Wikipedia

Giovanni Battista Tiepolo

wenecki malarz

Giovanni Battista Tiepolo lub Giambattista Tiepolo (ur. 5 marca 1696 w Wenecji, zm. 27 marca 1770 w Madrycie) – włoski malarz, freskant, rysownik, grafik i rytownik okresu rokoka, ostatni z wielkich mistrzów weneckiego malarstwa dekoracyjnego.

Giovanni Battista Tiepolo
Ilustracja
Giovanni Battista Tiepolo, Autoportret na fresku
Data i miejsce urodzenia

5 marca 1696
Wenecja

Data i miejsce śmierci

27 marca 1770
Madryt

Narodowość

włoska

Dziedzina sztuki

malarstwo
rysunek

Epoka

rokoko

Multimedia w Wikimedia Commons
Teksty w Wikiźródłach

Życiorys edytuj

Pochodził z bogatej rodziny weneckiej. Był synem kupca i kapitana statku. Około 1710 wstąpił do pracowni malarza portretów i scen historycznych – Gregoria Lazzariniego (1655–1730). W 1717 został członkiem gildii malarzy i mając zaledwie 21 lat stał się niezależnym artystą. W 1719 poślubił Cecylię Guardi, siostrę Francesca Guardiego. W 1722 wszedł w skład ekipy malarzy, ozdabiających nawę kościoła San Stae. Następnie malował freski w Udine, Mediolanie, Bergamo, Weronie i Vicenzie. W 1740 udał się ponownie do Mediolanu, gdzie pracował przy dekoracji Palazzo Clerici. W 1743 został doradcą i pośrednikiem hrabiego Francesca Algarottiego (1712–64), który zajmował się kupnem dzieł przeznaczonych do kolekcji elektora saskiego i króla Polski Augusta III (1696–1763). W latach 1746–1747 malował freski w weneckim Palazzo Labia. W latach 1751–1753 wraz z synami przebywał w Würzburgu, gdzie wykonał cykl gigantycznych fresków w rezydencji biskupiej. Po powrocie do Wenecji zrealizował szereg nowych zleceń, malując dekoracje ścienne m.in. w pałacu Ca’ Rezzonico, w willi hrabiego Valmarana w Vicenzy oraz w Villa Pisani w Stra k. Padwy. W 1756 objął stanowisko przewodniczącego weneckiej Akademii Malarstwa i Rzeźby. Na początku 1762, na zaproszenie króla Hiszpanii Karola III (1759–1789), przeniósł się do Madrytu, gdzie wykonał dekorację plafonu Sali Tronowej Palacio Real. Zmarł nagle w 1770. Pochowany został w madryckim kościele św. Marcina.

Malarzami byli również jego dwaj synowie: Giovanni Domenico Tiepolo (1726–1795) i Lorenzo Baldissera Tiepolo (1728–1777).

Twórczość edytuj

Wykonywał olbrzymie malowidła ścienne i obrazy religijne dla kościołów i pałaców. Malował też sceny mitologiczne i alegoryczne oraz portrety. Był artystą bardzo płodnym. Pozostawił 400 płócien, 20 olbrzymich zespołów dekoracyjnych malowanych klasyczną techniką al fresco oraz ok. 2600 rysunków wykonanych ołówkiem, węglem, sangwiną, pastelem lub piórkiem. W jego twórczości widać wpływy Giovanniego Battisty Piazzetty, Sebastiana Ricciego oraz Paola Veronesego. Jego szczytowym osiągnięciem jest freskowa dekoracja reprezentacyjnych schodów i Sali Cesarskiej w Rezydencji w Würzburgu (1751–53), łącząca elementy malarstwa historycznego, motywów mitologicznych i alegorii.

Wybrane dzieła edytuj

 
Zwiastowanie Najświętszej Pannie Marii (ok. 1725), Zamek Królewski na Wawelu, Kraków
 
Anioł ukazujący się Sarze (1726–28)
 
Edukacja Marii (ok. 1732), Santa Maria della Fava, Wenecja
 
Triumf Flory (1743–44), Fine Arts Museums of San Francisco
 
Św. Patryk, biskup Irlandii (ok. 1745), Musei Civici di Padova, Padwa
 
Alegoria Planet i Kontynentów (1752), Metropolitan Museum of Art, Nowy Jork
 
Święta Tekla wyzwalająca miasto Este z dżumy (1759)
 
