Główna Rada Polityczna
Główna Rada Polityczna przy Służbie Zwycięstwu Polski (GRP), Rada Główna Obrony Narodowej – porozumienie polskich partii politycznych, pozostających przed II wojną światową w opozycji do obozu sanacji, będące reprezentacją polityczną kraju przy konspiracyjnej organizacji zbrojnej Służba Zwycięstwu Polski.
Historia edytuj
Została powołana w Warszawie z inicjatywy dowódcy głównego SZP gen. Michała Tokarzewskiego-Karaszewicza. Pierwsze posiedzenie odbyła 10 października 1939 w Warszawie. W lutym 1940 roku przekształcono ją w Polityczny Komitet Porozumiewawczy.
Dowódca główny SZP poruczył GRP kierownictwo spraw politycznych, zastrzegając sobie prawo przewodniczenia w radzie, a także inicjatywy i wstrzymywania uchwał. Rada weszła w skład sztabu SZP. Szef sztabu został pierwszym zastępcą dowódcy głównego. Przewodniczący rady, pełniący zarazem funkcję komisarza cywilnego, został drugim zastępcą i szefem Oddziału Drugiego (pion cywilny)[1].
Na czele GRP stanął Mieczysław Niedziałkowski, który jako komisarz cywilny przy dowódcy SZP miał kierować Oddziałem Drugim (pion cywilny), który zajmował się badaniem sytuacji pod okupacją niemiecką i radziecką, za granicą, a także propagandą, kontrolą finansową i prowadzeniem sekretariatu RGON[2].
Komendant SZP planował rozszerzenie GRP o każde ugrupowanie polityczne, łącznie z postsanacyjnymi, o ile przyjmą one za podstawę to co rada w składzie PPS, SL, SN i SD ustali ideologicznie jako swoją podstawę wyjściową i cel dążenia[3].
Skład edytuj
- Mieczysław Niedziałkowski (Polska Partia Socjalistyczna), komisarz cywilny przy Dowództwie Głównym SZP
- Maciej Rataj (Stronnictwo Ludowe), zastępca komisarza cywilnego przy Dowództwie Głównym SZP
- Leon Nowodworski (Stronnictwo Narodowe) komisarz cywilny przy Dowództwie Głównym SZP (po Mieczysławie Niedziałkowskim)
- Stefan Korboński (Stronnictwo Ludowe, po aresztowaniu Macieja Rataja)
- Kazimierz Pużak (Polska Partia Socjalistyczna, po aresztowaniu Mieczysława Niedziałkowskiego)
- Witold Staniszkis (Stronnictwo Narodowe, przejściowo zastępował Leona Nowodworskiego)
- Aleksander Dębski (Stronnictwo Narodowe, od stycznia 1940 roku)
- Mieczysław Michałowicz (Stronnictwo Demokratyczne)
Przypisy edytuj
- ↑ Stefan Korboński, Polskie Państwo Podziemne, Warszawa 2008, s. 34.
- ↑ Andrzej Albert, Najnowsza historia Polski 1914-1945, t. I, Warszawa 1995, s. 459.
- ↑ Stanisław Dzięciołowski, Parlament Polski Podziemnej 1939-1945, Warszawa 2004, s. 13.
Bibliografia edytuj
- Stanisław Dzięciołowski, Parlament Polski Podziemnej 1939-1945, Warszawa 2004, s. 12-13.
- Józef Garliński, Polskie Państwo Podziemne, "Zeszyty Historyczne", zeszyt 29, Paryż 1974, s. 6.
- Michał Karaszewicz-Tokarzewski, U podstaw tworzenia Armii Krajowej, "Zeszyty Historyczne", zeszyt, 6, Paryż 1964, s. 2-33.