Erwin Schulhoff

Erwin Schulhoff
	; Erwin Schulhoff i tancerka Milča Mayerová, ok. 1931
Data i miejsce urodzenia	8 czerwca 1894 ; Praga
Pochodzenie	niemieckie
Data i miejsce śmierci	18 sierpnia 1942 ; Wülzburg
Gatunki	muzyka poważna
Zawód	kompozytor, pianista
	Multimedia w Wikimedia Commons

Erwin Schulhoff (ur. 8 czerwca 1894 w Pradze, zm. 18 sierpnia 1942 w Wülzburgu^[1]^[2]^[3]) – czeski kompozytor i pianista pochodzenia niemieckiego.

Życiorys edytuj

W latach 1904–1906 uczył się w konserwatorium w Pradze u Jindřicha Kaana i przez krótki czas u Josefa Jiránka^[1]. Następnie w latach 1906–1908 kontynuował naukę w Wiedniu u Williego Therna^[1]. Od 1908 do 1910 roku uczył się w konserwatorium w Lipsku u Roberta Teichmüllera (fortepian) i Maxa Regera (fortepian)^[1]. Od 1911 do 1914 roku studiował w konserwatorium w Kolonii u Fritza Steinbacha (kompozycja i dyrygentura), Ewalda Sträßera i Lazzaro Uzielliego^[1]. Już podczas studiów otrzymał wyróżnienia za działalność pianistyczną^[1].

Po wybuchu I wojny światowej zmobilizowany do wojska, służył 4 lata w armii austro-węgierskiej^[1]. Po zakończeniu wojny mieszkał w Dreźnie, Saarbrücken i Berlinie^[1]. Obracał się w kręgach artystycznych, przyjaźnił się z George’em Groszem^[1]. W 1923 roku wrócił do Pragi, gdzie prowadził działalność koncertową^[1] i uczył gry na fortepianie, w latach 1929–1931 wykładał w konserwatorium^[2]. W latach 30. zainteresował się ideologią komunistyczną, w 1933 roku odwiedził Związek Radziecki^[1]. W latach 1933–1935 pracownik radia praskiego^[1]. Po wybuchu II wojny światowej znalazł się bez środków do życia, próbował przedostać się do ZSRR lub na zachód^[1]. Po ataku Niemiec na ZSRR w 1941 roku został aresztowany i zesłany do obozu koncentracyjnego w Wülzburgu w Bawarii, gdzie zmarł na gruźlicę^[1]^[2].

Był dalekim kuzynem Juliusa Schulhoffa^[2].

We wczesnym okresie twórczości znajdował się pod wpływem muzyki romantycznej (Robert Schumann, Johannes Brahms, Antonín Dvořák, Edvard Grieg)^[1]. W okresie studiów w Niemczech poznał twórczość Regera, Straussa, Skriabina i Debussy’ego, wychodząc poza system dur-moll (modalizmy, współbrzmienia dysonansowe)^[1]. Podczas pobytu w Berlinie, pod wpływem znajomości z dadaistami i ekspresjonistami, zaczął się posługiwać atonalnym językiem muzycznym^[1]. W tym czasie zainteresował się także jazzem^[1]^[2]. Po powrocie do Czech zaczął tworzyć w stylistyce neoklasycznej, podejmując się klasycznych gatunków muzycznych (symfonia, koncert) i operując klasyczną orkiestracją^[1]. Interesował się także muzyką mikrotonową, był cenionym wykonawcą na fortepianie ćwierćtonowym^[3]. W latach 30. w utworach Schulhoffa pojawiły się odniesienia do ideologii komunistycznej^[1]^[2].

(na podstawie materiałów źródłowych^[1]^[2])

8 symfonii (I 1925, II 1932, III 1935, IV na baryton i orkiestrę 1936–1937, V 1938, VI „Symfonia Pokoju” na chór i orkiestrę 1940–1941, VII 1941 niedokończona, VIII 1942 niedokończona)
32 Variationen über ein achttaktiges eigenes Thema (1914)
2 koncerty fortepianowe (I 1914, II 1923)
Suita na orkiestrę kameralną (1921)
koncert podwójny na flet i fortepian (1927)

Landschaften na mezzosopran i orkiestrę (1918–1919)
Menschheit na alt i orkiestrę (1919)
Serious Songs na baryton, 4 instrumenty dęte i perkusję (1922)
oratorium jazzowe H.M.S. Royal Oak na narratora, głos jazzowy, chór mieszany i orkiestrę jazzową do słów Otto Rombacha (1930)
oratorium Das Manifest na 4 głosy, chór chłopięcy, chór mieszany i orkiestrę dętą do słów Manifestu komunistycznego Fryderyka Engelsa i Karola Marksa (1932)

balet-oratorium Ogelala, libretto Karel Josef Beneš według Brasseura de Bourbourg (1922–1924, wyst. Dessau 1925)
balet-groteska Náměsíčná (1925, wyst. Oxford 1931)
Le bourgeois gentilhomme, muzyka do sztuki Moliera (1926)
opera Plameny, libretto Karel Josef Beneš (1929, wyst. Brno 1932)

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t ^u Encyklopedia Muzyczna PWM. T. 9. Część biograficzna s–sł. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 2007, s. 167–168. ISBN 978-83-224-0865-0.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Baker’s Biographical Dictionary of Musicians. T. Volume 5 Pisc–Stra. New York: Schirmer Books, 2001, s. 3228. ISBN 0-02-865530-3.
↑ ^a ^b Encyklopedia muzyki. red. Andrzej Chodkowski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006, s. 792. ISBN 978-83-01-13410-5.

Erwin Schulhoff – twórczość tego autora dostępna w bibliotece cyfrowej International Music Score Library Project