Dio

amerykański zespół muzyczny

Dioamerykański zespół heavymetalowy, założony i kierowany przez wokalistę Ronniego Jamesa Dio. Grupa powstała w 1982 roku, tuż po odejściu muzyka z zespołu Black Sabbath. W wywiadzie dostępnym na specjalnej reedycji albumu Holy Diver Dio przyznał, że nigdy nie chciał rozpocząć solowej kariery. Jego intencją było założenie zespołu wraz z byłym perkusistą Black Sabbath, Vinnym Appicem. Nazwanie grupy „Dio” było tylko komercyjnym chwytem, gdyż nazwisko Jamesa było już dobrze znane. Słowo „Dio” w języku włoskim i średniowiecznej łacinie oznacza „Bóg”[2].

Dio
Ilustracja
Dio (2005)
Rok założenia

1982

Rok rozwiązania

2010

Pochodzenie

Nowy Jork

Gatunek

heavy metal[1]

Aktywność

1983–1991
1993–2010

Wydawnictwo

SPV Records/ Sanctuary Records

Powiązania

Stratovarius, Alice Cooper, Ozzy Osbourne, Yngwie Malmsteen, Gary Moore, Uriah Heep, Black Sabbath, Revolution Saints, Dokken, Virgin Steele, Rainbow, Def Leppard, Whitesnake, Last in Line

Strona internetowa

Historia zespołu edytuj

Początki i album Holy Diver (1982–1984) edytuj

W 1982 roku, sprzeczki między członkami Black Sabbath dotyczące mixowania albumu Live Evil spowodowały odejście z zespołu Ronniego Jamesa Dio i Vinny’ego Appice’a[3]. Chcąc kontynuować karierę muzyczną, utworzyli oni grupę Dio w październiku 1982 roku. W maju następnego roku zespół wydał debiutancki album, Holy Diver. Dwa single pochodzące z tego albumu, „Rainbow in the Dark” i „Holy Diver” zdobyły popularność w stacji telewizyjnej MTV. Ronnie James Dio i Jimmy Bain grali w studiu nagraniowym na instrumentach klawiszowych, jednak na potrzeby koncertów w 1984 roku, zespół wynajął Claude’a Schnella[4]. Sam założyciel grupy, Ronnie James Dio bardzo ciepło wypowiada się o początkach grupy i podsumowuje tamten okres jako twórczą i owocną pracę[5].

Od The Last in Line do Dream Evil (1984–1989) edytuj

Jako kwintet z Claude’em Schnellem jako klawiszowcem, zespół wydał drugi studyjny album The Last in Line, który pojawił się w sprzedaży 2 lipca 1984 roku. Ponad rok później, Dio wydało kolejny album zatytułowany Sacred Heart, którego premiera miała miejsce 15 sierpnia 1985 roku. W 1985 roku Ronnie James Dio napisał utwór „Stars” dla projektu Hear ’n Aid. Vivian Campbell, który również brał udział w tworzeniu utworu był niezadowolony z kierunku w którym podąża muzyka grupy[6] i w 1987 odpowiedział twierdząco na zaproszenie do zespołu Whitesnake[7]. Podczas trasy koncertowej promującej album Sacred Heart w 1986 roku, grupa nagrała kilka utworów, które ukazały się na minialbumie Intermission. Album został nagrany jeszcze z Campbellem, jednak utwór „Time To Burn” został już nagrany z nowym gitarzystą, Craigiem Goldym[8]. 21 lipca 1987 roku ukazał się czwarty studyjny album grupy, Dream Evil. Po tym wydarzeniu Goldy, chcąc skupić się na solowym projekcie, odszedł z zespołu[9]. W czerwcu 1989 roku, następcą Craiga Goldy’ego został 18-letni wówczas Rowan Robertson. Krótko po tym z zespołu odeszli Schnell, Bain, i Appice.

