w armii aquilońskiej, która przyniosła mu prestiż i sławę. Kiedy wybuchł bunt przeciwko królowi Aquilonii, Conan stanął na jego czele, obalił i zabił króla i ogłosił się władcą. Pod jego burzliwymi, pełnymi wojen rządami Aquilonia stała się najpotężniejszym krajem w zachodnim świecie.

Spis utworów autorstwa Roberta E. Howarda

Diabeł w stali w „Weird Tales” (1934)

Utwory o Conanie autorstwa Roberta E. Howarda
Kolejność powstania	Tytuł polski	Tytuł oryginalny	Kolejność publikacji	Data wydania i miejsce publikacji	Uwagi
1	Feniks na mieczu	The Phoenix on the Sword	1	grudzień 1932 Weird Tales	pierwsze napisane i opublikowane opowiadanie o Conanie
2	Córka mroźnego olbrzyma	The Frost-Giant's Daughter	20	1976 (wersja autorska) Rogues in the House	opublikowane w wersji edytowanej przez L. Sprague de Campa w sierpniu 1953 w magazynie Fantasy Fiction
3	Bóg w amforze	The God in the Bowl	19	1975 (wersja autorska) The Tower of the Elephant	opublikowane w wersji edytowanej przez L. Sprague de Campa we wrześniu 1952 w magazynie Space Science Fiction
4	Wieża Słonia	The Tower of the Elephant	3	marzec 1933 Weird Tales
5	Szkarłatna Cytadela	The Scarlet Citadel	2	styczeń 1933 Weird Tales
6	Królowa Czarnego Wybrzeża	Queen of the Black Coast	9	maj 1934 Weird Tales
7	Czarny kolos	Black Colossus	4	czerwiec 1933 Weird Tales
8	Stalowe cienie pod księżycem	Iron Shadows in the Moon	8	kwiecień 1934 Weird Tales	opublikowane pierwotnie jako Shadows in the Moonlight
9	Xuthal o zmroku	Xuthal of the Dusk	5	wrzesień 1933 Weird Tales	opublikowane pierwotnie jako The Slithering Shadow
10	Sadzawka czarnych ludzi	The Pool of the Black One	6	październik 1933 Weird Tales
11	Łotrzy w domu	Rogues in the House	7	styczeń 1934 Weird Tales
12	Kotlina zaginionych kobiet	The Vale of Lost Women	18	wiosna 1967 Weird Tales
13	Diabeł w stali	The Devil in Iron	10	sierpień 1934 Weird Tales
14	Ludzie Czarnego Kręgu	The People of the Black Circle	11	wrzesień-listopad 1934 Weird Tales
15	Godzina Smoka	The Hour of the Dragon	16	grudzień 1935 – kwiecień 1936 Weird Tales	jedyna powieść Roberta E. Howarda opowiadająca o Conanie
16	Wiedźma się rodzi	A Witch Shall Be Born	12	grudzień 1934 Weird Tales
17	Słudzy Bit-Yakina	The Servants of Bit-Yakin	13	marzec 1935 Weird Tales
18	Za Rzeką Czarną	Beyond the Black River	14	maj i czerwiec 1935 Weird Tales
19	Czarny przybysz	The Black Stranger	21	1987 (wersja autorska) Echoes of Valor	opublikowane w wersji edytowanej przez L. Sprague de Campa jako The Treasure of Tranicos w lutym 1953 w Fantasy Magazine
20	Ludożercy z Zambouli	The Man-Eaters of Zamboula	15	listopad 1935 Weird Tales	opublikowane pierwotnie jako Shadows in Zamboula
21	Czerwone ćwieki	Red Nails	17	lipiec-październik 1936 Weird Tales	ostatnie opowiadanie napisane przez Roberta E. Howarda

