Gwiazda Luytena
Gwiazda Luytena – gwiazda położona w gwiazdozbiorze Małego Psa, w odległości ok. 12,4 lat świetlnych od Słońca, jedna z najbliższych Układowi Słonecznemu gwiazd. Jej jasność wizualna wynosi 9,87m, nie jest widoczna gołym okiem. Krążą wokół niej dwie znane planety, istnienie dwóch dalszych planet jest podejrzewane.
| Dane obserwacyjne (J2000) | |||||||||||
| Gwiazdozbiór | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Rektascensja |
07h 27m 24,500s[1] | ||||||||||
| Deklinacja |
+05° 13′ 32,83″[1] | ||||||||||
| Paralaksa (π) | |||||||||||
| Odległość | |||||||||||
| Wielkość obserwowana | |||||||||||
| Ruch własny (RA) | |||||||||||
| Ruch własny (DEC) |
−3693,51 ± 0,96 mas/rok[1] | ||||||||||
| Prędkość radialna |
18,22 ± 0,10 km/s[1] | ||||||||||
| Charakterystyka fizyczna | |||||||||||
| Rodzaj gwiazdy | |||||||||||
| Typ widmowy |
M3,5 V[1] | ||||||||||
| Masa | |||||||||||
| Promień | |||||||||||
| Metaliczność [Fe/H] |
0,09 ± 0,17[2] | ||||||||||
| Wielkość absolutna | |||||||||||
| Jasność | |||||||||||
| Okres obrotu | |||||||||||
| Temperatura |
3382 ± 49 K[2] | ||||||||||
| Alternatywne oznaczenia | |||||||||||
| |||||||||||
Nazwa edytuj
Gwiazda ta została nazwana na cześć astronoma Willema Jacoba Luytena. Jego pomiary pozwoliły odkryć jej szybki ruch własny, który wskazywał, że znajduje się ona blisko Słońca[1].
Właściwości fizyczne edytuj
Gwiazda Luytena jest czerwonym karłem; należy do typu widmowego M3,5 i mając temperaturę ok. 3382 K jest znacznie chłodniejsza od Słońca. Ma masę 0,29 M☉, a promień 0,293 promienia Słońca. Jej jasność to 0,0088 jasności Słońca[3]. Jest ona oddalona o zaledwie 1,2 roku świetlnego od jasnego Procjona[4].
Układ planetarny edytuj
Na podstawie pomiarów astrometrycznych z lat 1937–1980 postulowano, że gwiazda ta ma planetarnych towarzyszy. Mogły to być planety-olbrzymy o okresie obiegu od 10 do 40 lat. Pomiary zmian prędkości radialnej nie potwierdziły istnienia takich planet wokół gwiazdy Luytena. Podobnie obserwacje z użyciem interferometrii plamkowej nie przyniosły rezultatu[4].
W 2017 roku metodą pomiaru zmian prędkości radialnej odkryto dwie niewielkie planety krążące wokół tej gwiazdy, krążące bliżej gwiazdy i znacznie mniejsze niż wcześniej postulowane olbrzymy. Planeta GJ 273 b to superziemia o masie 2,89 ± 0,26 M🜨. Krąży ona blisko wewnętrznego skraju ekosfery układu, dociera do niej strumień promieniowania o 6% wyższy niż do Ziemi i jeżeli ma dostatecznie gęstą atmosferę, na jej powierzchni może występować ciekła woda. Mniejsza planeta GJ 273 c ma masę 1,18 ± 0,16 M🜨 i krąży bliżej gwiazdy, otrzymując 7 razy więcej promieniowania niż Ziemia, co plasuje ją poza ekosferą[3]. Współczynnik podobieństwa do Ziemi planety b ma bardzo wysoką wartość, równą 0,84[5].
Analizy zmian prędkości radialnej tej gwiazdy z 2019 roku wskazują, że mogą okrążać ją jeszcze dwie planety (GJ 273 d i e) o długich okresach obiegu. Ich masy minimalne wskazują, że są to tzw. minineptuny, planety gazowe o masie mniejszej niż Neptun[6].
| Towarzysz |
Masa (MJ) |
Okres orbitalny (dni) |
Półoś wielka (au) |
Ekscentryczność |
|---|---|---|---|---|
| c[7] | 0,0038 ± 0,0013 | 4,72322 ± 0,00081 | 0,036 ± 0,004 | 0,12 +0,18−0,12 |
| b[2] | 0,0069 ± 0,003 | 18,64 ± 0,01 | 0,09 ± 0,01 | 0,03 +0,25−0,03 |
| d[8] | 0,034 +0,0123−0,011 | 413,9 +4,3−5,5 | 0,712 +0,062−0,076 | 0,17 ± 0,17 |
| e[9] | 0,0293 +0,0135−0,0123 | 542,0 ± 16,0 | 0,849 +0,083−0,092 | 0,03 +0,2−0,03 |
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f g h i Gwiazda Luytena w bazie SIMBAD (ang.)
- ↑ a b c d e GJ 273 b w serwisie The Extrasolar Planets Encyclopaedia (ang.) [dostęp 2019-06-25]
- ↑ a b c d e Astudillo-Defru, N.; Forveille, T.; Bonfils, X.; Ségransan, D.; Bouchy, F.; Delfosse, X.; Lovis, C.; Mayor, M.; Murgas, F.; Pepe, F.; Santos, N.C.; Udry, S.; Wunsche, A.. The HARPS search for southern extra-solar planets XLI. A dozen planets around the M dwarfs GJ 3138, GJ 3323, GJ 273, GJ 628, and GJ 3293. „Astronomy & Astrophysics”. 602, s. A88, 2017. DOI: 10.1051/0004-6361/201630153. arXiv:1703.05386. (ang.).
- ↑ a b Luyten's star [online], SolStation [dostęp 2017-03-28] (ang.).
- ↑ The Habitable Exoplanets Catalog, [w:] Planetary Habitability Laboratory [online], University of Puerto Rico at Arecibo, 18 czerwca 2019 [dostęp 2019-06-25] (ang.).
- ↑ M. Tuomi i inni, Frequency of planets orbiting M dwarfs in the Solar neighbourhood, „arXiv”, 2019, DOI: 10.48550/arXiv.1906.04644, arXiv:1906.04644 (ang.).
- ↑ GJ 273 c w serwisie The Extrasolar Planets Encyclopaedia (ang.) [dostęp 2019-06-25]
- ↑ GJ 273 d w serwisie The Extrasolar Planets Encyclopaedia (ang.) [dostęp 2019-06-25]
- ↑ GJ 273 e w serwisie The Extrasolar Planets Encyclopaedia (ang.) [dostęp 2019-06-25]