Galalit (sztuczny róg[1], kazeinit, kalolit[1], laktelit[1]) – tworzywo sztuczne otrzymywane z kazeiny, która zostaje poddana procesowi homogenizacji i zahartowana w formalinie; wyglądem przypomina masę rogową. Po raz pierwszy wytworzone przypadkowo przez Wilhelma Krischego(inne języki) w 1897 roku.

Guziki wykonane z galalitu
Formaldehyd (H2C=O) łączy łańcuchy polipeptydowe, wytwarzając między nimi mostek metylenowy

Galalit należy do duroplastów chemoutwardzalnych i stanowi zmodyfikowany polimer naturalny. Otrzymywanie polega na wyodrębnieniu kazeiny z mleka krowiego i utwardzeniu jej 5% wodnym roztworem formaldehydu.

Galalit jest tworzywem twardym. Gotowe wyroby otrzymuje się prawie wyłącznie metodą obróbki skrawaniem z odpowiednich rur, prętów itp. Obróbka mechaniczna jest łatwa i może być prowadzona za pomocą narzędzi do metali.

Podczas ogrzewania galalit mięknie w temperaturze 90 °C. Wprowadzony do płomienia palnika gazowego daje jaskrawy, jasny płomień, wydzielając zapach spalonego mleka.

Galalit jest mało odporny na działanie wody, w której nasiąka, mięknie i paczy się. W temperaturze pokojowej w ciągu 24 godzin chłonie do 12% wody. Podobne efekty następują pod działaniem kwasów i zasad oraz w temperaturze powyżej 50 °C. Natomiast znaczną odporność wykazuje galalit na działanie rozpuszczalników organicznych. Pęknięte lub złamane przedmioty galalitowe można skleić np. klejem kazeinowym.

Dawniej był używany do wyrobu zabawek i przedmiotów galanteryjnych (np. guzików), żetonów, piór wiecznych, oprawek do okularów, figur szachowych, a także w elektrotechnice[2].

Przypisy edytuj

  1. a b c Wytwórczość chemiczna w Polsce, Warszawa: Związek Przemysłu Chemicznego Rzeczypospolitej Polskiej, 1937, s. 390 [dostęp 2023-09-04].
  2. Zofia Dobkowska, Krzysztof Pazdro: Szkolny poradnik chemiczny. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1986, s. 427. ISBN 83-02-01689-6.