Wikipedia

Dulowa

wieś w województwie małopolskim

Dulowa – wieś o statusie sołectwa położona w województwie małopolskim, w powiecie chrzanowskim, w gminie Trzebinia[4].

Dulowa
wieś
Ilustracja
Panorama miejscowości z widokiem na szkołę podstawową, kościół i kurhan w Karniowicach
Państwo

 Polska

Województwo

 małopolskie

Powiat

chrzanowski

Gmina

Trzebinia

Wysokość

289–380 m n.p.m.

Liczba ludności (2022)

1484[2]

Strefa numeracyjna

32

Kod pocztowy

32-545[3]

Tablice rejestracyjne

KCH

SIMC

0222812

Położenie na mapie gminy Trzebinia
Mapa konturowa gminy Trzebinia, blisko centrum po prawej na dole znajduje się punkt z opisem „Dulowa”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Dulowa”
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, u góry po lewej znajduje się punkt z opisem „Dulowa”
Położenie na mapie powiatu chrzanowskiego
Mapa konturowa powiatu chrzanowskiego, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Dulowa”
Ziemia50°08′47″N 19°31′20″E/50,146389 19,522222[1]
Multimedia w Wikimedia Commons
Stacja kolejowa w Dulowej
Peron w Dulowej
Integralne części wsi Dulowa[5][6]
0222829 Bańca część wsi
0222835 Doły część wsi
0222841 Dulówka część wsi
0222858 Nawsie część wsi
0222864 Przy Karniowicach część wsi

Dulowa graniczy z Karniowicami, Filipowicami, Wolą Filipowską, Nieporazem, Młoszową i Bolęcinem. Integralne części miejscowości: Bajce, Doły, Dulówka, Nawsie, Przy Karniowicach[7].

Przez Dulową przebiega linia kolejowa nr 133 Kraków – Katowice oraz droga krajowa nr 79 (Katowice – Trzebinia – Kraków – Sandomierz – Warszawa). W Dulowej znajduje się przystanek kolejowy (Dulowa (stacja kolejowa))

Dulowa z Karniowicami tworzy parafię Karniowice-Dulowa, położoną w dekanacie Trzebinia w Archidiecezji Krakowskiej.

Historia edytuj

Od średniowiecza do 1795 r. w województwie krakowskim. Po III rozbiorze Polski okolice Dulowej należały do dystryktu olkuskiego[8] w ramach tzw. Galicji Zachodniej w zaborze austriackim. W 1809 r. teren Dulowej przyłączono do departamentu krakowskiego w granicach Księstwa Warszawskiego. W latach 1815–1845 w Rzeczypospolitej Krakowskiej jako jedna z 224 wsi.

Od 1846 r. do 1918 należała do Wielkiego Księstwa Krakowskiego, w ramach zaboru austriackiego.
W 1847 r. przez Dulową wybudowano Kolej Krakowsko-Górnośląską łączącą Kraków z Mysłowicami. Od chwili powstania powiatu chrzanowskiego w latach 1853–1854 w ramach reformy administracyjnej przeprowadzonej w Wielkim Księstwie Krakowskim i Królestwie Galicji, Dulowa należy to tego powiatu. Od 1918 r. do 1939 i od 1945 do 1975 w woj. krakowskim. W okresie II wojny światowej należała do Rzeszy Niemieckiej i była miejscowością graniczną z Generalnym Gubernatorstwem.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa katowickiego. W roku 1995 na wniosek mieszkańców i ówczesnego radnego: Czesława Palucha i Marka Rudkowskiego dokonano zmiany granic Dulowej i Młoszowej, w wyniku czego Dulowa została ona powiększona o 60.1358 ha. W granicach Dulowej znalazła się szkoła podstawowa oraz cmentarz komunalny.

W 1998 r. wraz z większością Ziemi Chrzanowskiej wróciła do Małopolski. 1 stycznia 2006 r. przyłączono część Woli Filipowskiej z gminy Krzeszowice[9].

Geografia edytuj

Sołectwo położone jest w zlewniach dopływów rzeki Wisły; część zachodnia i południowa – w zlewni rzeki Chechło, część wschodnia i północna – w zlewni rzeki Rudawa. Przez Dulową przepływa rzeka Dulówka, która w dalszym biegu zmienia nazwę na Krzeszówkę, a następnie na Rudawę i wpada do Wisły w Krakowie. Południową granicę Dulowej stanowi rzeka Chechło. W Puszczy Dulowskiej w tym częściowo w Dulowej znajdują się tereny źródliskowe rzeki Chechło[10].

Dulowa położona jest na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej na dwóch ich mezoregionach. Północna część Dulowej leży na Wyżynie Olkuskiej. Część południowa położona jest w Rowie Krzeszowickim.

W Dulowej wyróżnia się miejsca o nazwach własnych:

  • Bojca – wschodnia część Dulowej przy drodze 79.
  • Rzeczyska – zachodnia część Dulowej na granicy z Młoszową.
  • Doły – północna część Dulowej w Dolinie lokalnego strumienia (do lat 90. XX wieku część Karniowic).
  • Skałka – wzniesienie o wysokości 362 m n.p.m. pomiędzy Bojcami a Dołami.
  • Górki – niskie wzniesienia nad potokiem Checho w środku Puszczy Dulowskiej.
  • Charchoły – dolinik strumieni położonych we wschodniej części Dulowej.

