Gołąb (powiat puławski)
wieś w województwie lubelskim
Gołąb – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie puławskim, w gminie Puławy[5][6]. Leży nad Wisłą między Puławami a Dęblinem.
| wieś | |
 Domek loretański oraz kościół parafialny | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Wysokość |
115 m n.p.m. |
| Liczba ludności (2021) | |
| Strefa numeracyjna |
81 |
| Kod pocztowy |
24-100[4] |
| Tablice rejestracyjne |
LPU |
| SIMC |
0389920[5] |
Położenie na mapie gminy wiejskiej Puławy  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa lubelskiego  | |
Położenie na mapie powiatu puławskiego  | |
 51°29′15″N 21°52′34″E/51,487500 21,876111[1]
| |
Na terenie wsi utworzono dwa sołectwa: Gołąb A i Gołąb B[7]. Według Narodowego Spisu Powszechnego z roku 2011 wieś liczyła 2227 mieszkańców[8].
Położenie edytuj
Leży na prawym brzegu Wisły, u dawnej przeprawy przez tę rzekę, ok. 12 km na północ od Puław. Zabudowania rozłożyły się na płaskiej terasie nadzalewowej, pociętej starorzeczami Wisły[9].
W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Gołąb. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do tzw. „małego” województwa lubelskiego.
Historia edytuj
- XII wiek – pierwsza historyczna wzmianka o Gołębiu
- 1621 – majątek ziemski Gołąb należał do Jerzego Ossolińskiego
- 1628–1636 – zbudowano kościół parafialny
- 1638 – 5 września biskup Tomasz Oborski dokonał poświęcenia kościoła
- 1634–1642 – zbudowano kaplicę loretańską
- 1656 – 19 lutego miała miejsce bitwa w rejonie Gołębia którą stoczyły wojska polskie dowodzone przez Stefana Czarnieckiego z wojskami szwedzkimi[10]
- 1672 – 16 października w miejscowści miała miejsce tzw. konfederacja gołąbska. W dokumentach z tego okresu wzmiankowany jest drewniany dwór znajdujący się we wsi
- 1784 – majątek ziemski Gołąb w powiecie lubelskim województwa lubelskiego[11] należał do Stanisława Kostki Krajewskiego[12]
- 1792 – w okolicy miejscowości przeprowadzono pierwsze manewry wojsk polskich
- 1831 – 28 maja w czasie potyczki pod Gołębiem dwa szwadrony jazdy sandomierskiej rozbiły dwa szwadrony dragonów rosyjskich[13]
- 1864 – 2 marca na mocy dekretu o uwłaszczeniu włościan wydanego przez cara Aleksandra II Romanowa wieś (ziemia i budynki) stała się własnością mieszkańców (rolników) Gołębia.
- 1901 – we wsi urodził się Władysław Stańczak, ksiądz i kapelan Narodowych Sił Zbrojnych
- 1920 – z rejonu Gołębia Wojsko Polskie przeprowadziło kontrofensywą przeciwko wojskom Armii Czerwonej
- 1939 – 2 września Niemcy zbombardowali lotnisko w Gołębiu oraz pobliskie jezioro Nury. Kilkanaście kobiet, które prały odzież i pościel w jeziorze, poniosło śmierć[14].
- 1944 – w nocy z 12 na 13 maja w rejonie Gołębia żołnierze Batalionów Chłopskich zaatakowali niemiecki pociąg urlopowy oraz wysadzili niemiecki pociąg amunicyjny
- 1975–1998 – miejscowość należała administracyjnie do województwa lubelskiego
Zabytki i atrakcje turystyczne edytuj
- Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny, św. Floriana i św. Katarzyny w Gołębiu w stylu manierystycznym,
- domek loretański – kopia kaplicy z Loreto
- figura Jana Nepomucena,
- las Bonowski – tereny dawnej wsi Bonów wysiedlonej w 1936 pod budowę poligonu szkoły lotniczej w Dęblinie.
- Muzeum Nietypowych Rowerów[15].
- stacja kolejowa z budynkiem drewnianym,
- Szlak Renesansu Lubelskiego
- rezerwat biocenotyczny Piskory, rezerwat faunistyczny Czapliniec koło Gołębia oraz jezioro Nury
Oświata edytuj
- Szkoła Podstawowa im. Stefana Czarnieckiego[16].
Przypisy edytuj
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 34629
- ↑ Wieś Gołąb w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2023-10-07], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2023-10-07].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 322 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ a b GUS. Wyszukiwarka TERYT.
- ↑ Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
- ↑ BIP gminy, jednostki pomocnicze [dostęp 2023-10-07].
- ↑ GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
- ↑ Henryk Gawarecki, Józef Marszałek, Tadeusz Szczepanik, Włodzimierz Wójcikowski: Lubelszczyzna. Przewodnik, Wydawnictwo „Sport i Turystyka”, Warszawa 1979, s. 334.
- ↑ Gąsowski, Ronikier i Zblewski 1999 ↓, s. 48.
- ↑ Karol de Perthées, Mappa szczegulna woiewodztwa lubelskiego 1786.
- ↑ Czaykowski 2006 ↓, s. 243.
- ↑ E. Callier, Bitwy i potyczki stoczone przez wojsko polskie w roku 1831, Drukarnia Dziennika Poznańskiego, Poznań 1887, s. 166.
- ↑ Małgorzata Daniłko: Lotnisko Borowina-Goląb. s. 93. ISBN 978-83-934776-6-1.
- ↑ Muzeum Rowerów Nietypowych w Gołębiu. muzeumrowerow.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-09-21)].
- ↑ Szkoła Podstawowa im. Stefana Czarnieckiego.
Bibliografia edytuj
- Franciszek Czaykowski: Regestr diecezjów Franciszka Czaykowskiego, czyli właściciele ziemscy w Koronie 1783-1784. Warszawa: 2006. ISBN 83-7181-333-3.
- Tomasz Gąsowski, Jerzy Ronikier, Zdzisław Zblewski: Bitwy polskie. Leksykon. Kraków: 1999. ISBN 83-7006-787-5.
Linki zewnętrzne edytuj
- Gołąb (2), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 663.
- Gołąb, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 1: Abablewo – Januszowo, Warszawa 1900, s. 514.
- Wycieczki rowerowe w okolicach Gołębia. dwarowery.daa.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-03-03)].
- Cała historia o Gołębiu