Großenhain
Großenhain (hist. Hayn; pol. hist. Osiek Wielki[2]; górnołuż. Wulki Hojn) – miasto w południowo-wschodniej części Niemiec, w kraju związkowym Saksonia, w okręgu administracyjnym Drezno, w powiecie Miśnia. Leży w dolinie rzeki Große Röder, ok. 30 km na północny zachód od Drezna, 17 km od miasta Riesa przy dawnym szlaku Via Regia, drogi św. Jakuba z Görlitz do Santiago de Compostela.
 Panorama miasta z górującymi wieżami ratuszową i kościoła Mariackiego | |||
| |||
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Kraj związkowy | |||
| Powiat | |||
| Powierzchnia |
96,79 km² | ||
| Wysokość |
122 m n.p.m. | ||
| Populacja (31.08.2019) • liczba ludności |
| ||
| Nr kierunkowy |
03522 | ||
| Kod pocztowy |
01558 | ||
| Tablice rejestracyjne |
MEI, GRH, RG, RIE | ||
Położenie na mapie Saksonii  | |||
Położenie na mapie Niemiec  | |||
 51°17′N 13°33′E/51,283333 13,550000
| |||
| Strona internetowa | |||
W skład miasta wchodzą następujące dzielnice: Großraschütz, Kleinraschütz, Mülbitz, Naundorf i Zschieschen.
W mieście rozwinął się przemysł maszynowy oraz włókienniczy[3].
Historia edytuj
Miasto Großenhain powstało na obszarze pierwotnej osady serbołużyckiej, istniejącej już ok. 900 roku[4]. W dokumentach wspomniane po raz pierwszy w roku 1205 pod słowiańską nazwą Ozcek. Przez kilka następnych dziesięcioleci znajdowało się pod opieką Korony Czeskiej, w tym też czasie zostało ufortyfikowane. Po okresie panowania czeskiego znalazło się we władaniu margrabiów miśnieńskich. W 1292 miasto bezskutecznie oblegali Brandenburczycy[4]. Zdobyli je w roku 1312[5], w 1316 ponownie w składzie Marchii Miśnieńskiej. W okresie średniowiecza było jednym z najlepiej strzeżonych miast Saksonii.
W 1540 miał miejsce wielki pożar, w latach 1575, 1585, 1611, 1626, 1680 populację dziesiątkowały epidemie[4]. Podczas wojny trzydziestoletniej dwukrotnie oblegane przez Szwedów – w 1637 i 1642[4]. W latach 1697–1706 i 1709–1763 miasto wraz z Elektoratem Saksonii było połączone unią z Polską. Z tego okresu pochodzi pocztowy słup dystansowy z herbami Polski i Saksonii. W czasie III wojny północnej w 1704 miasto zostało zniszczone[5], a w 1706 stacjonowało w nim wojsko szwedzkie[6]. W 1712 do miasta dotarły pierwsze ziemniaki[4]. W roku 1744 miasto strawił pożar. Podczas wojny siedmioletniej 9 września 1758 wkroczyli Prusacy[7]. 16 maja 1813 w pobliżu miasta miała miejsce bitwa między wojskami rosyjskimi i francuskimi.
Od 1871 w granicach Niemiec. Po zwycięstwie wyborczym i objęciu władzy przez narodowych socjalistów w 1933 zawieszono w obowiązkach burmistrza miasta, na rynku odbyło się palenie książek[4]. W końcowych fazach II wojny światowej, w kwietniu 1945, miasto zdobyli Sowieci[4]. Po wojnie, w latach 1949–1990, miasto leżało w granicach Niemieckiej Republiki Demokratycznej. W 1981 miał miejsce pożar zamku[5].
Zabytki edytuj
- Kościół Mariacki
- Słup dystansowy poczty polsko-saskiej z 1723 roku, ozdobiony herbami Polski i Saksonii, monogramem króla Polski Augusta II Mocnego i polską koroną królewską
- Ratusz
- Zamek, ob. centrum kultury
- Fontanna Diany na Rynku
- Wieża ciśnień
- Kamień ćwierćmilowy z 1722 w Skassa, ozdobiony monogramem króla Augusta II Mocnego
- Zamek w Zabeltitz
- Pałac w Zabeltitz
-
Kościół Mariacki -
Słup dystansowy poczty polsko-saskiej -
Ratusz -
Zamek -
Fontanna Diany -
Kamień ćwierćmilowy w Skassa
Transport edytuj
W Großenhain znajdują się dwie stacje kolejowe: Großenhain Berliner Bahnhof na linii z Drezna do Berlina otwarta w 2002, oraz Großenhain Cottbuser Bahnhof obsługująca podróżnych na linii z Drezna do Elsterwerda, Chociebuż i Hoyerswerda.
Przez Großenhain przebiegają drogi krajowe B98 oraz B101. Przed I wojną światową w mieście znajdowało się lotnisko wojskowe.
Współpraca edytuj
Miejscowości partnerskie:
- Kecskemét, Węgry
- Öhringen, Badenia-Wirtembergia
- Pfedelbach, Badenia-Wirtembergia (kontakty utrzymuje dzielnica Zabeltitz)
Linki zewnętrzne edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Bevölkerung des Freistaates Sachsen jeweils am Monatsende ausgewählter Berichtsmonate nach Gemeinden
- ↑ Mapa Polski 1:500 000 Wojskowy Instytut Geograficzny Sztabu Generalnego W.P., Warszawa 1947 [1]
- ↑ Großenhain, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2021-07-04].
- ↑ a b c d e f g Großenhain gestern und heute - Stadt Grossenhain [online], www.grossenhain.de [dostęp 2019-12-13] (niem.).
- ↑ a b c Schloss-Chronik [online], www.kulturzentrum-grossenhain.de [dostęp 2019-12-13] (niem.).
- ↑ Johann Gottlob Paulitz, Chronik der Stadt Senftenberg und der zum ehemaligen Amte Senftenberg gehörigen Ortschaften, Drezno, 1892-1923, s. 232-233, 239
- ↑ Ibid., s. 254
![[1]](https://web.archive.org/web/20160304091731/http://www.mapywig.org/m/WIG_maps/series/500K_post-WW2/MAPA_POLSKI_1_500_000_LEGNICA_5.jpg){kind=link}