Denaturat
Denaturat (spirytus skażony) – handlowa nazwa alkoholu etylowego (zwykle ok. 92%) skażonego substancjami mającymi uniemożliwić jego spożycie[1].
Denaturat otrzymywany jest poprzez dodanie do spirytusu surowego substancji skażającej, nadającej mu na przykład odrażający smak, zapach lub właściwości wymiotne oraz często intensywnego barwnika (np. czerwonego, fioletowego)[2]. Dzięki temu denaturat może być traktowany jako środek gospodarczy i jest sprzedawany znacznie taniej od spożywczych wyrobów spirytusowych (objętych akcyzą). Istnieje także wersja bezbarwna denaturatu[3].
Substancje skażające edytuj
Substancje skażające są dobrane tak, aby uniemożliwić opłacalne oczyszczenie denaturatu do postaci spożywczej (np. ciecze o podobnej temperaturze wrzenia lub tworzące z alkoholem mieszaninę azeotropową). Substancją, która najczęściej służy do pogorszenia smaku denaturatu jest benzoesan denatonium[2], natomiast substancją skażającą zwykle metyloetyloketon (MEK)[2] lub niektóre rozpuszczalniki organiczne, w tym pochodne pirydyny.
Ze względu na to, że denaturat bywa spożywany przez alkoholików, zaprzestano dodawania do denaturatu substancji toksycznych[2] lub ograniczono ich stężenie (przykładowo maksymalne stężenie procentowe metanolu w roztworze może wynosić 3%)[4], całkowicie uniemożliwiających wykorzystywanie denaturatu jako substytutu napoju alkoholowego. Drugim powodem tej decyzji jest zabezpieczenie przed przypadkowym zatruciem, co może wydarzyć się, ponieważ denaturat jest stosowany w gospodarstwach domowych.
Zastosowanie edytuj
Denaturat stosowany jest poza przemysłem jako substytut czystego etanolu, np. jako:
- paliwo w turystycznych kuchenkach spirytusowych,
- rozpałka,
- rozpuszczalnik, np. politur, kalafonii (do lutowania) lub farb spirytusowych,
- środek myjący lub czyszczący,
- środek odkażający,
- dodatek do paliw ciekłych,
- do stawiania baniek.
Zatrucia denaturatem edytuj
Od 22 marca 2022 roku na terenie województw: śląskiego i łódzkiego nastąpił gwałtowny wzrost liczby zatruć metanolem. Główny Inspektorat Sanitarny wykazał 26 zgonów, w tym 16 z województwa śląskiego i 10 z województwa łódzkiego. Powodem śmiertelnych zatruć było spożywanie denaturatu, który w swoim składzie zawierał ponad 70% metanolu[5][6].
Przypisy edytuj
- ↑ Denaturat: właściwości, zastosowanie. Gazeta Wyborcza Zdrowie, 2019-03-18. [dostęp 2020-11-10].
- ↑ a b c d Denaturat – właściwości, zastosowanie, szkodliwość. WP abcZdrowie. [dostęp 2020-11-10].
- ↑ Bezbarwny denaturat ma swoich amatorów. Gazeta Wyborcza, 2007-12-12. [dostęp 2020-11-11].
- ↑ https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20210001419/O/D20211419.pdf
- ↑ Po wypiciu toksycznego denaturatu zmarło już 26 osób [online], wiadomosci.dziennik.pl, 15 kwietnia 2022 [dostęp 2022-05-05] (pol.).
- ↑ Ustalono producenta trującego denaturatu. Zmarło 15 osób, "wystarczyło wypić kieliszek" [online], TVN24 [dostęp 2022-05-05] (pol.).