Gać (województwo podlaskie)
Gać – wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie łomżyńskim, w gminie Łomża[5][6].
| wieś | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2011) | |
| Strefa numeracyjna |
86 |
| Kod pocztowy |
18-400[4] |
| Tablice rejestracyjne |
BLM |
| SIMC |
0400656[5] |
Położenie na mapie gminy wiejskiej Łomża  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa podlaskiego  | |
Położenie na mapie powiatu łomżyńskiego  | |
 53°04′46″N 22°14′46″E/53,079444 22,246111[1]
| |
W latach 1973–1976 istniała gmina Gać. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa łomżyńskiego.
Wierni kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii św. Wojciecha Biskupa i Męczennika w Puchałach[7].
Historia edytuj
Wieś wzmiankowana w roku 1438. Gniazdo rodu Gackich.
W roku 1827 we miejscowości 21 domów i 145 mieszkańców. Pod koniec XIX wieku Gać Sokola łąka, wieś szlachecka i włościańska w powiecie łomżyńskim, gmina Puchały. Wymieniono tu: urząd gminny, szkółkę, synagogę i młyn wodny.[8] Prawa miejskie przyznane w 1874, odebrane w 1901 r.
W latach 1921 – 1939 wieś leżała w województwie białostockim, w powiecie łomżyńskim, w gminie Puchały.
Według Powszechnego Spisu Ludności z 1921 roku wieś zamieszkiwało 491 osób, 257 było wyznania rzymskokatolickiego, 8 ewangelickiego a 226 mojżeszowego. Jednocześnie 268 mieszkańców zadeklarowało polską przynależność narodową a 223 żydowską. Były tu 53 budynki mieszkalne[9]. Miejscowość należała do parafii rzymskokatolickiej w m. Puchały. Podlegała pod Sąd Grodzki w Zambrowie i Okręgowy w Łomży; właściwy urząd pocztowy mieścił się w m. Czerwony Bór[10].
W wyniku napaści ZSRR na Polskę we wrześniu 1939 miejscowość znalazła się pod okupacją sowiecką. Od czerwca 1941 roku pod okupacją niemiecką. Od 22 lipca 1941 do 1945 włączona w skład Landkreis Lomscha, Bezirk Bialystok III Rzeszy[11].
Pod koniec XX wieku przyłączona po pożarze do gminy Łomża.
Współcześnie edytuj
Miejscowość nad rzeką Gać, przy drodze wojewódzkiej nr 679. We wsi są trzy mosty łączące oba brzegi rzeki. W pobliżu wyodrębnione zostały miejsca występowania kruszyw naturalnych w ilościach przemysłowych.[12] Jedna z lepiej rozwiniętych gospodarczo osad w gminie (sklepy, hurtownie, składy, piekarnia, młyn wodny, serwis ciągników i maszyn rolniczych).
Sąsiaduje z miejscowościami: Milewo, Puchały, Lutostań, Pęsy-Lipno.
Obiekty użyteczności publicznej edytuj
Obiekty zabytkowe edytuj
- młyn wodny, drewniany z początku XX w., odbudowany po 1945 r.
- cmentarz z I wojny Światowej[12]
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 30864
- ↑ Wieś Gać w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2021-02-05], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 249 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b GUS. Wyszukiwarka TERYT
- ↑ Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Opis parafii na stronie diecezji
- ↑ Gać, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 433.
- ↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych., t. T. 5, województwo białostockie, 1924, s. 52.
- ↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej z oznaczeniem terytorjalnie im właściwych władz i urzędów oraz urządzeń komunikacyjnych, Przemyśl, Warszawa 1933, s. 420.
- ↑ Karte: Landkreis Lomscha 1. 8. 1944 - Städte und Amtsbezirke [online], www.territorial.de [dostęp 2020-04-19].
- ↑ a b c Strategia Zrównoważonego Rozwoju Gminy Łomża do roku 2014, Urząd Gminy Łomża, 2011
Linki zewnętrzne edytuj
- Gać (16), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 432.