Wikipedia

Gopło

jezioro w Polsce

Gopło – jezioro w Polsce, położone w województwie kujawsko-pomorskim i wielkopolskim, w powiecie inowrocławskim, mogileńskim, radziejowskim i konińskim, w granicach administracyjnych Kruszwicy, gminy miejsko-wiejskiej Kruszwica, gminy Jeziora Wielkie, gminy miejsko-wiejskiej Piotrków Kujawski i gminy Skulsk.

Gopło
Ilustracja
Widok na Gopło z Mysiej Wieży
Położenie
Państwo

 Polska

Miejscowości nadbrzeżne

Kruszwica, Połajewo, Mietlica, Złotowo, Ostrówek, Popowo, Siemionki, Lachmirowice, Przewóz, Mielnica Duża

Region

Pojezierze Żnińsko-Mogileńskie

Wysokość lustra

76,8-77,2 m n.p.m.

Wyspy

Potrzymionek, Sucha Góra, Koń, Wyspa Kormoranów, Wyspa Startowa, Tumidaj, Bąbula Mała[1]

Morfometria
Powierzchnia

2121,5-2154,5 ha

Wymiary
• max długość
• szerokość


25 km
0,25-3,5 km

Głębokość
• średnia
• maksymalna


3,6-4,7 m
16,6 m

Objętość

78 497,0 tys. m³

Hydrologia
Klasa czystości wody

non[2][3] (w roku 2002)

Rzeki zasilające

Noteć

Rzeki wypływające

Noteć

Rodzaj jeziora

rynnowe

Położenie na mapie gminy Kruszwica
Mapa konturowa gminy Kruszwica, blisko centrum na dole znajduje się owalna plamka nieco zaostrzona i wystająca na lewo w swoim dolnym rogu z opisem „Gopło”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum u góry znajduje się owalna plamka nieco zaostrzona i wystająca na lewo w swoim dolnym rogu z opisem „Gopło”
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego
Mapa konturowa województwa kujawsko-pomorskiego, na dole znajduje się owalna plamka nieco zaostrzona i wystająca na lewo w swoim dolnym rogu z opisem „Gopło”
Położenie na mapie powiatu inowrocławskiego
Mapa konturowa powiatu inowrocławskiego, na dole znajduje się owalna plamka nieco zaostrzona i wystająca na lewo w swoim dolnym rogu z opisem „Gopło”
Ziemia52°36′49″N 18°21′29″E/52,613611 18,358056
Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku
Jezioro Gopło
Widok z promu Ostrówek–Złotowo
Most w Kruszwicy
Statek „Rusałka”
Widok z półwyspu Rzępowskiego
Łódź wikingów
Pomost na półwyspie Rzępowskim
Tor regatowy
Mysia wieża
Żeglowanie

Gopło jest największym naturalnym zbiornikiem wodnym województwa kujawsko-pomorskiego i historycznych Kujaw, będąc jedenastym co do wielkości jeziorem w Polsce[4].

Charakterystyka edytuj

Według regionalizacji fizycznogeograficznej Polski Gopło położone jest na obszarze Pojezierza Żnińsko-Mogileńskiego[5].

Przez jezioro przepływa Noteć. Jest ono połączone Kanałem Ślesińskim z Wartą. Natomiast Noteć zapewnia połączenie wodne z Wisłą i Odrą.

Jest to jezioro rynnowe, pochodzenia polodowcowego, o południkowym przebiegu i rozwidlonym południowym końcu. Linia brzegowa jest niska, urozmaicona, z licznymi zatokami i półwyspami, w niektórych miejscach brzegi zabagnione; liczne są też wyspy. Nad Gopłem znajduje się rezerwat ornitologiczny. Jezioro zamieszkuje sum europejski – największa słodkowodna ryba Europy. Nazwa jeziora wiązana jest ze słowiańskim plemieniem Goplan oraz z legendami o Popielu i Goplanie.

Gopło wraz z przylegającym obszarem tworzy obszar Nadgopla (Ostoi Nadgoplańskiej). Najważniejszym elementem przyrodniczym obszaru jest Gopło, które wraz z przepływającą przez nie Notecią stanowi główny system hydrologiczny. Bardzo dobrze rozwinięta linia brzegowa, liczne wysepki oraz płaskie brzegi sprzyjają rozwojowi szuwarów i wilgotnych łąk. Szeroka strefa szuwarów i łąk – zwłaszcza kalcyfilnych – oraz resztki wilgotnych lasów łęgowych są najcenniejszym elementem szaty roślinnej północnego Nadgopla. W tej części obszaru w strukturze użytkowania dominują grunty orne i łąki, a lasy zajmują niewielką powierzchnię. W części południowej rzeźba terenu jest o wiele bardziej urozmaicona. Jest tam więcej lasów, porastających wydmowe obszary Gopła. Ostoja obejmuje obszar, na którym zachowało się wiele cennych zabytków z czasów istnienia organizacji plemiennej Goplan oraz z okresu sztuki romańskiej.

