Gumiakowate

Gumiakowate
	; Calophyllum inophyllum
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	malpigiowce
Rodzina	gumiakowate
	Nazwa systematyczna
	Calophyllaceae J. Agardh; Theoria Syst. Pl.: 121. Apr-Sep 1858
	Typ nomenklatoryczny
	Calophyllum L. (1753)
	Multimedia w Wikimedia Commons

Gumiakowate (Calophyllaceae) – rodzina roślin drzewiastych i krzewiastych z rzędu malpigiowców o zasięgu obejmującym wszystkie kontynenty w ich częściach położonych w strefie tropikalnej. Wiele gatunków dostarcza cenionego drewna. Z pachnących kwiatów (np. Mammea siamensis^[4]) uzyskuje się olejki eteryczne wykorzystywane w perfumerii, z innych części roślin pozyskuje się żywice i gumożywice. Niektóre gatunki użytkowane są jako rośliny owocowe, np. mamea amerykańska rodzi owoce osiągające do 4 kg masy, zwane „jabłkami memmei”^[5]. Niektóre gatunki sadzone są jako ozdobne, np. Calophyllum inophyllum. Szereg gatunków dostarcza wartościowego drewna, w tym jeden z gatunków rozbiału – Mesua ferrea ze względu na twardość drewna zaliczany jest do drzew żelaznych^[4].

Morfologia edytuj

Owoc mamei amerykańskiej

Pokrój: Rośliny zimozielone^[4] o pokroju drzewiastym, rzadziej krzewy^[2].
Liście: Pojedyncze^[4], całobrzegie, bez przylistków wyrastają skrętolegle lub naprzeciwlegle. Zawierają przezroczyste komórki i przewody wydzielnicze zawierające żywice, olejki eteryczne i gumożywice^[2].
Kwiaty: Mają wolne działki kielicha i płatki korony, zawierają liczne pręciki z pylnikami zawierającymi duże, szczytowo umieszczone gruczoły^[2].
Owoce: Torebki otwierające się wzdłuż przegród po dojrzeniu. Zawierają nasiona małe do dużych, przy czym okazałe nasiona składają się prawie wyłącznie z dwóch ogromnych liścieni^[2].

Systematyka edytuj

Pozycja systematyczna według APweb (aktualizowany system APG IV z 2016)

Rodzina siostrzana dla dziurawcowatych (Hypericaceae) i zasennikowatych (Podostemaceae) w obrębie rzędu malpigiowców (Malpighiales).

←

Ctenolophonaceae

	Erythroxylaceae – krasnodrzewowate

	Rhizophoraceae – korzeniarowate

	Irvingiaceae – irwingiowate

	Pandaceae

Ochnaceae – ochnowate

	Clusiaceae – kluzjowate

	Bonnetiaceae

Calophyllaceae – gumiakowate

	Hypericaceae – dziurawcowate

	Podostemaceae – zasennikowate

Wykaz rodzajów^[6]

Calophyllum L. – gumiak
Caraipa Aubl.
Clusiella Planch. & Triana
Endodesmia Benth.
Haploclathra Benth.
Kayea Wall.
Kielmeyera Mart.
Lebrunia Staner
Mahurea Aubl.
Mammea L. – mamea
Marila Sw.
Mesua L. – rozbiał
Neotatea Maguire
Poeciloneuron Bedd.

Przypisy edytuj

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2018-11-16] (ang.).
↑ ^a ^b James L. Reveal: Indices Nominum Supragenericorum Plantarum Vascularium. University of Maryland. [dostęp 2011-07-30]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Maarten J.M. Christenhusz, Michael F. Fay, Mark W. Chase: Plants of the World. Richmond UK, Chicago USA: Kew Publishing, Royal Botanic Gardens, The University of Chicago Press, 2017, s. 310-311. ISBN 978-1-842466346.
↑ Wielka Encyklopedia Przyrody. Rośliny kwiatowe. Warszawa: Muza SA, 1998, s. 29. ISBN 83-7079-778-4.
↑ List of Genera in CALOPHYLLACEAE, [w:] Vascular plant families and genera, Kew Gardens & Missouri Botanical Garden [dostęp 2018-11-16] (ang.).

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2018-11-16] (ang.).

[reveal-3] James L. Reveal: Indices Nominum Supragenericorum Plantarum Vascularium. University of Maryland. [dostęp 2011-07-30]. (ang.).

[christenhusz-4] Maarten J.M. Christenhusz, Michael F. Fay, Mark W. Chase: Plants of the World. Richmond UK, Chicago USA: Kew Publishing, Royal Botanic Gardens, The University of Chicago Press, 2017, s. 310-311. ISBN 978-1-842466346.

[encyk-5] Wielka Encyklopedia Przyrody. Rośliny kwiatowe. Warszawa: Muza SA, 1998, s. 29. ISBN 83-7079-778-4.

[6] List of Genera in CALOPHYLLACEAE, [w:] Vascular plant families and genera, Kew Gardens & Missouri Botanical Garden [dostęp 2018-11-16] (ang.).

[4]

[5]

[1]

[2]

[3]

[6]