Frontex (od fr. Frontières extérieures, czyli „granice zewnętrzne”), Europejska Agencja Straży Granicznej i Przybrzeżnej (ang. European Border and Coast Guard Agency)[2] – niezależna agencja Unii Europejskiej utworzona na podstawie rozporządzenia Rady z 26 października 2004. Rozporządzenie ustanawiające agencję było kilkukrotnie nowelizowane[3].

Europejska Agencja Straży Granicznej
i Przybrzeżnej
European Border and Coast Guard Agency
Logotyp / flaga
Język roboczy

angielski

Siedziba

plac Europejski 6
00-844 Warszawa[1]

Dyrektor wykonawczy

Hans Leijtens

Utworzenie

26 października 2004

Strona internetowa
Południowy budynek boczny w kompleksie biurowym Warsaw Spire – siedziba agencji Frontex w Warszawie
Demonstracja przeciwko agencji Frontex. Warszawa, czerwiec 2008

Działalność edytuj

Zadaniem Frontexu jest[4][5][6]:

  • koordynowanie współpracy operacyjnej między państwami członkowskimi w dziedzinie zarządzania granicami zewnętrznymi,
  • opracowywanie wspólnego zintegrowanego modelu analizy ryzyka i przygotowywanie ogólnych i szczegółowych ocen ryzyka,
  • wspomaganie państw członkowskich w szkoleniach krajowych funkcjonariuszy straży granicznych, w tym w ustanowieniu wspólnych standardów szkoleniowych, zapewnianie szkolenia na poziomie europejskim dla instruktorów szkolących krajowych funkcjonariuszy straży granicznej, organizowanie seminariów i oferowanie dodatkowego szkolenia urzędnikom właściwych organów,
  • monitorowanie badań mających znaczenie dla kontroli i ochrony granic zewnętrznych,
  • wspomaganie państw członkowskich w sytuacjach wymagających zwiększonej pomocy technicznej i operacyjnej na granicach zewnętrznych,
  • udzielanie państwom członkowskim niezbędnego wsparcia w organizowaniu wspólnych działań dotyczących powrotów. Agencja może korzystać z zasobów Unii Europejskiej dostępnych w tym celu oraz musi określać najlepsze praktyki w zakresie wydalania obywateli państw trzecich przebywających nielegalnie w państwach członkowskich,
  • wprowadzanie zespołów szybkiej interwencji na granicy do państw członkowskich w sytuacji pilnych i wyjątkowych zagrożeń wynikających, na przykład, z masowego napływu nielegalnych imigrantów.

Państwa członkowskie UE zarezerwowały sobie wyłączne prawo kontroli i ochrony granic zewnętrznych w traktacie lizbońskim oraz w rozporządzeniu powołującym Frontex. Zadania agencji mają ułatwić zastosowanie istniejących i przyszłych środków UE związanych z zarządzaniem tymi granicami.

Struktura i organizacja edytuj

Zarząd Fronteksu składa się z przedstawicieli państw członkowskich UE (po 1 osobie z każdego kraju z wyjątkiem nie należącej do strefy Schengen Irlandii), Islandii, Liechtensteinu, Norwegii oraz Szwajcarii (kraje te przystąpiły do układu z Schengen nie będąc członkami UE) oraz dwóch przedstawicieli Komisji Europejskiej. Każdy z członków Rady w razie swojej nieobecności musi wyznaczyć zastępcę.

Pierwszym dyrektorem wykonawczym agencji na pierwszym posiedzeniu zarządu w maju 2005 został przedstawiciel Finlandii, Ilkka Laitinen. Stanowisko to piastował do końca maja 2014. Od stycznia 2015 do maja 2022 dyrektorem wykonawczym był Fabrice Leggeri[7], którego obowiązki między 1 lipca 2022 a 28 marca 2023 sprawowała Aija Kalnaja, Zastępczyni dyrektora wykonawczego ds. zarządzania stałym korpusem (en. "Deputy Executive Director for Standing Corps Management"). Od 1 marca 2023 dyrektorem wykonawczym jest były komandor żandarmerii Królestwa Niderlandów (en. "Royal Marechaussee") gubernator Hagi Hans Leijtens.[8]

Początkowo pracowało w niej ponad 30 osób. W 2016 Frontex zatrudniał 320 osób[9]. W związku z rozszerzeniem działalności w 2018 agencja zatrudniała 600 osób i planowała dalszy wzrost zatrudnienia do 1000 osób[10]. Wszystkie osoby zatrudnione są wybierane w drodze konkursów, podobnie jak inni pracownicy instytucji unijnych.

Budżet agencji jest częścią ogólnego budżetu UE i składkami państw stowarzyszonych z Schengen. O wysokości dotacji z budżetu UE decyduje Rada UE oraz Parlament Europejski.

Siedziba agencji znajduje się w Warszawie na placu Europejskim 6 w kompleksie biurowym Warsaw Spire[11][1]. W marcu 2017 minister spraw wewnętrznych i administracji przekazał Frontexowi działkę przy ul. Racławickiej 132 pod budowę nowej siedziby[12]. W 2022 rozpoczęły się prace przygotowawcze do budowy nowej siedziby agencji, w której ma znaleźć się ok. 50 tys. m² powierzchni biurowej[13].

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. a b Frontex - Contact. Frontex. [dostęp 2015-02-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-02-24)]. (ang.).
  2. Europejska Agencja Straży Granicznej i Przybrzeżnej (Frontex). europa.eu. [dostęp 2017-02-20].
  3. Rozporządzenia dotyczące Fronteksu. baza aktów prawnych Unii Europejskiej. (pol.).
  4. Rozporządzenie Rady (WE) nr 2007/2004 z dnia 26 października 2004 r. ustanawiające Europejską Agencję Zarządzania Współpracą Operacyjną na Zewnętrznych Granicach Państw Członkowskich Unii Europejskiej 
  5. Agencja Frontex zostanie wzmocniona. Euractive. (pol.).
  6. Agencja FRONTEX. Deutsche Welle. (pol.).
  7. Executive Director. Frontex. [dostęp 2015-04-03]. (ang.).
  8. Structure [online], frontex.europa.eu [dostęp 2023-05-27].
  9. Jędrzej Bielecki. Nadzór granic z Warszawy. „Rzeczpospolita”, s. A8, 20 września 2016. 
  10. Michał Kokot, Tomasz Bielecki. Silniejszy Frontex ma uszczelnić zewnętrzne granice UE. „Gazeta Wyborcza”, s. 10, 14 września 2018. 
  11. Frontex przeniesie swoją siedzibę do Warsaw Spire, najwyższego biurowca Warszawy
  12. Michał Wojtczuk. Stadion schowany za biurowcem?. „Gazeta Stołeczna”, s. 2, 11–12 marca 2017. 
  13. Michał Wojtczuk: Unijna instytucja zbuduje potężny gmach obok dawnego stadionu Gwardii. Jak go tam zmieścić?. warszawa.wyborcza.pl, 5 września 2022. [dostęp 2022-10-20].

Linki zewnętrzne edytuj