Franciszek Rzewuski
Franciszek Rzewuski herbu Krzywda (ur. w 1730 roku, zm. w 1800 roku) – pisarz polny koronny w latach 1752-1774, później marszałek nadworny koronny (1775-1783), wybrany konsyliarzem Rady Nieustającej na sejmie 1776 roku[1], szambelan Augusta III Sasa w 1748 roku, starosta kamionacki, starosta bohusławski w 1766 roku.
 Franciszek Michał Rzewuski, portret Pietro Rotariego sprzed 1762 roku | |
 Krzywda | |
| Rodzina | |
|---|---|
| Data urodzenia | |
| Data śmierci | |
| Ojciec | |
| Odznaczenia | |
 
| |
Syn Michała Józefa, brat: Kazimierza oraz Jana. Jego żoną była Julianna Skarbek (ok. 1730-1783), córka Rafała Michała Skarbka[2].
Poseł na sejm 1748 roku z ziemi lwowskiej[3]. Poseł na sejm 1752 roku z ziemi chełmskiej. W 1756 roku wybrany posłem na sejm z ziemi przemyskiej[4]. Poseł na sejm 1758 roku z województwa ruskiego. Marszałek sejmiku ziemi halickiej w 1761 roku. 29 kwietnia 1761 roku zerwał sejm nadzwyczajny[5]. Poseł na sejm nadzwyczajny 1761 roku z ziemi halickiej. Poseł na sejm 1762 roku z ziemi lwowskiej[6]. Był posłem na sejm konwokacyjny (1764)[7].
W lipcu 1764 konfederacja generalna, której był konsyliarzem, postanowiła wysłać go jako swego posła do Petersburga[8]. Jego wysiłki były jednak niweczone przez wrogie legacje pruską i austriacką, a także dygnitarzy rosyjskich; w tym nawet antypruskich Orłowów. Wsparcie jakiego udzielał Rzewuskiemu Nikita Panin nie wystarczyły, szczególnie, że Czartoryscy nie dopuszczali możliwości ustępstw na rzecz Rosji. Komisarz z rycerstwa Komisji Skarbowej Koronnej w 1765 roku[9].
Od stycznia 1765 roku został akredytowany jako poseł nadzwyczajny i minister pełnomocny króla i Rzeczypospolitej. Instrukcją z 26 stycznia 1765 roku zlecono mu zgodnie z postulatami rosyjskimi wyznaczenie komisarzy do nowego wytyczenia granicy. Instrukcja nakazywała Rzewuskiemu upomnieć się o odszkodowania za szkody jakie przyniosła Polsce wojna siedmioletnia i armia rosyjska, lecz pomijała milczeniem sprawy innowierców polskich wspieranych przez Katarzynę II. Wobec trudności misji dyplomatycznej, Franciszek Rzewuski poprosił już w marcu 1765 roku o urlop. Jako jego zastępca do Rosji dotarł Jakub Psarski, który po wyjeździe Rzewuskiego z Petersburga (14 V 1765) został polskim Chargé d’affaires w Rosji. W grudniu 1765 roku Psarski został akredytowany jako polski rezydent.
W 1766 stwierdzono, że wobec ograniczonych możliwości Psarskiego jako posiadającego niską rangę dyplomatyczną wznowiono misję Rzewuskiego, by zyskał wsparcie Rosji w zatargach celnych z Prusami. Rzewuski i jego nowy sekretarz Piotr Maurycy Glayre dotarli do Petersburga w drugiej połowie czerwca 1766 roku, a rezydent Psarski powrócił do Polski. Był to czas kryzysu w stosunkach polsko-rosyjskich. Rzewuski nie mógł wiele zdziałać. W styczniu 1767 znów poprosił o dymisję (formalnie o urlop) i wyjechał pozostawiając Glayre’a w Petersburgu jako swego zastępcę, a 20 marca 1767 rada senatu znów mianowała rezydentem Jakuba Psarskiego. Członek Departamentu Policji Rady Nieustającej w 1777 roku[10].
Za zasługi został odznaczony Orderem Orła Białego 3 sierpnia 1757 w Warszawie. W 1765 został kawalerem Orderu Świętego Stanisława[11].
Bibliografia edytuj
- Historia Dyplomacji Polskiej, tom II 1572-1795' pod red. Zbigniewa Wójcika, PWN Warszawa 1982, s. 499, 536-538.
Przypisy edytuj
- ↑ Volumina Legum, t. VIII, Petersburg 1860, s. 535.
- ↑ Franciszek Michał Beydo-Rzewuski na Rozdole i Kołodnie h. Krzywda [online], Sejm-Wielki.pl [dostęp 2023-02-26].
- ↑ Dyaryusze sejmowe z wieku XVIII.T.I. Dyaryusz sejmu z r.1748. Diaria comitiorum Poloniae saeculi XVIII i Diarium comitiorum anni 1748 wydał Władysław Konopczyński, Warszawa 1911, s. 303.
- ↑ Kuryer Polski 1756 nr CLXIII, [b.n.s.]
- ↑ Manifest jaśnie wielmożnych ichmciów panów posłów na sejm extraordynaryjny warszawski dnia 27. kwietnia r. 1761. zaczęty [b.n.s]
- ↑ Dyaryusz Seymu Ordynaryinego Warszawskiego, w Roku, 1762, s. 14.
- ↑ Zestawienie według województw, nazwisk, posłów zasiadających na sejmie convocationis 1764 r., Archiwum Państwowe Poznań, Zespół Akta braci czeskich rkps 2105, k. 4.
- ↑ biogram z XXXIV tomu Polskiego Słownika Biograficznego autorstwa Jerzego Michalskiego
- ↑ Antoni Sozański, Imienne spisy osób duchownych, świeckich i wojskowych, które w pierwszych ośmiu latach panowania króla Stanisława Poniatowskiego od 1764-1772 r. w rządzie lub przy administracyi Rzeczypospolitéj udział brały [...]. Cz. 1, Tablice i rejestr, Kraków 1866, s. 10.
- ↑ Kolęda warszawska na rok 1777, Warszawa 1777, [b.n.s]
- ↑ Zbigniew Dunin-Wilczyński, Order św. Stanisława, Warszawa 2006 s. 177.