Edda Művek

Edda Művek (węg. „Edda Działa”) – węgierski zespół rockowy, założony w 1973 roku w Miszkolcu jako Griff. Słowo művek („działa”) symbolizuje to, że zespół rozpoczynał swoją karierę w Miszkolcu, typowym mieście przemysłowym Europy Środkowej, określanym „miastem stali” (acélváros).

Edda Művek

Edda Művek podczas koncertu w Békéscsaba w 2007 roku
Rok założenia	1973
Pochodzenie	Węgry
Gatunek	rock
Aktywność	od 1973
Skład
Attila Pataky Zsolt Gömöry István Alapi László Kicska Zoltán Hetényi
Byli członkowie
István Slamovits Alfonz Barta Péter Kun László Zselenc Tibor Donászy Endre Csillag
Strona internetowa

Historia

Początki

W 1973 roku w Miszkolcu miał miejsce festiwal rockowy. Zainspirowany nim młody student, József Halász, założył wraz z przyjaciółmi grupę Griff, która miała charakter typowo amatorski. Kilka miesięcy później, inspirowani starymi islandzko-niemieckimi legendami, zmienili nazwę zespołu na Edda. Na ogół grali światowe hity w klubie Uniwersytetu w Miszkolcu, ale ich popularność szybko rosła. Ze względu na studia, zostało zastąpionych wielu członków. Pierwszym wokalistą zespołu został Zoltán Zsiga, którego zastąpił Attila Fodor, który z kolei został zastąpiony przez Attilę Patakyego. Gdy Halász przeprowadził się do Zalaegerszegu, dał pozwolenie Patakyemu na używanie nazwy „Edda”. Halász został zastąpiony przez Józsefa Szepcsika, ale ten zginął w wypadku. Pataky poprosił Halásza o powrót do grupy, na co ten przystał, ale wkrótce później zmarł na raka.

W 1977 roku Pataky chciał utworzyć „nową Eddę”, która w założeniu miała być popularnym zespołem rockowym. W tym celu zebrał najlepszych muzyków rockowych z Miszkolca. Jego nowym partnerem został znany gitarzysta, István Slamovits. Postanowili podbić węgierską scenę muzyczną, co w latach 70. było prawie niemożliwe dla grup spoza Budapesztu.

„Klasyczna” Edda

W Budapeszcie zespół koncertował po raz pierwszy w 1979 roku, ale koncert nie był udany (jedynie 178 widzów). Mimo to ich popularność w kraju szybko rosła. Jeszcze w tym samym roku nagrano pierwszy singel (Minden sarkon / Álom), a w następnym roku Edda wydała pierwszy album, zatytułowany Edda Művek 1.. Album stał się bardzo popularny na Węgrzech, osiągając z pół milionem sprzedanych egzemplarzy status diamentowej płyty. Wiele piosenek z albumu stało się hitami. Sukcesy zespołu spowodowały, że skomponował on ścieżkę dźwiękową do filmu Ballagás. Jednakże w zespole pojawiły się problemy. Alfonz Barta wyjechał do Szwajcarii i nigdy nie wrócił. Zmieniono basistę i perkusistę. W 1983 roku Pataky i Slamovits pokłócili się, po czym nastąpiło rozwiązanie grupy: ostatni koncert „klasyczna Edda” dała w Miszkolcu 17 grudnia 1983 roku.

„Nowa” Edda

Pataky postanowił zacząć wszystko od nowa. W tym celu w 1984 roku udał się do Norwegii wraz z László Fortuną (jedynym członkiem „klasycznej” Eddy), Péterem Csomósem i Endre Csillagiem. Grali oni w klubach w nocy i pisali nowe piosenki przez cały dzień. W 1985 roku Pataky wrócił na Węgry. „Nowa” Edda miała tylko dwóch członków, Patakyego i Fortunę; pozostali członkowie występowali w zespole gościnnie. Powrót był bardzo udany, podobnie jak w przeszłości, ale z jedną różnicą: wszyscy nowi muzycy nie mieszkali w Miszkolcu, a w Budapeszcie. „Nowa” Edda została ostatecznie założona w 1988 roku. Charakterystyczne dla grupy były nietypowe miejsca koncertów, jak więzienia, huty itd.

