Dendroaspis
Dendroaspis – rodzaj jadowitych węży z rodziny zdradnicowatych (Elapidae).
| Dendroaspis[1] | |||
| Schlegel, 1848[2] | |||
 Przedstawiciel rodzaju – mamba zielona (D. viridis) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Infrarząd | |||
| Nadrodzina |
Elapoidea | ||
| Rodzina | |||
| Rodzaj |
Dendroaspis | ||
| Typ nomenklatoryczny | |||
|
Elaps jamesonii Traill, 1843 | |||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Gatunki | |||
| |||
Zasięg występowania edytuj
Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Afryce (Senegal, Gambia, Gwinea Bissau, Gwinea, Sierra Leone, Liberia, Wybrzeże Kości Słoniowej, Burkina Faso, Ghana, Togo, Benin, Nigeria, Kamerun, Sudan, Erytrea, Somalia, Etiopia, Sudan Południowy, Republika Środkowoafrykańska, Gwinea Równikowa, Gabon, Kongo, Demokratyczna Republika Konga, Rwanda, Burundi, Uganda, Kenia, Tanzania, Malawi, Zambia, Angola, Namibia, Botswana, Zimbabwe, Mozambik, Eswatini i Południowa Afryka)[5][6].
Charakterystyka edytuj
Węże z tego rodzaju zamieszkują tereny pokryte zaroślami lub prowadzą wręcz nadrzewny tryb życia („Dendroaspis” oznacza dosłownie „wąż drzewny”), poruszają się bardzo szybko, ich jad zawiera silne neurotoksyny, których dawka wprowadzona podczas jednego ukąszenia jest zazwyczaj śmiertelna dla człowieka, o ile w ciągu 1-2 godzin nie zostanie zastosowana antytoksyna. Neurotoksyna oddziałuje na układ nerwowy ofiary, paraliżując mięśnie, w tym mięśnie oddechowe – śmierć następuje wskutek uduszenia.
Charakterystyczną cechą mamb jest dłuższa, niż pozostałe, para pierwszych zębów żuchwowych.
Systematyka edytuj
Etymologia edytuj
- Dendroaspis: gr. δενδρον dendron „drzewo”[7]; ασπις aspis „żmija”[8].
- Dinophis: gr. δεινος deinos „straszny, groźny”[9]; οφις ophis, οφεως opheōs „wąż”[10]. Gatunek typowy: Dinophis hammondii Hallowell, 1852 (= Leptophis viridis Hallowell, 1844).
- Dendroechis: gr. δενδρον dendron „drzewo”[7]; εχις ekhis, εχεως ekheōs „żmija”[11]. Gatunek typowy: Dendroechis reticulata Fischer, 1855 (= Leptophis viridis Hallowell, 1844).
Podział systematyczny edytuj
Do rodzaju należą następujące gatunki[5]:
- Dendroaspis polylepis (Smith, 1849) – mamba czarna[12]
- Dendroaspis viridis (Traill, 1843) – mamba zielona[12]
- Dendroaspis angusticeps Günther, 1864 – mamba pospolita[13]
- Dendroaspis jamesoni (Hallowell, 1844) – mamba Jamesona[14]
Przypisy edytuj
- ↑ Dendroaspis, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ H. Schlegel. Over Elaps jamesonii Traillust. „Bijdragen tot de Dierkunde”. 1, s. 5, 1848. (niderl.).
- ↑ E. Hallowell. On a new genus and two new species of African serpents. „Proceedings of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia”. 6, s. 203, 1854. (ang.).
- ↑ J.G. Fischer: Ueber die Familie der Seeschlangen systematisch beschrieben. Hamburg: J.A. Meissner, 1855, s. 20, 68. (niem.).
- ↑ a b P. Uetz & J. Hallermann: Genus: Dendroaspis. The Reptile Database. [dostęp 2021-09-15]. (ang.).
- ↑ R. Midtgaard: Dendroaspis. RepFocus. [dostęp 2019-08-19]. (ang.).
- ↑ a b Jaeger 1944 ↓, s. 69.
- ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 24.
- ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 72.
- ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 154.
- ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 77.
- ↑ a b Praca zbiorowa: Zwierzęta: encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, s. 409. ISBN 83-01-14344-4.
- ↑ E. Keller (red.), J.H. Reinchholf, G. Steinbach, G. Diesener, U. Gruber, K. Janke, B. Kremer, B. Markl, J. Markl, A. Shlüter, A. Sigl & R. Witt: Gady i płazy. Warszawa: Świat Książki, 2003, s. 138, seria: Leksykon Zwierząt. ISBN 83-7311-873-X. (pol.).
- ↑ W. Jaroniewski: Jadowite węże świata. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1984, s. 46. ISBN 83-02-00977-6.
Bibliografia edytuj
- Edmund C. Jaeger, Source-book of biological names and terms, wyd. 1, Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 1–256, OCLC 637083062 (ang.).