Egady
Egady[1][a] (wł. Isole Egadi, łac. Aegates Insulae) – grupa wysp na Morzu Śródziemnym, położona na zachód od północno-zachodniego wybrzeża Sycylii, w południowych Włoszech w prowincji Trapani.
| |
| Kontynent | |
|---|---|
| Państwo | |
| Akwen | |
| Powierzchnia |
39 km² |
| Populacja (1 stycznia 2021) • liczba ludności |
|
Położenie na mapie Włoch  | |
| 37°58′00″N 12°12′00″E/37,966667 12,200000 | |
Geografia edytuj
Położenie i powierzchnia edytuj
Egady (o powierzchni 39 km²[2][b]) leżą na Morzu Śródziemnym, na zachód od Sycylii[3]. Główne wyspy archipelagu to[3]:
Podział administracyjny edytuj
Egady leżą na południu Włoch i wraz z Sycylią, Wyspami Liparyjskimi, Wyspami Pelagijskimi i Pantellerią tworzą specjalny region autonomiczny ze stolicą w Palermo[2]. Egady tworzą gminę Favignana w prowincji Trapani[4]. Gmina Favignana liczy 4303 mieszkańców (stan na 1 stycznia 2021)[5].
Budowa geologiczna i rzeźba terenu edytuj
Archipelag zbudowany jest z tufu wapiennego i skał wapiennych[4]. Wyspy są górzyste z najwyższym szczytem Monte Falcone (686 m n.p.m.) na wyspie Marettimo i Pizzo della Campagna (302 m n.p.m.) na Favignanie[4]. Na wyspach rozwinęły się zjawiska krasowe[3].
Klimat edytuj
Na wyspach występuje mało opadów – do 500 mm rocznie[4]. Dominują tu wiatry południowe, a przy południowo-zachodnim wybrzeżu Marettimo często występują sztormy[4].
Gospodarka edytuj
Głównym zatrudnieniem mieszkańców wysp jest rybołówstwo, przede wszystkim połów tuńczyków, oraz obsługa ruchu turystycznego[4].
Historia edytuj
Wyspy są zasiedlone prawdopodobnie od paleolitu, o czym świadczą malowidła naskalne m.in. z jaskini Grotta del Genovese na wyspie Levanzo[2].
Wyspy znane są z bitwy morskiej w 241 p.n.e., w której flota kartagińska została pokonana przez Rzymian, co zakończyło I wojnę punicką[4].
Od połowy XVI wieku Egady należały do rodziny Pallavicini-Rusconi z Genui, od 1874 roku do rodziny Florio z Palermo a następnie do Parodich z Genui[4].
Uwagi edytuj
- ↑ Encyklopedia PWN podaje również nazwy Wyspy Egadzkie i Isole Egadi, zob. Encyklopedia PWN ↓.
- ↑ Enciclopedia Treccani podaje, że powierzchnia wynosi 37,5 km², zob. Enciclopedia Treccani – Egadi ↓.
Przypisy edytuj
- ↑ Urzędowy wykaz polskich nazw geograficznych świata ↓, s. 361.
- ↑ a b c Encyclopædia Britannica ↓.
- ↑ a b c Encyklopedia PWN ↓.
- ↑ a b c d e f g h Enciclopedia Treccani – Egadi ↓.
- ↑ Resident population on 1st January 2021 by sex, age and marital status - provisional data Municipality: Favignana. demo.istat.it. [dostęp 2021-08-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-07-29)].; link prowadzi do formularza, gdzie należy podać region, prowincję i gminę, by uzyskać dane o liczbie mieszkańców.
Bibliografia edytuj
- Egadi. W: Enciclopedia Treccani. Istituto dell’Enciclopedia Italiana. (wł.).
- Egady, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2021-08-02].
- Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej przy Głównym Geodecie Kraju: Urzędowy wykaz polskich nazw geograficznych świata. Warszawa: 2019. [dostęp 2021-08-02]. (pol.).
- Egadi Islands, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2021-08-02] (ang.).
Linki zewnętrzne edytuj
- Strona gminy Favignana. [dostęp 2021-08-02]. (wł.).