Przez Dulową prowadzą dwa szlaki rowerowe:

Przyroda edytuj

 
Wąwóz w Parku Krajobrazowym Dolinki Podkrakowskie
 
Puszcza Dulowska

Dulowa położona jest na terenie dwóch parków krajobrazowych. Część północna położona jest na terenie Parku Krajobrazowego Dolinki Podkrakowskie. Natomiast część południowa (Puszcza Dulowska) leży w granicach Tenczyńskiego Parku Krajobrazowego. Znaczną część Dulowej zajmuje Puszcza Dulowska. Jest ona pozostałością prastarej puszczy, która w Średniowieczu rozciągała się między Krakowem a Przemszą. Teren puszczy znajduje się na pofałdowanej równinie sandrowej powstałej na przedpolu lodowcowym. Jednolity kompleks leśny, przerywany naturalnymi polanami, w najdłuższym miejscu osiąga 8 km w najszerszym około 4 km. Potok Chechło dzieli Puszczę na 2 części. Część północna (zwana Lasem Dulowskim) jest piaszczysta i sucha. Dominuje tu sosna i świerk. Część południowa (Las Bagno, Las Rudno) jest podmokła i zatorfiona. Występują tu torfowiska niskie, lasy olchowy, gęsty bór bagienny.
W latach 60. XX w. przywędrowało tutaj stado łosi. Obecnie żyje tu kilkanaście osobników. Można tu spotkać jelenie, sarny i dziki. Spośród ptactwa żyją tu również: czajki, derkacze, krogulce, myszołowy, jastrzębie gołębiarze. W Puszczy Dulowskiej żyje również traszka górska. W latach 80. osiedlono tu kilka par bobrów. Ich populacja liczy obecnie kilkadziesiąt osobników. Wybudowane przez nie tamy przyczyniły się do zalania około 20 ha lasu. Na terenie Puszczy Dulowskiej w Dulowej i Młoszowej od 1998 roku znajduje się ścieżka dydaktyczno-przyrodnicza. Korzystający ze ścieżki mogą zapoznać się z podstawowymi gatunkami drzew budujących drzewostany puszczy, takimi jak: sosna zwyczajna, brzoza brodawkowata, olsza czarna, modrzew europejski, świerk pospolity, dąb szypułkowy, topola, osika, buk zwyczajny, klon, jawor, dąb czerwony, czeremcha późna oraz krzewy: kruszyna pospolita, bez koralowy, wierzba uszata, jabłoń domowa. W miejscach podmokłych można spotkać dwa gatunki mchów omawianych w podręcznikach szkolnych, mianowicie płonnika oraz torfowca, a w suchszych miejscach rokieta pospolitego. Z paprotników na uwagę zasługuję orlica pospolita i wietlica samicza. Do największych atrakcji ścieżki należy bez wątpienia stanowisko bobra europejskiego, którego w 1986 roku reintrodukowano nad potokiem Chechło. Obecnie określa się szacunkowo liczebność populacji bobrów na terenie puszczy na około 120 osobników. Ścieżka wyposażona jest w tablice informacyjno-dydaktyczne oraz w miejsca wypoczynku.

W potoku Dulówka występuje pstrąg potokowy.

Obiekty w Dulowej edytuj

W Dulowej znajdują się:

  • Cmentarz komunalny
  • Szkoła Podstawowa im. Królowej Jadwigi
  • Dworzec kolejowy
  • Dom Strażaka
  • Dom Spokojnej Starości „EDEN”
  • Leśniczówka
  • Ośrodek Hodowli Zwierzyny[11]
  • Wiejski Dom Kultury
  • Kapliczki:
    • św. Floriana – skrzyżowanie ul. Floriana z ul. Krakowską
    • przy ul. Krakowskiej
    • przy ul. św. Floriana
    • na skrzyżowaniu ul. Parku Jurajskiego i ul. Młyńskiej

Organizacje edytuj

  • Uczniowski Klub Sportowy „Dulowa”
  • Koło Gospodyń Wiejskich
  • Ochotnicza Straż Pożarna
  • Zespół Folklorystyczny „Dulowiacy”
  • Miejscowość Tematyczna[12] – Zaginiona wioska[13]

Przypisy edytuj

  1. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 26969
  2. ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-04].
  3. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 237 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  4. ↑ Miasto Trzebinia – Informacje o Trzebini. trzebinia.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-10-30)]..
  5. ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 1867, 2013–02–15. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2014-03-09]. 
  6. ↑ TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
  7. ↑ GUS. Rejestr TERYT
  8. ↑ Chrzanów – Kalendarium Wydarzeń.
  9. ↑ Regulacja gminnych granic | Dziennik Polski [online], www.dziennikpolski24.pl [dostęp 2020-07-08] (pol.).
  10. ↑ GEOPORTAL 2 [online], trzebinia.geoportal2.pl [dostęp 2020-10-01].
  11. ↑ oferta łowiecka.
  12. ↑ miejscowość tematyczna. [dostęp 2014-01-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-02-02)].
  13. ↑ Zaginiona Wioska – dulowa.pl – Dulowa. Zaginiona wioska [online], dulowa.pl [dostęp 2017-11-22] (pol.).

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Dulowa&oldid=72677100”