Zmiany (1990–1999) edytuj

Schnell, Bain i Appice zostali zastąpieni kolejno przez Teddy’ego Cooka, Jensa Johanssona i byłego perkusistę AC/DC, Simona Wrighta. Grupa w tym składzie nagrała album Lock up the Wolves, wydany na wiosnę roku 1990. Podczas trasy koncertowej, Ronnie James Dio spotkał się z byłym znajomym z zespołu Black Sabbath, Geezerem Butlerem. Spotkanie to poskutkowało krótką reaktywacją Black Sabbath, uwieńczoną albumem Dehumanizer. Po tym epizodzie Ronnie James Dio postanowił powrócić do pracy z zespołem Dio, zachowując jedynie Appice’a na perkusji. Pod koniec 1994 roku ogłoszone zostało dołączenie do zespołu gitarzysty, Tracy G, klawiszowca, Scotta Warrena (Warrant) i basisty, Jeffa Pilsona. W tym okresie grupa skupiła się głównie na opisywaniu w swoich utworach aktualnych problemów, odchodząc tym samym od tematyki fantastycznej[10]. Niestety, albumy wydane w tym okresie, czyli Strange Highways, Angry Machines i album koncertowy Inferno – Last in Live były przez wielu fanów uważane za najgorsze dokonania grupy, podczas gdy innym spodobało się odejście od „przestarzałego” brzmienia lat 80. Kiepskie wyniki sprzedaży Angry Machines doprowadziły do powrotu grupy do wcześniejszego stylu, co zostało wymuszone przez menedżera zespołu, oraz do zastąpienia Tracy’ego G powracającym Craigiem Goldym[11].

Powrót na scenę (2000–2004) edytuj

Powrót Craiga Goldy’ego poskutkował wydaniem w 2000 roku ósmego albumu studyjnego grupy, Magica. Przez wielu uważany za „album powrotu”, dotarł do 13 miejsca w zestawieniu magazynu Billboard. Krążek został nagrany z Simonem Wrightem i Jimmym Bainem, którzy również powrócili do grania w Dio. Podczas europejskiej trasy koncertowej na gitarze basowej grał jednak Chuck Garric. Magica jest albumem koncepcyjnym. W sferze muzycznej można usłyszeć powrót do dawnych dokonań zespołu, jednak z większą ilością użytych instrumentów klawiszowych, w celu uczynienia muzyki bardziej nowoczesną[12]. Z chęci poświęcenia większej ilości czasu dla rodziny, Goldy odszedł z zespołu w styczniu 2002 roku. Na jego miejsce przyszedł Doug Aldrich, którego Bain poznał podczas nagrywania tribute albumu Metalliki. Z powodu późnego przyjścia do zespołu, Aldrich nie uczestniczył zbytnio w procesie tworzenia albumu Killing the Dragon, który został napisany głównie przez Ronniego Jamesa Dio i Baina. Album Killing The Dragon został wydany w 2002 roku nakładem Spitfire Records i został ciepło przyjęty przez słuchaczy metalu, klasyfikując się na liście Billboard top 200. Aldrich pozostał w zespole do kwietnia następnego roku, kiedy to, podobnie jak Campbell, dołączył do zespołu Whitesnake, powodując tym samym powrót Goldy’ego. Krótko potem z zespołu odszedł Bain[13].

Master of the Moon i dalsze losy zespołu (2004-dziś) edytuj

Zespół wydał dziesiąty studyjny album zatytułowany Master of the Moon 30 sierpnia 2004 w Europie (nakładem SPV Records), a 7 września w USA (nakładem Sanctuary Records). Na albumie zagrał multi-instrumentalista Jeff Pilson (były członek Dokken), którego możemy usłyszeć na gitarze basowej. Mimo to, zaangażowanie Jeffa w zespół Foreigner, pozwoliło mu jedynie na nagranie albumu. Do dalszej współpracy zespół wybrał Rudy’ego Sarzo. W 2005 roku ukazał się album koncertowy zatytułowany Evil or Divine – Live in New York City, który zawiera zapis koncertu wydanego na DVD w 2003 roku. Dio twierdzi że nie miał wpływu na wydanie tego albumu, gdyż został on wydany po rozwiązaniu umowy z ówczesną wytwórnią płytową obsługującą zespół. W 2005 roku zespół udał się w trasę koncertową obejmującą Amerykę Południową, Japonię, Europę i Rosję. Jesienne tournée odbywało się pod nazwą „An Evening With Dio” (ang. Wieczór z Dio). Podczas tej trasy zespół wykonywał standardowy zestaw utworów, oraz album Holy Diver w całości. Zespół początkowo chciał nagrać koncert z Rosji, aby potem wydać go na płytach DVD. Mimo to, zapisem koncertu użytym na albumie „Holy Diver – Live” jest koncert z Londynu. Album ten został wydany w kwietniu 2006 roku.

Przerwa edytuj

W 2007 roku ogłoszona została reaktywacja Black Sabbath z Ronniem Jamesem Dio. Zespół został nazwany Heaven and Hell. Zespół udał się w trasę koncertową, na której wykonywane były utwory Black Sabbath, z czasów kiedy Dio był wokalistą. W 2009 roku zespół wydał debiutancki album zatytułowany The Devil You Know[14]

Zaangażowanie Ronniego Jamesa Dio w zespół Heaven and Hell opóźniło nagranie następcy albumu Master of the Moon, Magica II[15]. Trzyletnia przerwa w działalności zespołu miała zakończyć się w listopadzie 2009 roku, na kiedy zaplanowana była trasa koncertowa obejmująca 7 koncertów w Wielkiej Brytanii[16]. Trasa koncertowa została jednak odwołana z powodu wykrycia raka żołądka u Ronniego i podjęcia natychmiastowego leczenia[17]. Wokalista po kilkumiesięcznej chorobie zmarł 16 maja 2010 roku[18].