Apoteoza Hiszpanii (1762–66)
  • Rebeka u studni – (84 × 105 cm), Luwr, Paryż

Wybrane freski edytuj

  • Alegoria Czterech Kontynentów – (1752-53), 1900 × 3050 cm, Klatka schodowa, Rezydencja w Würzburgu
  • Alegoria ślubu Ludovica Rezzonico i Faustiny Savoranga – (1758), 630 × 1030 cm, Ca’ Rezzonico, Wenecja
  • Anioł ukazujący się Sarze – (1726-28)
  • Apoteoza Monarchii Hiszpańskiej – (1762-66), 1500 × 900 cm, Palacio Real, Madryt
  • Apoteoza rodziny Pisani – (1761-62), 1350 × 2350 cm, Villa Pisani, Stra
  • Bellerofont i Pegaz – (1746-47), śr. 600 cm, Palazzo Labia, Wenecja
  • Chwała Hiszpanii – (1762-66), 2700 × 1000 cm, Sala Tronowa, Palacio Real, Madryt
  • Gniew Achillesa – (1757), 300 × 300 cm, Villa Valmarana, Vicenza
  • Ofiara Ifigenii – (1757), 350 × 700 cm, Villa Valmarana, Vicenza
  • Potęga krasomówstwa lub Siła elokwencji – (1724-25), 650 × 1000 cm, Palazzo Sandi, Wenecja
  • Rachela ukrywająca posążki bóstwa przed Labanem – (1726-29), 4000 × 5000 cm, Pałąc Arcybiskupi, Udine
  • Spotkanie Antoniusza i Kleopatry – (1746-47), 650 × 300 cm, Palazzo Labia, Wenecja
  • Trzej aniołowie ukazujący się Abrahamowi – (1726-29), 4000 × 2000 cm, Pałac Arcybiskupi, Udine
  • Uczta Kleopatry – (1746-47), 650 × 300 cm, Palazzo Labia, Wenecja
  • Ufundowanie różańca – (1737-39), 1200 × 450 cm, Santa Maria del Rosario, Wenecja
  • Zaślubiny cesarza Fryderyka Barbarossy z Beatrice Burgundzką – (1750-53), 400 × 500 cm, Sala Cesarska, Rezydencja w Würzburgu

W oczach potomnych edytuj

  • „Tiepolo jest bardzo inteligentny i łatwy w kontakcie; posiada niespożyty zapał, umiejętność stosowania wspaniałych kolorów i nadzwyczajną prędkość w malowaniu. Tworzy obrazy w krótszym czasie, nim inny zdąży wymieszać farby”. (Carl Gustaf Tessin, 1736)[1]
  • „Jego freski są tak zachwycające, że wydaje się, iż to sama natura wyznaczyła mu drogę, czyniąc go tak zręcznym i zdolnym do tworzenia wielkich dzieł”. (Luigi Lanzi, 1824)[2]
  • „W swych obrazach religijnych poszukuje melodramatu, zaś w obrazach alegorycznych ruchu i mocnego efektu”. (Hipolit Taine, 1864)[3]
  • „Malarstwo Tiepola staje się autonomicznym zjawiskiem, a każde kolejne jego płótno współzawodniczy z dziełami, które je poprzedzały, szukając coraz to niebezpieczniejszej, coraz to zuchwalszej scenografii, jak również coraz bogatszych, coraz bardziej absolutnych efektów kolorystycznych”. (Eugenio Riccomini, 1974)[4]
  • „Jego opanowanie środków techniczno-artystycznych – rysunku, światła, koloru, skrótów, ruchu, perspektywy, reżyserii malarskiej – jest wręcz zawrotne. Żadnego przy tym mozołu, wszystko zrobione jakby od niechcenia. Pozy i ruchy postaci nigdy przy tym nie są karkołomne i dziwaczne, jak to bywa u manierystów XVI wieku”. (Maria Rzepińska, 1976)[5].
  • „Jego postaci zdają się płynąc gdzieś w przestworzach na zawrotnej wysokości, a oszołomiony widz, tracąc poczucie rzeczywistości, doznaje wrażenia, że razem z nimi unosi się nad ziemią”. (Adam Bochnak, 1983)[6]
  • „Cała bujna dekoracyjność i świetność kolorystyczna malarstwa weneckiego znajdą w jego dziele kulminację, choć wybujałość jest tu pod mistrzowską kontrolą. Jakaś naturalna radość pobudza wyobraźnię artysty, a lotów jego wizualnej fantazji nikt już nie przewyższył”. (Wendy Beckett, 1994)[7]
  • „Zasadnicze elementy jego stylu: sztuka właściwego rozmieszczenia postaci na płaszczyźnie, sztuka stworzenia iluzji o ogromnej głębi i odnalezienie światła oraz atmosfery, które sprawiają, że wibruje cały obraz, i które przydają mu siły, życia i poezji”. (Patrick Violette, 1995)[8]
  • „Tiepolo zdejmuje z nas ciężar, dostarcza powietrza, pozwala unosić się w przestworzach, stwarzając złudzenie, że wstępujecie w niebo”. (Alain Buisine, 1996)[9]
  • „Ostatni wielki dekorator, ostatni tytan renesansowej „maniera grande”. Ostatni twórca gigantycznych pikturalnych dewocjonaliów, ostatni epik mitologii antycznej ilustrowanej przez malarstwo – ostatni grzmiący ryk Wenecji na arenie Szkoły Weneckiej, czyli ostatnia brawurowa symfonia kilkuset lat Szkoły Weneckiej”. (Waldemar Łysiak, 1999)[10]