Niedokończone opowiadania Roberta E. Howarda o Conanie
Tytuł polski	Tytuł oryginalny	Data wydania i miejsce publikacji wersji autorskiej	Uwagi
Bębny Tombalku	Drums of Tombalku	1986 The Pool of the Black One	opublikowane w wersji dokończonej przez L. Sprague de Campa w 1966 w zbiorze Conan the Adventurer
Komnata śmierci	The Hall of the Dead	listopad 1967 Fantasy Crossroads	opublikowane w wersji dokończonej przez L. Sprague de Campa w 1967 w The Magazine of Fantasy and Science Fiction, później włączone do zbioru Conan
Ręka Nergala	The Hand of Nergal	2000 The Conan Chronicles: Volume 1	opublikowane w wersji dokończonej przez Lina Cartera w 1968 w zbiorze Conan
Pysk w ciemności	The Snout in the Dark	1979 Jewels of Gwahlur	opublikowane w wersji dokończonej przez L. Sprague de Campa i Lina Cartera w 1969 w zbiorze Conan of Cimmeria

Inne prace Roberta E. Howarda osadzone w świecie Conana
Tytuł polski	Tytuł oryginalny	Data wydania i miejsce publikacji	Uwagi
Wilki poza granicami	Wolves Beyond the Border	2001 (wersja autorska) The Conan Chronicles: Volume 2	jedyne (nieukończone) opowiadanie osadzone w Epoce Hyboryjskiej, którego głównym bohaterem nie jest Conan; opublikowane w wersji dokończonej przez L. Sprague de Campa w zbiorze Conan the Usurper w 1967
Cimmeria	Cimmeria	zima 1965 The Howard Collector	jedyny wiersz osadzony w świecie Conana, napisany w lutym 1932 roku
Epoka hyboryjska	The Hyborian Age	1936 Phantagraph	jedyny esej opisujący świat Conana, napisany w 1930 roku

Robert E. Howard pozostawił również szkice i fragmenty, które nigdy nie zostały wykorzystane przez innych twórców. Wszystkie one zostały opublikowane w trylogii Conan of Cimmeria, będącej kompletnym wydaniem autorskich wersji opowiadań i powieści o Conanie napisanych przez Howarda (polski przekład to: Conan i pradawni bogowie, Conan i skrwawiona korona, Conan i miecz zdobywcy).