Odniesienia do zespołu w popkulturze edytuj

W 1999 roku, zespół pojawił się w serialu animowanym South Park. W odcinku „Hooked on Monkey Phonics” grupa grała utwór „Holy Diver” na przyjęciu w szkole podstawowej. Pomimo tego, że sam Ronnie James Dio w serialu przypominał swojego realnego odpowiednika, tak reszta członków owego zespołu nie odzwierciedlała aktualnego składu Dio. Utwór „Holy Diver” pojawił się w grach Guitar Hero Encore: Rocks the 80s i Grand Theft Auto: Vice City Stories. Do zespołu odnosi się też manga JoJo’s Bizarre Adventure, w której jeden z głównych antagonistów nazywa się Dio.

Muzycy edytuj

Ostatni znany skład zespołu edytuj

Byli członkowie zespołu edytuj

Dyskografia edytuj

Albumy edytuj

Rok Tytuł Pozycja na liście
USA
[19]
AUT
[20]
FIN
[21]
SWE
[22]
CHE
[23]
GBR
[24]
GER
1983 Holy Diver
  • Data: 25 maja 1983
  • Wydawca: Warner Bros. (9 23836-1)
61 18 13
1984 The Last in Line
  • Data: 13 lipca 1984
  • Wydawca: Warner Bros./Vertigo (9 25100-1)
24 6 4
1985 Sacred Heart
  • Data: sierpień 1985
  • Wydawca: Warner Bros./Vertigo (824 848-1)
29 13 6 6 14 4
1987 Dream Evil
  • Data: 21 lipca 1987
  • Wydawca: Warner Bros. (1-25612)
43 15 4 13 8
1990 Lock up the Wolves
  • Data: 15 maja 1990
  • Wydawca: Reprise (9 26212-2)
61 23 25 28
1993 Strange Highways
  • Data: 25 października 1993
  • Wydawca: Reprise (9 45527-2)
142 5
1996 Angry Machines
  • Data: 15 października 1996
  • Wydawca: Mayhem (11104-2)
49 4
2000 Magica
  • Data: 21 marca 2000
  • Wydawca: Spitfire (223165-205)
26 52 40
2002 Killing the Dragon
  • Data: 21 maja 2002
  • Wydawca: Spitfire (SPITCD199)
199 70 28 24 30
2004 Master of the Moon
  • Data: 7 września 2004
  • Wydawca: Sanctuary (085-69912)
16 35 159 62
„–” pozycja nie była notowana.

Albumy koncertowe edytuj

Rok Tytuł Pozycja na liście
US
[25]
FIN
[21]
UK
[24]
GRE
1986 Intermission
  • Data: czerwiec 1986
  • Wydawca: Warner Bros. (4-25443)
70 22
1998 Inferno – Last in Live
  • Data: 24 lutego 1998
  • Wydawca: Mayhem (11115)
40
2005 Evil or Divine – Live in New York City
  • Data: 22 lutego 2005
  • Wydawca: Spitfire (15253)
33
2006 Holy Diver – Live
  • Data: 17 kwietnia 2006
  • Wydawca: Eagle (20088)
2010 Dio At Donington UK: Live 1983 & 1987
  • Data: 9 listopada 2010[26]
  • Wydawca: Niji Entertainment Group
„–” pozycja nie była notowana.

Single edytuj

Rok Tytuł Pozycja na liście Album
US Main
[27]
UK
[24][28]
1983 „Holy Diver” 40 72 Holy Diver
„Rainbow in the Dark” 14 46
1984 „The Last in Line” The Last in Line
„We Rock”
„Mystery” 20 34
1985 „Rock ’N’ Roll Children” 26 26 Sacred Heart
„Hungry for Heaven” 30 56
„Dio Live” Non-album single
1986 „King of Rock and Roll” Sacred Heart
1987 „I Could Have Been a Dreamer” 33 69 Dream Evil
„All the Fools Sailed Away”
1990 „Hey Angel” 94 Lock Up the Wolves
„Born on the Sun”
1993 „Evilution” Strange Highways
„Jesus Mary & The Holy Ghost”
„–” pozycja nie była notowana.