W 1991 roku nowym członkiem grupy został Péter Kun, który zastąpił Istvána Alapiego, wyjechałego do Kanady. Jednakże w 1993 roku Kun zginął w wypadku. Po tej tragedii Alapi wrócił do zespołu.

W 1997 roku nastąpiła ostatnia zmiana wśród członków zespołu: Tibor Donászy został zastąpiony przez Zoltána Hetényi. W 1998 roku grupa wydała swój pierwszy anglojęzyczny album, Fire and Rain. Od tego czasu Edda wydaje nowy album co trzy-cztery lata. Co roku ma miejsce Edda Tour. Pierwszy koncert na DVD został wydany w 2008 roku.

Skład zespołu

„Stara” Edda (1973–1978)

1973	Zoltán Zsiga – wokal József Halász – perkusja Zoltán Ferenczi – gitara Katalin Beély – gitara basowa
1973–1974	István Darázs – wokal József Halász – perkusja Zoltán Ferenczi – gitara Katalin Beély – gitara basowa
1974	Attila Fodor – wokal József Halász – perkusja Zoltán Ferenczi – gitara Katalin Beély – gitara basowa
1974–1975	Attila Pataky – wokal József Halász – perkusja Zoltán Ferenczi – gitara Katalin Beély – gitara basowa Zoltán Fancsik – instrumenty klawiszowe
1976–1977	Attila Pataky – wokal József Halász – perkusja Zoltán Ferenczi – gitara Katalin Beély – gitara basowa
1977–1978	Attila Pataky – wokal József Szepcsik – perkusja

„Klasyczna” Edda (1978–1983)

1978	Attila Pataky – wokal István Slamovits – gitara, wokal György Róna – gitara basowa Alfonz Barta – instrumenty klawiszowe György Csapó – perkusja
1978–1982	Attila Pataky – wokal István Slamovits – gitara, wokal László Zselencz – gitara basowa Alfonz Barta – instrumenty klawiszowe György Csapó – perkusja
1982–1983	Attila Pataky – wokal István Slamovits – gitara, wokal László Zselencz – gitara basowa György Róna – gitara basowa (1982, tymczasowo) Alfonz Barta – instrumenty klawiszowe László Fortuna – perkusja János Kegye – saksofon (gościnnie)
1983	Attila Pataky – wokal István Slamovits – gitara, wokal László Zselencz – gitara basowa László Fortuna – perkusja Tamás Gally – instrumenty klawiszowe (tymczasowo) János Kegye – saksofon (gościnnie)

„Nowa” Edda (1984–)

1985	Attila Pataky – wokal László Fortuna – perkusja Tamás Mohai – gitara (tymczasowo) János Szénich – gitara (tymczasowo) Tibor Gellért – gitara (tymczasowo) Endre Csillag – gitara Gábor Mirkovics – gitara basowa Zsolt Gömöry – instrumenty klawiszowe Ferenc Béres – instrumenty klawiszowe (tymczasowo)
1985–1988	Attila Pataky – wokal Endre Csillag – gitara Gábor Mirkovics – gitara basowa Zsolt Gömöry – instrumenty klawiszowe Bertalan Hirleman – perkusja (tymczasowo) Ferenc Raus – perkusja (tymczasowo) Tamás Papp – perkusja (tymczasowo) Tibor Donászy – perkusja
1988–1991	Attila Pataky – wokal István Alapi – gitara Gábor Pethő – gitara basowa Zsolt Gömöry – instrumenty klawiszowe, wokal Tibor Donászy – perkusja
1991–1993	Attila Pataky – wokal Péter Kun – gitara László Kicska – gitara basowa Zsolt Gömöry – instrumenty klawiszowe, wokal Tibor Donászy – perkusja
1993–1997	Attila Pataky – wokal István Alapi – gitara László Kicska – gitara basowa Zsolt Gömöry – instrumenty klawiszowe, wokal Tibor Donászy – perkusja
1997–	Attila Pataky – wokal István Alapi – gitara László Kicska – gitara basowa Zsolt Gömöry – instrumenty klawiszowe, wokal Zoltán Hetényi – perkusja

