Elena Łagadinowa
Elena Atanasowa Łagadinowa ps. Amazonka (bułg. Елена Атанасова Лагадинова, Амазонка)[1] (ur. 9 maja 1930 w Razłogu, zm. 5 listopada 2017 w Sofii) – działaczka Bułgarskiej Partii Komunistycznej, bojowniczka ruchu oporu w Bułgarii podczas II wojny światowej, działaczka na rzecz praw kobiet.
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Miejsce spoczynku |
Razłog |
| Zawód, zajęcie |
biolożka, działaczka partyjna |
| Alma Mater |
Akademia Rolnicza w Moskwie |
| Partia | |
| Dzieci |
3 |
| Odznaczenia | |
| |
Życiorys edytuj
Pochodziła z ubogiej rodziny z Razłogu, jako czterolatka straciła matkę[2]. W 1944 r. jej rodzinny dom został spalony przez bułgarską żandarmerię w ramach represji antypartyzanckich (rodzina wspierała wcześniej komunistyczny ruch oporu). Czternastoletnia Elena Łagadinowa wydostała się z płonącego budynku[3] i wstąpiła razem z ojcem i braćmi Konstantinem, Asenem i Borisem[4] do antyfaszystowskiego oddziału partyzanckiego im. Nikoły Parapunowa[5]. Była najmłodszym bojownikiem bułgarskiego ruchu oporu[1][5].
Po zakończeniu wojny ukończyła studia rolnicze na Akademii Rolniczej im. Timiriaziewa w Moskwie[4]. Uzyskała doktorat w zakresie biologii, specjalizując się w badaniach genetycznych zbóż[3][5]. Staże naukowe odbywała w Szwajcarii[2] i Wielkiej Brytanii[3]. W 1959 r. za osiągnięcia w zakresie badań nad nowymi gatunkami pszenicy została odznaczona Orderem Cyryla i Metodego[2]. Do 1967 r. była pracownikiem naukowym Bułgarskiej Akademii Nauk. Od 1955 r. należała do Bułgarskiej Partii Komunistycznej[4].
W 1967 r. z polecenia władz partyjnych przerwała dotychczasową pracę, została sekretarzem Frontu Ojczyźnianego (masowej komunistycznej organizacji polityczno-społecznej) i przewodniczącą Komitetu Kobiet. Łagadinowej udało się przekonać członków Biura Politycznego Bułgarskiej Partii Komunistycznej, by w celu walki z kryzysem demograficznym wprowadzić dodatkowe uprawnienia dla matek, zamiast ustanawiać, na wzór rumuński, zakaz aborcji[3]. Dzięki jej staraniom w końcu lat 60. i w latach 70. w Bułgarii na szeroką skalę budowano przedszkola i żłobki[5]. Kobiety otrzymały również prawo do dodatku rodzinnego i nawet trzyletniego urlopu macierzyńskiego[3].
W latach 1971–1990 zasiadała w Radzie Państwa Bułgarskiej Republiki Ludowej, w pięciu kadencjach (od 1966 do 1990 r.) była deputowaną bułgarskiego Zgromadzenia Ludowego[4]. W latach 1966–1971 była kandydatem na członka Komitetu Centralnego Bułgarskiej Partii Komunistycznej, zaś od 1971 do 1990 r. – członkiem Komitetu Centralnego[4].
Elena Łagadinowa utrzymywała kontakty z organizacjami feministycznymi i kobiecymi w Afryce, Azji i Ameryce Łacińskiej. W 1985 r. była sprawozdawczynią generalną na III Konferencji w sprawie Kobiet w Nairobi (pod egidą ONZ)[3]. W latach 1985–1988 zasiadała w kierownictwie Instytutu Narodów Zjednoczonych ds. Kształcenia Kobiet (United Nations Institute for Training Women)[3].
Zmarła w 2017 r. i została pochowana na cmentarzu w Razłogu[5]. Była zamężna, miała trójkę dzieci[3].
Przypisy edytuj
- ↑ a b Проф. Кристен Р. Годси: Жените на Запад трябва да благодарят на българската партизанка Елена Лагадинова! [online], Blitz.bg, 3 grudnia 2017 [dostęp 2020-03-16] (bułg.).
- ↑ a b c Издъхна д-р Елена Лагадинова-Партизанката [online], Вестник СТРУМА [dostęp 2020-03-16] (bułg.).
- ↑ a b c d e f g h Kristen Ghodsee, The Left Side of History. The Legacy of Bulgaria’s Elena Lagadinova, 30 kwietnia 2015, ISSN 0015-7120 [dostęp 2020-03-16] (ang.).
- ↑ a b c d e Почина антифашистката и обществен деец Елена Лагадинова [online], www.zemianews.bg [dostęp 2020-03-16].
- ↑ a b c d e Почина Елена Лагадинова – най-малката партизанка [online], epicenter.bg [dostęp 2020-03-16] (bułg.).