Minialbumy edytuj

Rok Tytuł Uwagi
1986 The Dio E.P.
  • Data: maj 1986
  • Wydawca: Vertigo (DIO 7)
  • Format: LP

Kompilacje edytuj

Rok Tytuł
1992 Diamonds – The Best of Dio
  • Data: marzec 1992
  • Wydawca: Vertigo (5122062)
1999 Master Series
  • Data: 1 października 1999
  • Wydawca: Vertigo (5380682)
2000 The Very Beast of Dio
  • Data: październik 2000
  • Wydawca: Warner Bros./Rhino (79983)
2001 Anthology: Volume Two
  • Data: luty 2001
  • Wydawca: Connoisseur (338)
2002 Evil Collection: The Very Best
  • Data: 14 marca 2002
  • Wydawca: Warner Bros. (5866602)
2003 Stand Up and Shout: The Dio Anthology
  • Data: maj 2003
  • Wydawca: Warner Bros./Rhino (73855)
2003 The Collection
  • Data: październik 2003
  • Wydawca: Universal/Spectrum (77043)
2005 Metal Hits
  • Data: 4 października 2005
  • Wydawca: Rhino (73247)
2008 Rock Legends
  • Data: 28 stycznia 2008
  • Wydawca: Mercury/Polydor (9846340)
2011 The Ronnie James Dio Story: Mightier Than The Sword
  • Data: 5 sierpnia 2011
  • Wydawca: Universal

Wideografia edytuj

Rok Tytuł Uwagi
1984 A Special From The Spectrum
  • Data: 1984
  • Wydawca: Warner Music Video
1986 Sacred Heart „The Video”
  • Data: 1986
  • Wydawca: Warner Music Video
  • Format: VHS
1990 Time Machine
  • Data: 1 lipca 1990
  • Wydawca: Warner/Polygram
  • Format: VHS
2003 Evil or Divine – Live in New York City
  • Data: 2003
  • Wydawca: Spitfire
2004 Sacred Heart „The Video”
  • Data: 2004
  • Wydawca: Warner Music Video
  • Format: DVD
2005 We Rock
  • Data: 2005
  • Wydawca: Warner Music Video
  • Format: DVD
2006 Holy Diver – Live
  • Data: 17 kwietnia 2006
  • Wydawca: Eagle
  • Format: DVD

Przypisy edytuj

  1. Encyclopaedia Metallum – Dio
  2. dio – Dizionario italiano-inglese WordReference [online], wordreference.com [dostęp 2017-11-22] (wł.).
  3. Ronnie James Dio Biography. [dostęp 2009-10-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-01-29)].
  4. Dio Discography. [dostęp 2009-10-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-01-30)].
  5. Black Sabbath Online: Ronnie James Dio Interview. [dostęp 2009-10-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-10-13)].
  6. Dio Biography.
  7. Vivian Campbell Biography.
  8. Allmusic Intermission overview.
  9. Autobiographical Interview with Craig Goldy. [dostęp 2009-10-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-12-17)].
  10. Angry Machines review.
  11. Tracy G interview.
  12. Magica review.
  13. Killing the Dragon review.
  14. BlabberMouth news archive.
  15. BlabberMouth news archive.
  16. Dio Announces U.K. Tour.
  17. NME News. 26 Nov 2009.
  18. Legendary Heavy Metal Vocalist RONNIE JAMES DIO Dies – May 16, 2010. blabbermouth.net. [dostęp 2010-05-16]. (ang.).
  19. Dio Billboard 200 Charts. allmusic.com. [dostęp 2010-05-17]. (ang.).
  20. Dio. Ö3 Austria Top 40. [dostęp 2008-02-14]. (niem.).
  21. a b Dio. Finnish Charts. [dostęp 2008-02-14].
  22. Dio. swedishcharts.com. [dostęp 2008-02-14]. (ang.).
  23. Dio. Swiss Singles Top 100. [dostęp 2008-02-14]. (niem.).
  24. a b c UK Music charts. EveryHit.com. [dostęp 2008-02-14].
  25. Intermission. [w:] Billboard [on-line]. [dostęp 2008-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-02-11)].
  26. DIO: 'Donington UK: Live 1983 & 1987' Two-CD Set To Arrive In November – Sep. 5, 2010. blabbermouth.net. [dostęp 2010-09-05]. (ang.).
  27. Billboard charts. Billboard. [dostęp 2008-02-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-05-05)].
  28. Dio. Chartstats.com. [dostęp 2008-04-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-12-08)].

Bibliografia edytuj

  • Tęcza w ciemności – Zarys historii i przewodnik po płytach zespołu DIO; ISBN 978-83-922791-2-9; autor: Tomasz Jeleniewski; Wydawnictwo WDAXROCK 2007

Linki zewnętrzne edytuj