Spis utworów autorstwa innych pisarzy

Lp.	Tytuł polski	Tytuł oryginalny	Autor	Data wydania oryginału	Uwagi
1	Okrwawiony bóg	The Blood-Stained God	L. Sprague de Camp	1955	bazuje na opowiadaniu Roberta E. Howarda, które nie miało rozgrywać się w Epoce Hyboryjskiej; opublikowane w zbiorze Tales of Conan, później włączone do zbioru Conan of Cimmeria
2	Jastrzębie nad Shemem	Hawks over Shem	L. Sprague de Camp	1955	bazuje na opowiadaniu Roberta E. Howarda, które nie miało rozgrywać się w Epoce Hyboryjskiej; opublikowane w zbiorze Tales of Conan, później włączone do zbioru Conan the Freebooter
3	Droga Orłów	The Road of the Eagles	L. Sprague de Camp	1955	bazuje na opowiadaniu Roberta E. Howarda, które nie miało rozgrywać się w Epoce Hyboryjskiej; opublikowane w zbiorze Tales of Conan, później włączone do zbioru Conan the Freebooter
4	Płomienny nóż	The Flame Knife	L. Sprague de Camp	1955	bazuje na opowiadaniu Roberta E. Howarda, które nie miało rozgrywać się w Epoce Hyboryjskiej; opublikowane w zbiorze Tales of Conan, później włączone do zbioru Conan the Wanderer
5	Conan mściciel	The Return of Conan	Björn Nyberg L. Sprague de Camp	1957	wydane pierwotnie jako samodzielna powieść, później włączone do zbioru Conan the Avenger
6	Miasto czaszek	The City of Skulls	L. Sprague de Camp Lin Carter	1967	opowiadanie opublikowane w zbiorze Conan
7	Spotkanie w krypcie	The Thing in the Crypt	L. Sprague de Camp Lin Carter	1967	opowiadanie opublikowane w zbiorze Conan
8	Czarne łzy	Black Tears	L. Sprague de Camp Lin Carter	1968	opowiadanie opublikowane w zbiorze Conan the Wanderer
9	Przekleństwo monolitu	The Curse of the Monolith	L. Sprague de Camp Lin Carter	1968	opowiadanie opublikowane w Worlds of Fantasy jako Conan and the Cenotaph, później włączone do zbioru Conan of Cimmeria
10	Conan z Wysp	Conan of the Isles	L. Sprague de Camp Lin Carter	1968.10
11	Gniazdo lodowego robaka	The Lair of the Ice Worm	L. Sprague de Camp Lin Carter	1969	opowiadanie opublikowane w zbiorze Conan of Cimmeria
12	Zamek grozy	The Castle of Terror	L. Sprague de Camp Lin Carter	1969	opowiadanie opublikowane w zbiorze Conan of Cimmeria
13	Ludzie ze Szczytów	The People of the Summit	Björn Nyberg L. Sprague de Camp	1970.12	opowiadanie opublikowane w zbiorze The Mighty Swordsmen, później włączone do zbioru Conan the Swordsman
14	Conan korsarz	Conan the Buccaneer	L. Sprague de Camp Lin Carter	1971
15		Death-Song of Conan the Cimmerian	Lin Carter	1972	poemat opublikowany w The Howard Collector
16	Wiedźma z mgieł	The Witch of the Mists	L. Sprague de Camp Lin Carter	1972.08	opowiadanie opublikowane w magazynie Fantastic, później włączone do zbioru Conan of Aquilonia
17	Czarny feniks z Nebthu	Black Sphinx of Nebthu	L. Sprague de Camp Lin Carter	1973.07	opowiadanie opublikowane w magazynie Fantastic, później włączone do zbioru Conan of Aquilonia
18	Czerwony Księżyc Zembabwei	Red Moon of Zembabwei	L. Sprague de Camp Lin Carter	1974.07	opowiadanie opublikowane w magazynie Fantastic, później włączone do zbioru Conan of Aquilonia
19	Zjawy w kamiennej czaszce	Shadows in the Skull	L. Sprague de Camp Lin Carter	1975.02	opowiadanie opublikowane w magazynie Fantastic, później włączone do zbioru Conan of Aquilonia
20	Legiony śmierci	Legions of the Dead	L. Sprague de Camp Lin Carter	1978.08	opowiadanie opublikowane w zbiorze Conan the Swordsman
21	Cienie w mroku	Shadows in the Dark	L. Sprague de Camp Lin Carter	1978.08	opowiadanie opublikowane w zbiorze Conan the Swordsman
22	Gwiazda Khorali	The Star of Khorala	Björn Nyberg L. Sprague de Camp	1978.08	opowiadanie opublikowane w zbiorze Conan the Swordsman
23	Klejnot w wieży	The Gem in the Tower	L. Sprague de Camp Lin Carter	1978.08	opowiadanie opublikowane w zbiorze Conan the Swordsman
