Dżuma racza (Aphanomyces astaci) – choroba raków wywoływana przez protista należącego do typu lęgniowców. Jest śmiertelna dla rodzimych europejskich raków (raka szlachetnego i błotnego), natomiast gatunki introdukowane (rak pręgowaty i sygnałowy) są jej nosicielami.

Rak zaatakowany dżumą raczą

Lęgniowiec osadza się na pancerzu raka, po czym jego strzępka wrasta do środka organizmu. Raki pręgowate i sygnałowe są nosicielami, ponieważ ich pancerz nie zostaje przebity. Objawami choroby jest postępujący paraliż, odrzucanie odnóży i wychodzenie na ląd. Może też być widoczna część strzępki. Nie jest znany żaden sposób leczenia.

Przybyła do Europy w 1860 roku w wodach balastowych statku płynącego z Ameryki Północnej do Włoch. Szybko rozpowszechniła się w Europie. Poniżej są przedstawione lata stwierdzenia choroby u raków w różnych państwach:

Choroba spowodowała masowe śnięcia raków w Europie. W celu zastąpienia rodzimych gatunków raków sprowadzono w latach 50. i 60. z Ameryki Północnej raka pręgowatego i sygnałowego. Te introdukcje, w większości przeprowadzane przez prywatnych hodowców, spowodowały rozpowszechnienie się choroby, ponieważ amerykańskie raki są jej nosicielami. W ten sposób dżuma racza dotarła do Wielkiej Brytanii i Irlandii. Ostatnio jednak udało się przeprowadzić pewne obiecujące próby odtworzenia populacji rodzimych gatunków w Norwegii.