Guzak północny (Meloidogyne hapla) – gatunek nicienia z rodziny Meloidogynidae.

Guzak północny
Meloidogyne hapla
Chitwood, 1949
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

nicienie

Gromada

Chromadorea

Rząd

Rhabditidia

Podrząd

Tylenchina

Nadrodzina

Tylenchoidea

Rodzina

Meloidogynidae

Rodzaj

guzak

Gatunek

guzak północny

Objawy żerowania na marchwi.

Taksonomia edytuj

Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1949 roku przez Benjamina G. Chitwooda[1].

Morfologia edytuj

U form dojrzałych płciowo występuje silny dymorfizm płciowy. Samica jest osiadła. Ciało ma wzdęte, kształtu gruszkowatego, ubarwione perłowo biało[2][3], o delikatnie fałdowanym oskórku. Na przedzie ciała ma służący pobieraniu pokarmu sztylet o długości 13–17 μm, nieco wygiętym kształcie i z dobrze widocznymi, zaokrąglonymi guzikami u nasady. Od pokrewnych gatunków różni się przede wszystkim cechami płytki perinealnej – ma ona zaokrągloną ornamentację, niski łuk grzbietowy, punktowaną okolicę odbytu i wykształcone skrzydełka[2][1].

Samiec jest wędrowny i ma robakowate ciało. Część wargową ciała ma dobrze wyodrębnioną, zaopatrzoną w wargi boczne i zwykle niewyniesiony dysk wargowy. Sztylet samca jest delikatniej zbudowany, długości 19–22 μm, również z dobrze widocznymi, zaokrąglonymi guzikami u nasady[2][1]. Na polach bocznych występują cztery linie[1].

Wędrowne, zakaźne drugie stadium młodociane ma smukłe ciało o długości 360–500 μm. Szkielet głowy ma słabo zesklerotyzowany, delikatny. Sztylet osiąga 10–12 µm i również ma zaokrąglone guziki, wyodrębnione od części nasadowej. Hemizonid leży przed porem wydalniczym. Ogon osiąga 48–70 µm długości, ma zaokrąglony wierzchołek, a jego część przezroczysta często przybiera kształt nieregularny[2][1].

Biologia i ekologia edytuj

Żeruje głównie na roślinach dwuliściennych[2]. Liczba pokoleń w ciągu roku: 2–4. Jaja są składane w korzeniach. Płodność – 1000 jaj. Larwa zimuje w osłonce jajowej w korzeniu. Larwy po wniknięciu do korzeni rozwijają się. Można zwalczać za pomocą płodozmianu – przez 2–3 lata stosować rośliny jednoliścienne[potrzebny przypis].

Rozprzestrzenienie edytuj

Gatunek kosmopolityczny, należący do najpospolitszych guzaków świata. Występuje w strefie klimatu umiarkowanego oraz na wyższych wysokościach w strefie międzyzwrotnikowej[2].

Przypisy edytuj

  1. a b c d e Gatunki nicieni ważne gospodarczo. Nematologiczne Centrum Diagnostyczno-Szkoleniowe, 2020. [dostęp 2020-03-10].
  2. a b c d e f David J. Hunt Zafar Handoo, 3. Taxonomy, identification and principal species, [w:] R.N. Perry, M. Moens, J.L. Starr (red.), Root-knot Nematodes, CAB International, 2009, DOI10.1079/9781845934927.0055.
  3. Gerrit Karssen: The Plant Parasitic Nematode Genus Meloidogyne Göldi, 1892 (Tylenchida) in Europe. Leiden, Boston, Koln: Brill, 2002.