Przypisy edytuj

  1. ↑ F. Gambrelle, Giovanni Battista Tiepolo, Siechnice 2000, s. 4.
  2. ↑ Tamże, s. 5.
  3. ↑ Tamże, s. 15.
  4. ↑ W. Łysiak, Malarstwo białego człowieka, wyd. 2, t. 6, Warszawa 2011, s. 267.
  5. ↑ M. Rzepińska, Siedem wieków malarstwa europejskiego, Wrocław 1976, s. 332.
  6. ↑ A. Bochnak, Historia sztuki nowożytnej, t. 2, Warszawa 1983, s. 75.
  7. ↑ W. Beckett, Historia malarstwa, Warszawa 1996, s. 232.
  8. ↑ P. Violette, XVIII wiek, [w:] Historia sztuki 1000-2000, red. Alain Mérot, Warszawa 1998, s. 279.
  9. ↑ F. Gambrelle, Giovanni Battista Tiepolo, Siechnice 2000, s. 25.
  10. ↑ W. Łysiak, Malarstwo białego człowieka, wyd. 2, t. 6, Warszawa 2011, s. 265–266.

Bibliografia edytuj

  • Karly Allen, Giovanni Battista Tiepolo, [w:] 501 wielkich artystów, red. Stephen Farthing, Warszawa: MWK, 2009 s. 92–93, ISBN 978-83-61065-32-6.
  • Wendy Beckett, 1000 arcydzieł, Ewa Gorządek (tłum.), Warszawa: Arkady, 2001, ISBN 83-213-4218-3, OCLC 749354342.
  • Stefano G. Casu, Elena Franchi, Andrea Franci, Wielcy mistrzowie malarstwa europejskiego, Giorgio Bonsati, Hanna Cieśla (tłum.), Warszawa: Arkady, 2005, ISBN 83-213-4387-2, OCLC 749804060.
  • Andre Chastel, Sztuka włoska II, Warszawa: WAiF, 1978.
  • Chantal Eschenfelder, Giovanni Battista Tieplo, Köln: Könemann, 1998 (Masters of Italian Arts), ISBN 3-8290-0256-4.
  • Fabienne Gambrelle, Giovanni Battista Tiepolo, Siechnice: Eaglemoss Polska, 2000 (Wielcy Malarze ; nr 90)
  • Joanna Guze, Tiepolo i tiepoleschi w zbiorach polskich. Katalog wystawy, Warszawa: Muzeum Narodowe, 1997, ISBN 83-7100-067-7.
  • Marion Kaminski, Wenecja. Sztuka i architektura, Köln: Könemenn, 2001. ISBN 3-8290-8141-3.
  • Leksykon malarstwa od A do Z, Warszawa: Muza S.A., 1992. ISBN 83-7079-076-3.
  • Waldemar Łysiak, Malarstwo białego człowieka, t. 6, wyd. 2, Warszawa: Nobilis, 2011 (rozdz. W blasku ostatnich fresków), ISBN 978-83-60297-48-3.
  • Christine Stukenbrock, Barbara Toepper, Arcydzieła malarstwa europejskiego, Koenigswinter: h. f. ullmann, 2007. ISBN 978-3-8331-2131-9.
  • Sztuka świata, t. 13, Leksykon L-Z, Warszawa: Arkady, 2000. ISBN 83-213-4135-7.
  • Wenecja. Arcydzieła malarstwa, Giovanna Nepi Sciré i inni, Warszawa: Arkady, 2003, ISBN 83-213-4305-8, OCLC 749427191.
  • Stefano Zuffi, Wielki słownik malarzy, t. 4, Warszawa: HPS, 2006. ISBN 83-60688-18-4.
  • Stefano Zuffi, Francesca Castria, Malarstwo włoskie. Mistrzowie i arcydzieła, Warszawa 1998. ISBN 83-213-4061-X.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Giovanni_Battista_Tiepolo&oldid=66963999”