Haya (dinozaur)

*Haya*
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	zauropsydy
Podgromada	diapsydy
Nadrząd	dinozaury
Rząd	dinozaury ptasiomiedniczne
(bez rangi)	Neornithischia
Podrząd	cerapody
Infrarząd	ornitopody
Rodzaj	Haya; Makovicky et al., 2011
Gatunki
	H. griva Makovicky et al., 2011;
	H. griva Makovicky et al., 2011;

Haya – rodzaj żyjącego w późnej kredzie na terenach współczesnej Azji dinozaura ptasiomiednicznego z grupy ornitopodów (Ornithopoda). Został opisany w 2011 roku przez Petera Makovicky'ego i współpracowników na podstawie szkieletów co najmniej ośmiu osobników w różnym wieku. Holotypem jest IGM 100/2017, kompletna, zniszczona w niewielkim stopniu czaszka i kręgi szyjne. Szczątki odkryto w osadach formacji Javkhlant, datowanych prawdopodobnie na santon (późna kreda). Wszystkie pochodzące stamtąd okazy mają zbliżoną morfologię^[1].

Haya wyróżnia wyjątkowa kombinacja cech – niektóre spośród nich, takie jak rozszczepiona tylna gałąź kości jarzmowej i ostro zakończona, ukośna kość przedzębowa, występują również u innych bazalnych azjatyckich ornitopodów. Haya ma także osobne okno szczękowe, u innych ornitopodów występujące jedynie u hipsylofodona. Niektóre spośród tych cech mogą okazać się jej autapomorfiami, jednak obecnie ich status jest niejasny. Według analizy filogenetycznej przeprowadzonej przez Makovicky'ego i współpracowników Haya jest najbliżej spokrewniona z azjatyckimi rodzajami Changchunsaurus i Jeholosaurus, jednak wsparcie dla takiego kladu jest stosunkowo słabe. Długość osobnika IGM 100/2015 szacuje się na około 113 cm długości, a jego masę, w zależności od przyjętej metody, na 7-9,5 kg. Haya jest drugim ornitopodem i trzecim ptasiomiednicznym, u którego odnaleziono gastrolity: ich łączna masa wynosi około 250 g, co stanowi 2,6-3,6% masy ciała okazu IGM 100/2015 – znacznie więcej niż w przypadku współczesnych roślinożernych ptaków^[1].

Nazwa gatunku typowego, Haya griva, pochodzi od Hajagriwy – hinduskiego tytana często przedstawianego z głową konia, co odnosi się do wydłużonej czaszki dinozaura^[1].

Przypisy edytuj

↑ ^a ^b ^c Peter J. Makovicky, Brandon M. Kilbourne, Rudyard W. Sadleir, Mark A. Norell. A new basal ornithopod (Dinosauria, Ornithischia) from the Late Cretaceous of Mongolia. „Journal of Vertebrate Paleontology”. 31 (3), s. 626–640, 2011. DOI: 10.1080/02724634.2011.557114. (ang.).

[jvp11-1] Peter J. Makovicky, Brandon M. Kilbourne, Rudyard W. Sadleir, Mark A. Norell. A new basal ornithopod (Dinosauria, Ornithischia) from the Late Cretaceous of Mongolia. „Journal of Vertebrate Paleontology”. 31 (3), s. 626–640, 2011. DOI: 10.1080/02724634.2011.557114. (ang.).

[1]