Dyskografia

Studyjne

• Edda Művek 1. (1980)
• Edda Művek 2. (1981)
• Edda Művek 3. (1983)
• Edda Művek 6. (1986)
• Változó idők (1988)
• Pataky-Slamovits (1988)
• Szaga van! (1989)
• Győzni fogunk (1990)
• Szélvihar (1991)
• Edda Művek 13. (1992)
• Elveszett illúziók (1993)
• Sziklaszív (1994)
• Edda Blues (1995)
• Edda 20. (1997)
• Fire and Rain (1998)
• Nekem nem kell más (1999)
• Örökség (2003)
• Isten az úton (2005)
• Átok és áldás (2009)
• Inog a világ (2011)
• A sólyom népe (2015)

Koncertowe

• 1...2...3...Start (1982)
• Viszlát Edda! (1984)
• Edda Művek 5. (1985)
• Az Edda két arca – Koncert (1992)
• Lelkünkből (1994)
• Edda 15. születésnap (1995)

Kompilacje

• Best Of Edda 1980-1990 (1990)
• Az Edda két arca – Lírák (1992)
• Filmslágerek magyarul 3. (1993) (gościnnie)
• Karaoke Edda (1994)
• Lírák II. (1997)
• Best Of Edda 1988-1998 (1998)
• A magyar rockzene hőskora (4. lemez) (2000)
• Platina (2005)
• A szerelem hullámhosszán (2006)
• Emberek Emberekért (2007) (gościnnie)

Specjalne

• Elvarázsolt Edda-dalok (1996)

Single i EP

• Edda kislemez (1979)
• Ballagás (1981)
• MIDEM Promo (1982)
• Pataky Attila és D. Nagy Lajos (1986)
• Edda Művek 7. Előzetes kislemez (1987)
• Hazatérsz (1995)

Filmografia

• Ballagás – zespół skomponował ścieżkę dźwiękową do filmu i gościnnie w nim wystąpił
• Egy nap rock – film dokumentalny o festiwalu rockowym z 1981 roku, na którym wystąpił m.in. zespół Edda Művek
• A pártfogolt – film dokumentalny o festiwalu rockowym Dorogi Rockfesztivál z 1981 roku, na którym wystąpił m.in. zespół Edda Művek
• Kölyköd voltam – dokument o rozpadzie „klasycznej” Eddy
• Koncert tűzközelben – VHS z koncertu z 1986 roku w Lenin Kohászati
• Edda a Petőfi Csarnokban – VHS z koncertu z 1988 roku
• Unplugged koncert – VHS z koncertu z 1994 roku w Gárdony
• Edda-tábor – VHS z koncertu z 1994 roku w Gárdony
• Edda 15. születésnap – VHS z koncertu (rövidebb anyag, mint a dupla CD)
• 20 éves jubileumi koncert, Kisstadion – VHS z koncertu
• Amíg él, el nem felejti – DVD z koncertu z 2007 roku w Papp László Sportarénabeli

Książki

O zespole powstały trzy książki:

• Géza Riskó: Edda Művek, Miskolc (1984)
• Géza Riskó: Vasrock (1987)
• Attila Pataky: Bor, szex, rock and roll... és lélek (2007)

Linki zewnętrzne

• Oficjalna strona zespołu (węg.)
• Zespół w serwisie allmusic.hu (węg.)