24	Bogini z kości słoniowej	The Ivory Goddess	L. Sprague de Camp Lin Carter	1978.08	opowiadanie opublikowane w zbiorze Conan the Swordsman
25	Krwawy księżyc	Moon of Blood	L. Sprague de Camp Lin Carter	1978.08	opowiadanie opublikowane w zbiorze Conan the Swordsman
26	Conan i Czarownik	Conan and the Sorcerer	Andrew J. Offutt	1978.10
27	Conan wyzwoliciel	Conan the Liberator	L. Sprague de Camp Lin Carter	1979.02
28	Conan i miecz Skelos	The Sword of Skelos	Andrew J. Offutt	1979.05
29	Conan i Droga Królów	The Road of Kings	Karl Edward Wagner	1979.10
30	Conan i najemnik	Conan the Mercenary	Andrew J. Offutt	1980
31	Conan buntownik	Conan the Rebel	Poul Anderson	1980.07
32	Conan i Bóg-Pająk	Conan and the Spider God	L. Sprague de Camp	1980.12
33	Conan barbarzyńca	Conan the Barbarian	L. Sprague de Camp Lin Carter Catherine Crook de Camp	1982.05
34	Conan niezwyciężony	Conan the Invincible	Robert Jordan	1982.06
35	Conan obrońca	Conan the Defender	Robert Jordan	1982.12
36	Conan niepokonany	Conan the Unconquered	Robert Jordan	1983.05
37	Conan triumfator	Conan the Triumphant	Robert Jordan	1983.10
38	Conan niszczyciel	Conan the Destroyer	Robert Jordan	1984
39	Conan wspaniały	Conan the Magnificent	Robert Jordan	1984.05
40	Conan zwycięzca	Conan the Victorious	Robert Jordan	1984.11
41	Conan nieustraszony	Conan the Fearless	Steve Perry	1986.02
42	Conan renegat	Conan the Renegade	Leonard Carpenter	1986.04
43	Conan waleczny	Conan the Valorous	John Maddox Roberts	1986.09
44	Conan łupieżca	Conan the Raider	Leonard Carpenter	1986.10
45	Conan mistrz	Conan the Champion	John Maddox Roberts	1987.04
46	Conan prowokator	Conan the Defiant	Steve Perry	1987.10.
47	Conan dezerter	Conan the Marauder	John Maddox Roberts	1988.01
48	Conan sobowtór	Conan the Warlord	Leonard Carpenter	1988.03
49	Conan mężny	Conan the Valiant	Roland Green	1988.10
50	Conan bohater	Conan the Hero	Leonard Carpenter	1989.02
51	Conan zuchwały	Conan the Bold	John Maddox Roberts	1989.04
52	Conan nieposkromiony	Conan the Indomitable	Steve Perry	1989.10
53	Conan wyzwoliciel	Conan the Free Lance	Steve Perry	1990.02
54	Conan wielki	Conan the Great	Leonard Carpenter	1990.04
55	Conan strażnik	Conan the Guardian	Roland Green	1991.01
56	Conan wyrzutek	Conan the Outcast	Leonard Carpenter	1991.04
57	Conan groźny	Conan the Formidable	Steve Perry	1991.11
58	Conan złoczyńca	Conan the Rogue	John Maddox Roberts	1991.11
59	Conan nieugięty	Conan the Relentless	Roland Green	1992.04
60	Conan nieokiełznany	Conan the Savage	Leonard Carpenter	1992.11
61	Conan Z Czerwonego Bractwa	Conan of the Red Brotherhood	Leonard Carpenter	1993.02
62	Conan i bogowie gór	Conan and the Gods of the Mountain	Roland Green	1993.05
63	Conan i skarb Pythonu	Conan and the Treasure of Python	John Maddox Roberts	1993.11
64	Conan niezłomny	Conan the Hunter	Sean A. Moore	1994.01
65	Conan najeźdźca	Conan, Scourge of the Bloody Coast	Leonard Carpenter	1994.04
66	Conan i łowcy głów	Conan and the Manhunters	John Maddox Roberts	1994.10
67	Conan i wrota demona	Conan at the Demon's Gate	Roland Green	1994.11
68	Conan gladiator	Conan the Gladiator	Leonard Carpenter	1995.01
69	Conan i Amazonka	Conan and the Amazon	John Maddox Roberts	1995.04
70	Conan i mgły świątyni	Conan and the Mists of Doom	Roland Green	1995.08
71	Conan i Szmaragdowy Lotos	Conan and the Emerald Lotus	John C. Hocking	1995.11
72	Conan i klątwa szamana	Conan and the Shaman's Curse	Sean A. Moore	1996.01
73	Conan pan Czarnej Rzeki	Conan, Lord of the Black River	Leonard Carpenter	1996.04
74	Conan i Szalony Bóg	Conan and the Grim Grey God	Sean A. Moore	1996.11
75		Conan and the Death Lord of Thanza	Roland Green	1997.01
76		Conan of Venarium	Harry Turtledove	2003.07
77		Conan the Barbarian	Michael A. Stackpole	2011	adaptacja powieściowa filmu Conan Barbarzyńca 3D