Dane morfometryczne edytuj

Powierzchnia zwierciadła wody według różnych źródeł wynosi od 2121,5 ha[3] do 2154,5 ha[6][2][7].

Zwierciadło wody położone jest na wysokości 76,8-77,2 m n.p.m.[3] lub 76,9 m n.p.m.[7] Średnia głębokość jeziora wynosi 3,6 m[6][2][7] lub 4,7 m[potrzebny przypis], natomiast głębokość maksymalna jeziora to 16,6 m[6][2][7].

W oparciu o badania przeprowadzone w 2002 roku wody jeziora zaliczono do wód pozaklasowych[2][3] i III kategorii podatności na degradację[2]. W roku 1985 wody jeziora również zaliczono do wód pozaklasowych[2].

Status ochronny edytuj

Gopło znajduje się w sercu rezerwatu przyrody Nadgoplański Park Tysiąclecia[8] (12 638,8 ha), częściowo na terenie parku krajobrazowego oraz Goplańsko-Kujawskiego obszaru chronionego. Nadgople chronione jest programem Natura 2000 (Ostoja Nadgoplańska, kod:PLB040004), a samo jezioro wpisane zostało do listy obszarów Natura 2000 mających szczególne znaczenie dla Wspólnoty (kod:PLH040007).

Struktura własności edytuj

Jezioro jest głównie własnością Skarbu Państwa: jezioro pozostaje w zarządzie gospodarstwa rybackiego w Kruszwicy, zaś lasy nadgoplańskie w zarządzie RDLP.

Zagrożenia edytuj

  • Duże zagrożenie dla wartości przyrodniczych tego obszaru stanowią liczne ośrodki wypoczynkowe i turystyczne, wykup działek rekreacyjnych od rolników i budowa domków letniskowych w południowej części Nadgopla.
  • Dużym problemem, mimo wyraźnej poprawy po wybudowaniu oczyszczalni ścieków komunalno-przemysłowych dla Kruszwicy, są znaczące pokłady osadów w części północnej Jeziora Gopło pochodzące z czasów, gdy do zbiornika zrzucano bezpośrednio ścieki komunalne i przemysłowe z winiarni i zakładów tłuszczowych. Mimo spadku ilości nawozów mineralnych w otoczeniu, jezioro nadal zagrożone jest eutrofizacją. Czynnikiem pogarszającym bytowanie wielu gatunków roślin i ptaków jest prawie całkowite zaprzestanie wypasu oraz koszenia łąk.

Pozostałe informacje edytuj

  • W styczniu 2011 poziom wody w Gople został przekroczony o ponad metr, doszło wtedy do podtopienia miejscowości Ostrówek, zalania Półwyspu Rzępowskiego i kilku kruszwickich ulic.
  • Historycznie poziom wód Gopła był wyższy, w wyniku czego jezioro rozpościerało się 6 kilometrów dalej na północ i tyle samo w kierunku południowym[9].
  • Po jeziorze pływa od 1971 roku statek wycieczkowy „Rusałka”, dawny szczeciński tramwaj wodny „Margitka”[10].

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. ↑ Wyspy na Jeziorze Gopło - YouTube [online], youtube.com [dostęp 2020-06-15] (ang.).
  2. ↑ a b c d e f g Opis jeziora na stronie Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Bydgoszczy. [dostęp 2010-11-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (13 grudnia 2015)].
  3. ↑ a b c d Adam Choiński: Katalog jezior Polski. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2006, s. 535. ISBN 83-232-1732-7.
  4. ↑ Jezioro Gopło [online], parki.kujawsko-pomorskie.pl (pol.).
  5. ↑ Regiony fizycznogeograficzne Polski po zmianach w 2018 r. [online], www.warmaz.pl, 2018 (pol.).
  6. ↑ a b c Jezioro Gopło [online], parki.kujawsko-pomorskie.pl [dostęp 2021-04-15].
  7. ↑ a b c d Według IRŚ za Adam Choiński: Katalog jezior Polski. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2006, s. 535. ISBN 83-232-1732-7.
  8. ↑ Gopło, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2022-05-18].
  9. ↑ Cezary Wawrzyński, Żegluga i Kanały Żeglowne Dawnej Rzeczypospolitej, Olsztyn: Edytor Wers, 2019, ISBN 978-83-60488-69-0, OCLC 1098226897 (pol.).
  10. ↑ Damian Michał Rybak: Statek „Rusałka” pływa już 50 lat po legendarnym Gople. [w:] dziedzictworegionu.pl [on-line]. 2021-07-23. [dostęp 2023-01-24].

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Gopło&oldid=72878028”