Góry Wrangla

Góry Wrangla
Wrangell Mountains
Kontynent	Ameryka Północna
Państwo	Stany Zjednoczone
Stan	Alaska
Najwyższy szczyt	Blackburn (4996 m n.p.m.)
Długość	480 km
Jednostka dominująca	Kordyliery
Sąsiednie pasma	Góry Świętego Eliasza, Góry Chugach
	; Góry Wrangla
	Położenie na mapie Alaski Góry Wrangla
	Położenie na mapie Ameryki Północnej Góry Wrangla
	61,8°N 143,5°W/61,800000 -143,500000
	Multimedia w Wikimedia Commons

Góry Wrangla (ang. Wrangell Mountains) – wysoki łańcuch górski we wschodniej Alasce w Stanach Zjednoczonych. Większa jego część znajduje się w granicach Parku Narodowego Wrangla-Świętego Eliasza. Geneza tych gór jest w znakomitej większości wulkaniczna. Znajdują się tu trzecie pod względem wysokości wulkany Stanów Zjednoczonych: Blackburn i Sanford. Położona tu Góra Wrangla jest jednym z największych andezytowych wulkanów tarczowych na świecie, a także jedynym współcześnie aktywnym wulkanem w łańcuchu. Góry Wrangla zawierają także większość Pola Wulkanicznego Wrangla, które sięga również sąsiednich Gór Świętego Eliasza oraz Terytorium Jukonu w Kanadzie.

Góry Wrangla położone są na północny zachód od Gór Św. Eliasza oraz na północny wschód od Gór Chugach, które ciągną się wzdłuż wybrzeża Zatoki Alaski. Łańcuchy te wspólnie odgraniczają obszary śródlądowe od ciepłego, wilgotnego powietrza znad Pacyfiku powodując, że tereny położone na północ od Gór Wrangla należą zimą do najchłodniejszych rejonów Ameryki Północnej.

Nazwane zostały na cześć Ferdynanda von Wrangla.

Główne szczyty edytuj

Do najwyższych szczytów należą:

Blackburn – główny wierzchołek 4,996 m n.p.m. oraz wschodni wierzchołek 4964 m n.p.m.
Sanford – główny szczyt 4949 m n.p.m. oraz południowy 4162 m n.p.m.
Góra Wrangla – 4317 m n.p.m. oraz zachodni wierzchołek 4271 m n.p.m.
Atna Peaks – 4225 m n.p.m.
Regal Mountain – 4220 m n.p.m.
Jarvis – główny szczyt 4091 m n.p.m. oraz północny 3970 m n.p.m.
Parka Peak – 4048 m n.p.m.
Zanetti – 3965 m n.p.m.

Z pozostałych znanych szczytów warto wymienić Drum o wysokości 3661 m n.p.m.

Bibliografia edytuj

Donald H. Richter, Danny S. Rosenkrans, Margaret J. Steigerwald: Guide to the Volcanoes of the Western Wrangell Mountains, Alaska. USGS Bulletin 2072, 1995.
Gary R. Winkler: A Geologic Guide to Wrangell—Saint Elias National Park and Preserve, Alaska: A Tectonic Collage of Northbound Terranes. USGS Professional Paper 1616, 2000. ISBN 0-607-92676-7.
Donald H. Richter, Cindi C. Preller, Keith A. Labay, Nora B. Shew: Geologic Map of the Wrangell-Saint Elias National Park and Preserve, Alaska. USGS Scientific Investigations Map 2877, 2006.
Charles A. Wood, Jürgen Kienle: Volcanoes of North America. Cambridge University Press, 1990. ISBN 0-521-43811-X.