Wikipedia

Harold Bloom

Harold Bloom (ur. 11 lipca 1930 w Nowym Jorku, zm. 14 października 2019 w New Haven[1]) – amerykański krytyk literacki i kulturalny.

Harold Bloom
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

11 lipca 1930
Nowy Jork

Data i miejsce śmierci

14 października 2019
New Haven

Zawód, zajęcie

krytyk literacki

Życie i działalność edytuj

Syn Williama i Pauli Bloomów, wychował się w rodzinie i środowisku wschodnioeuropejskich imigrantów: Żydów, Polaków i Rosjan. Mieszkał na południowym Bronksie przy 1410 Grand Concourse. Jego pierwszym językiem był jidysz; zanim poznał angielski, czytał literaturę hebrajską i w jidysz.

Po raz pierwszy zetknął się z poezją w języku angielskim w lokalnej bibliotece Fordhama; w wieku 10 lat poznał tom White Buildings Harta Crane’a. Wtedy to z pomocą Oxford English Dictionary wszedł w świat poezji, która „pochłonęła go dogłębnie”.

W 1947 uzyskał stypendium i rozpoczął naukę na Uniwersytecie Cornella, gdzie jego mentorem był Meyer Howard Abrams, słynny znawca romantyzmu i krytyk. W 1952 uzyskał tytuł B.A. (licencjat) i na przełomie 1953/1954 przebywał w Pembroke College na Uniwersytecie w Cambridge. Następnie wstąpił na Uniwersytet Yale, by odbyć studia podyplomowe. W 1956 uzyskał tam stopień Ph.D. (doktorat), po czym rozpoczął karierę akademicką i został wykładowcą na tej uczelni.

W 1959 poślubił Jeanne Gould. Mają dwóch synów: Daniela Jacoba i Davida Mosesa.

Publikacje edytuj

Zasłynął jako specjalista w dziedzinie angielskiej literatury romantycznej, ale dał się poznać także jako zaskakujący i dalece nieortodoksyjny komentator tradycji żydowskiej. Jest twórcą pojęcia „lęku przed wpływem”, opisującego mechanizm psychologiczny wymuszający na artyście oryginalność i stawiający go w konflikcie z wielkimi prekursorami. Opracował i wydał „The Western Canon. The Books and School of the Ages”[2]. Zebrał w nim te prace i autorów, którzy na przestrzeni wieków stanowią kulturalny fundament tego, co określa się cywilizacją zachodnią. W Załączniku (Appendix D) o Erze Chaotycznej, wymienia 6 polskich autorów: Brunona Schulza, Czesława Miłosza, Witolda Gombrowicza, Stanisława Lema, Zbigniewa Herberta i Adama Zagajewskiego[3]. Wydanie monumentalnego Canonu, to bodaj największe osiągnięcie naukowe Blooma. Wydanie tej pracy spotkało się z bardzo ożywioną i miejscami gorącą dyskusją w kręgach akademickich i literackich Stanów Zjednoczonych i poza nimi[4].

Koncepcja lęku przed wpływem edytuj

Harold Bloom w pracy Lęk przed wpływem ujmuje wpływ literacki jako pojęcie niejasne, wychodząc jednocześnie z założenia, że poeci usiłują uniknąć wpływów poprzedników, choć równocześnie czerpią z nich inspirację. Aby odciąć się od swoich poprzedników poeci, zdaniem Blooma, wykonują następujące zabiegi:

  • clinamen – poetycka błędna interpretacja. Poeta próbuje odsunąć się od prekursora w taki sposób, aby czytając jego wiersze dokonać świadomie złej interpretacji.
  • tessera – proces „dopełnienia”. Poeta czyta wiersze prekursora w taki sposób, aby przypisać jego terminom nowy sens.
  • kenosis – następuje wtedy, gdy poeta zupełnie zrywa ciągłość myśli, która łączyła go z prekursorem
  • demonizacja – pojawia się, kiedy poeta tworzy wiersz mający na celu zatarcie oryginalności wiersza macierzystego
  • askesis – zabiegi poetyckie mające na celu pomniejszenie bogactwa twórczości prekursora
  • apophrades – moment w końcowej twórczości poety kiedy to otwiera się ponownie na prekursora. Wydaje się wtedy paradoksalnie, że to poeta tworzył swego prekursora.

Wybrane prace edytuj

Jego najważniejsze książki poświęcone literaturze i religii to:

  • The Anxiety of Influence (1973)
  • A Map of Misreading (1975)
  • Kabbalah and Criticism (1976)
  • The American Religion (1992)
  • The Western Canon: The Books and School of the Ages (1994)

Tłumaczenia prac na polski edytuj

Przypisy edytuj

  1. ↑ Dinitia Smith, Harold Bloom, Critic Who Championed Western Canon, Dies at 89, „The New York Times”, 14 października 2019, ISSN 0362-4331 [dostęp 2019-10-15] (ang.).
  2. ↑ The Western Canon. The Books and School of the Ages; wyd. Hacourt Brace & Comp., 1994, ISBN 0-15-195747-9
  3. ↑ ibid, str.558
  4. ↑ Stanforda, fragmenty krytyk i opracowań

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Harold_Bloom&oldid=72263854”