Hasło (informacja naukowa)

Hasło (wyraz hasłowy, forma hasłowa) – w dziedzinie informacji naukowej – wyraz (słowo) lub wyrazy (zwrot, wyrażenie, nazwa, termin), opisywane (objaśniane) w katalogu, słowniku, encyklopedii, lub innym zbiorze informacyjnym, stanowiące w nim odrębną pozycję[1][2][3][4] (czyli ustanawiające odrębną jednostkę/element zbioru informacyjnego), wysunięte na czoło pozycji (opisu) i decydujące o jej zaszeregowaniu w danym zbiorze informacyjnym (katalogu, bibliografii, słowniku, encyklopedii)[5][6], to znaczy pełniące funkcję porządkującą lub funkcję wyszukiwawczą w tym zbiorze informacyjnym[7].

Hasło "cyklon" w Słowniku języka francuskiego (zw. Littré) z 1863

Także, mniej ściśle[8], cała, odrębna jednostka/element zbioru informacyjnego (np. jednostka leksykograficzna), obejmująca zarówno wyrażenie objaśniane, jak i tekst (artykuł) je objaśniający[9][10] (tekst hasła[11], tekst opracowania definiującego i ilustrującego dane wyrażenie[12][13], artykuł, będący opisem tego wyrażenia lub nazwanego przez nie pojęcia[14]).

Drugie znaczenie edytuj

Dla drugiego znaczenia stosowany jest ściślejszy (jednoznaczny) termin artykuł hasłowy:

  • Podstawową jednostką USJP jest - podobnie jak w innych słownikach - artykuł hasłowy. Ta jednostka opisu leksykograficznego jest w tekście słownika wyodrębniona graficznie za pomocą tytułu (...). Tytułem jest hasło (forma hasłowa), będące jednostką systemu językowego, jednostką słownikową (...), która jest opisywana w artykule hasłowym[15].
  • Szybkie odnalezienie potrzebnej informacji umożliwia charakterystyczna dla encyklopedii i słowników forma podawcza w postaci tzw. artykułów hasłowych, uszeregowanych zazwyczaj alfabetycznie. (...) Artykuły hasłowe w większości encyklopedii i słowników mają dwuczłonową budowę, tzn. składają się z hasła (wyrazu hasłowego, tytułu hasła), które pełni funkcję nie tylko tytułu artykułu, lecz przede wszystkim ułatwia odnalezienie go wśród wielu innych, oraz informacji dotyczących tego hasła, które stanowią treść artykułu[16][17].

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. Słownik Języka Polskiego, pod red. W. Doroszewskiego, tom 3, Wiedza Powszechna, 1961, s. 37, znaczenie 4, zdanie 1
  2. L. Marszałek, Edytorstwo publikacji naukowych, PWN, 1986, s. 255, znaczenie 1
  3. Inny Słownik Języka Polskiego, pod red. M. Bańko, tom 1, WN PWN, 2000, s. 503, znaczenie 5, zdanie 1
  4. Uniwersalny Słownik Języka Polskiego, pod red. S. Dubisza, tom 1, WN PWN, 2003, s. 1124, znaczenie 4a
  5. H. Więckowska, H. Pliszyńska Podręczny słownik bibliotekarza, PWN, 1955, s. 71
  6. Słownik terminologiczny informacji naukowej, ZNOss, 1979, s. 50
  7. Słownik encyklopedyczny informacji, języków i systemów informacyjno-wyszukiwawczych, oprac. Bożenna Bojar, Wyd. SPB, 2002, s. 76
  8. L. Marszałek, Edytorstwo publikacji naukowych, PWN, 1986, s. 255
  9. L. Marszałek, Edytorstwo publikacji naukowych, PWN, 1986, s. 255, znaczenie 2
  10. Słownik wydawcy, oprac. B. Kalisz, WNT, 1997, s. 74
  11. L. Marszałek, Edytorstwo publikacji naukowych, PWN, 1986, s. 255, znaczenie 2, zdanie 2
  12. Słownik Języka Polskiego, pod red. W. Doroszewskiego, tom 3, Wiedza Powszechna, 1961, s. 37, znaczenie 4, zdanie 2
  13. Uniwersalny Słownik Języka Polskiego, pod red. S. Dubisza, tom 1, WN PWN, 2003, s. 1124, znaczenie 4b
  14. Inny Słownik Języka Polskiego, pod red. M. Bańko, tom 1, WN PWN, 2000, s. 503, znaczenie 5, zdanie 2
  15. Uniwersalny Słownik Języka Polskiego, pod red. S. Dubisza, tom 1, WN PWN, 2003, s. XXI
  16. A. Wolański, Edycja tekstów, PWN, 2008, s. 355
  17. W swojej pracy Wolański używa często terminu "hasło" w znaczeniu "artykuł hasłowy", a wyraz hasłowy (formę hasłową) określa jako "tytuł hasła".