Inni twórcy opowiadań o Conanie (lista niepełna)

• Jeffrey Archer (pseudonim nieznanego rosyjskiego autora)
• Tim Donnell (pseudonim nieznanego rosyjskiego autora)
• Andre Oldman (pseudonim nieznanego rosyjskiego autora)
• Torn Seszele Stewart (pseudonim nieznanego rosyjskiego autora)
• Oscar Wocknitt (pseudonim nieznanego rosyjskiego autora)
• Juraj Červenák pod pseudonimami George Callahan i Thorleif Larssen
• Jacek Piekara pod pseudonimem Jack De Craft
• Dariusz Domagalski

Filmy o Conanie

Tytuł polski	Tytuł oryginalny	W roli tytułowej	Premiera	Reżyseria	Scenariusz
Conan Barbarzyńca	Conan the Barbarian	Arnold Schwarzenegger	1982	John Milius	John Milius Oliver Stone
Conan Niszczyciel	Conan the Destroyer	Arnold Schwarzenegger	1984	Richard Fleischer	Stanley Mann Roy Thomas Gerry Conway
Conan Barbarzyńca 3D	Conan the Barbarian 3D	Jason Mamoa	19.08.2011	Marcus Nispel	Thomas Dean Donnelly Joshua Oppenheimer Sean Hood

Seriale telewizyjne o Conanie

Tytuł polski	Tytuł oryginalny	W roli tytułowej	Lata emisji	Uwagi
Conan Awanturnik	Conan the Adventurer	Michael Donovan	1992 – 1993	serial animowany
	Conan and the Young Warriors	Phil Hayes	1994	serial animowany
Conan	Conan the Adventurer	Ralf Möller	1997 – 1998	serial aktorski

Galeria okładek czasopisma Weird Tales

• 
  Królowa Czarnego Wybrzeża (maj 1934)
• 
  Ludzie Czarnego Kręgu (wrzesień 1934)
• 
  Wiedźma się rodzi (grudzień 1934)
• 
  Ludożercy z Zambouli (listopad 1935)
• 
  Godzina Smoka (grudzień 1935)
• 
  Czerwone ćwieki (lipiec 1936)

Galeria ilustracji zamieszczanych wraz z pierwszymi wydaniami opowiadań o Conanie (magazyn Weird Tales)

• 
  Królowa Czarnego Wybrzeża (Hugh Rankin)
• 
  Stalowe cienie pod księżycem (Hugh Rankin)
• 
  Ludzie Czarnego Kręgu (Hugh Rankin)
• 
  Ludzie Czarnego Kręgu (Hugh Rankin)
• 
  Ludzie Czarnego Kręgu (Hugh Rankin)
• 
  Wiedźma się rodzi (Hugh Rankin)
• 
  Za Rzeką Czarną (Hugh Rankin)
• 
  Za Rzeką Czarną (Hugh Rankin)
• 
  Czerwone ćwieki (Harold S. Delay)
• 
  Czerwone ćwieki (Harold S. Delay)
• 
  Czerwone ćwieki (Harold S. Daley)

Zobacz też

• Conann
• Conan (seria wydawnicza)

Linki zewnętrzne

• Oficjalna strona internetowa (ang.)