Diecezja spiska

Diecezja spiska (łac. Dioecesis Scepusiensis, słow. Spišská diecéza) słowacka rzymskokatolicka diecezja położona w północnej części kraju. Siedziba biskupa znajduje się w katedrze św. Marcina w Spiskim Podgrodziu.

Diecezja spiska

Spišská rímskokatolícka diecéza

Katedra św. Marcina w Spiskiej Kapitule
Państwo	Słowacja
Kraj	preszowski
Siedziba	Spiskie Podgrodzie Spisska Kapitula 9, 053 04 Spisske Podhradie
Data powołania	13 marca 1776
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Metropolia	koszycka
Katedra diecezjalna	św. Marcina
Biskup diecezjalny	František Trstenský
Biskup pomocniczy	Ján Kuboš
Biskup senior	bp Andrej Imrich
Dane statystyczne (2017)
Liczba wiernych • odsetek wiernych	449 084 74,7
Liczba kapłanów • w tym diecezjalnych • w tym zakonnych	323 278 45
Liczba osób zakonnych	zakonnicy – 58 siostry zakonne – 248
Liczba dekanatów	14
Liczba parafii	178
Powierzchnia	7802 km²
Położenie na mapie kraju preszowskiego Spiskie Podgrodzie
Położenie na mapie Słowacji Spiskie Podgrodzie
49°00′01,75″N 20°44′26,82″E
Strona internetowa

Herb diecezji

Diecezja spiska (zaznaczona na ciemno zielono)

Historia

13 marca 1776 papież Pius VI dokonał reorganizacji struktury kościelnej na obszarze tzw. Górnych Węgier na podstawie bulli Romanus pontifex, ustanawiając trzy nowe diecezje: spiską, bańskobystrzycką i rożnawską, na obszarach wydzielonych z archidiecezji ostrzyhomskiej. Ich utworzenie było inicjatywą cesarzowej Marii Teresy, która uznała, że po przyłączeniu do cesarstwa ziem z I rozbioru Polski arcybiskupstwo ostrzyhomskie zajmuje za dużą powierzchnię, aby można było nim sprawnie zarządzać.

Po I wojnie światowej doszło do połączenia się Słowacji z Czechami w jedno wspólne państwo zwane Czechosłowacją, a w 1920 roku Polsce przydzielono część Orawy i Spiszu, gdzie funkcjonowało wówczas 18 parafii diecezji spiskiej:

• na Spiszu: Frydman, Jurgów, Kacwin, Krempachy, Łapsze Niżne, Łapsze Wyżne, Niedzica, Nowa Biała, Trybsz;
• na Orawie: Chyżne, Jabłonka, Lipnica Mała, Lipnica Wielka, Orawka, Piekielnik, Podszkle, Podwilk, Zubrzyca Górna;

W 1925 na mocy bulli papieża Piusa XI Vixdum Poloniae unitas podporządkowano je archidiecezji krakowskiej. Diecezja spiska pozostała sufraganią archidiecezji jagierskiej. Sytuacja ta miała miejsc do 1977 roku, kiedy to dokonano normalizacji stosunków państwo-Kościół. Papież Paweł VI przyłączył biskupstwo spiskie do nowo utworzonej metropolii słowackiej z siedzibą arcybiskupa metropolity w Trnawie. Ostatnia zmiana miała miejsce podczas pontyfikatu papieża Jana Pawła II, który dokonał zmiany granic diecezji oraz ustanowił ją sufraganią archidiecezji koszyckiej.

Biskupi

• ordynariusz – bp František Trstenský
• biskup pomocniczy – bp Ján Kuboš
• emerytowany biskup pomocniczy – bp Andrej Imrich

Dekanaty

Współcześnie diecezja dzieli się na 14 następujących dekanatów:

• Dekanat Dolný Kubín,
• Dekanat Kieżmark,
• Dekanat Lewocza,
• Dekanat Liptowski Mikułasz,
• Dekanat Namiestów,
• Dekanat Poprad,
• Dekanat Rużomberk,
• Dekanat Nowa Wieś Spiska
• Dekanat Stara Wieś Spiska
• Dekanat Spiskie Podgrodzie
• Dekanat Spišský Štiavnik,
• Dekanat Stara Lubowla,
• Dekanat Trzciana
• Dekanat Zakamienny Klin

Statystyki

Rok	Ludność	Rzymscy katolicy	Procent katolików	Parafie	Księża diecezjalni	Księża zakonni	Księża łącznie	Bracia zakonni	Siostry zakonne
1949	324 780	306 931	94,5%	162	264	42	306	53	485
1969	479 005	392 594	82,0%	152	187	?	187	?	19
1980	504 841	411 137	81,4%	155	203	25	228	29	139
1990	546 413	439 392	80,4%	155	186	42	228	44	206
2000	585 432	435 894	74,5%	172	291	31	322	37	307
2002	584 667	441 554	75.5%	175	295	42	337	49	286

Bibliografia

• Profil diecezji na stronie „Catholic-Hierarchy”