Dzierżążno (powiat kartuski)

Dzierżążno
	wieś
	; Budynek stacji kolejowej w Dzierżążnie
Państwo	Polska
Województwo	pomorskie
Powiat	kartuski
Gmina	Kartuzy
Liczba ludności (2005)	1314
Strefa numeracyjna	58
Kod pocztowy	83-332
Tablice rejestracyjne	GKA
SIMC	0163104
	Położenie na mapie gminy Kartuzy Dzierżążno
	Położenie na mapie Polski Dzierżążno
	Położenie na mapie województwa pomorskiego Dzierżążno
	Położenie na mapie powiatu kartuskiego Dzierżążno
	54°18′58″N 18°16′01″E/54,316111 18,266944
	Multimedia w Wikimedia Commons

Dzierżążno (kaszub. Dzérzążno, niem. Seeresen) – wieś kaszubska w Polsce, położona w województwie pomorskim, w powiecie kartuskim, w gminie Kartuzy przy drodze wojewódzkiej nr 211. Zapis jako Derisno poświadcza jej istnienie w 1241 roku.

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa gdańskiego.

Miejscowość położona jest przy drodze i linii kolejowej łączącej Trójmiasto z Kartuzami.

Położenie edytuj

W pobliżu wsi położone są jeziora Dzierżąskie i Mezowskie, z malowniczą wyspą pośrodku. Istniejący jeszcze w połowie lat 90. Kaszubski Kompleks Wypoczynkowy „Burczybas” firmy «Gdańsk-Tourist» jest obecnie opuszczony i nieczynny.

Zdaniem historyków i archeologów na wyspie tej w średniowieczu istniał gród obronny, zniszczony w okresie kształtowania się państwowości polskiej.

Integralne części wsi edytuj

Integralne części wsi Dzierżążno^[3]^[4]
SIMC	Nazwa	Rodzaj
0163110	Ameryka Dzierżąska	część wsi
0163127	Pikarnia	część wsi
0163133	Smolarnia	część wsi

Historia edytuj

Nazwa wsi zapisana jako Derisno pochodzi z 1241 r.^[5]. Jej podstawą jest nazwa rośliny wodnej dzierzęga lub też dzierżęga. Wyraz ten bywa odnoszony do rzęsy lub turzycy, ale na Kaszubach oznacza knieć błotną (kasz. dzerzãga). W różnych publikacjach i na mapach topograficznych jezioro to występuje pod nazwą Jezioro Dzierżąskie^[6].

Walki wyzwoleńcze w rejonie miejscowości toczone były w dniach 8-23 marca 1945 r. przez 65 armię wojsk radzieckich pod dowództwem P. Batowa.

8 marca 1945 w godzinach przedpołudniowych wojska radzieckie atakowały z Dzierżążna w kierunku Kartuz. Oddziałom niemieckim z pomocą przybyło 5 czołgów PzKpfw V „Panther" i jeden transporter. Natarcie zostało odrzucone. Dzierżążno ponownie zostało zajęte przez Niemców. Zniszczono dwa radzieckie działa samobieżne, a jedno typu SU-100 zdobyto. Po godz. 17 Niemcy uderzyli z Dzierżążna w kierunku Borkowa. Atak zakończony został niepowodzeniem. Nocą radzieckie czołgi wdarły się do Kobysewa. Armia Czerwona nacierała na linii Borkowo – Kobysewo w kierunku zachodnim. Niemcy wycofali się ze stacji kolejowej w Kiełpinie Kartuskim.

9 marca o 5 rano oddziały niemieckie uderzyły z Kartuz w kierunku Kobysewa i Przodkowa. Natarcie zatrzymało się 1,5 km od Przodkowa. Przy tym oddziały niemieckie zniszczyły 5 radzieckich czołgów. Jednocześnie zostało wyprowadzone natarcie z Żukowa w kierunku Borkowa. Jednak uległo ono załamaniu. Po południu Armia Czerwona dotarła do Kłosowa. Z uwagi na zagrożenie okrążenia "zgrupowania kartuskiego" oddziały niemieckie wycofały się z Dzierżążna. Nastąpił odwrót przez Kartuzy - Prokowo - Łebno - Szemud.

Infrastruktura edytuj

W Dzierżążnie znajduje się szpital rehabilitacyjny, będący jedynym tego typu ośrodkiem na obszarze północnej Polski. Wcześniej na jego miejscu znajdowało się sanatorium przeciwgruźlicze utworzone w 1953 r. Historia budynków szpitalnych sięga jeszcze czasów II wojny światowej.

W miejscowości znajduje się też Sala Królestwa zboru Świadków Jehowy^[7].

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 28868
↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 242 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
↑ GUS. Rejestr TERYT
↑ Bolesław Augustowski (red.): Pojezierze Kaszubskie. Zakład Narodowy im. Ossolińskich - Wydawnictwo Wrocław, Oddział Gdańsk 1979, s. 303
↑ Mapa topograficzna dostępna w serwisie geoportal.gov.pl. [dostęp 2009-11-08].
↑ Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2014-06-05] .

[prng-1] Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 28868

[poczta-2] Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 242 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .

[R2013-3] Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)

[teryt-4] GUS. Rejestr TERYT

[5] Bolesław Augustowski (red.): Pojezierze Kaszubskie. Zakład Narodowy im. Ossolińskich - Wydawnictwo Wrocław, Oddział Gdańsk 1979, s. 303

[Geoportal-6] Mapa topograficzna dostępna w serwisie geoportal.gov.pl. [dostęp 2009-11-08].

[7] Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2014-06-05] .

[2]

[1]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]