Henryk Iwaniec
Henryk Iwaniec (ur. 9 października 1947 w Elblągu) – polsko-amerykański matematyk, profesor na Uniwersytecie Rutgersa (ang. Rutgers University) w stanie New Jersey, a dawniej pracownik Institute for Advanced Study (IAS) w Princeton i Instytutu Matematycznego Polskiej Akademii Nauk (IM PAN). Członek Amerykańskiej Akademii Sztuk i Nauk (ang. AAA&S), a także Polskiej Akademii Nauk (członek korespondent) i Polskiej Akademii Umiejętności (członek zagraniczny). Laureat szeregu nagród naukowych, w tym Nagrody Shawa w dziedzinie matematyki, nazywanej „Noblem Wschodu”[1] – w 2015 roku, wraz z Gerdem Faltingsem.
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Profesor nauk matematycznych | |
| Specjalność: teoria liczb, teoria liczb pierwszych | |
| Alma Mater | |
| Doktorat |
1972 |
| Habilitacja |
1976 |
| Profesura |
1983 |
| Polska Akademia Nauk / Umiejętności | |
| Status PAN |
członek korespondent |
| Status PAU |
członek zagraniczny |
| Doktor honoris causa Bordeaux University – 2006 | |
| Praca naukowa | |
| Instytut | |
| Okres zatrudn. |
1971–1983 |
| Uczelnia |
Rutgers University, USA |
| Stanowisko |
profesor |
| Okres zatrudn. |
od 1987 |
Specjalność Henryka Iwańca to teoria liczb, zwłaszcza analityczna[2], a w szczególności formy modularne i liczby pierwsze. Jego prace dotykają też algebraicznej teorii liczb, wiążą się z analizą harmoniczną i hipotezą Riemanna[3].
Życiorys edytuj
Pochodzenie i kariera edytuj
Urodził się w Elblągu, gdzie ukończył technikum mechaniczne. Następnie podjął studia matematyczne na Uniwersytecie Warszawskim[4]. Ukończył je w 1972. Już w 1971 podjął pracę w Instytucie Matematycznym PAN, a już w rok po obronie pracy magisterskiej obronił doktorat zrealizowany pod kierunkiem prof. Andrzeja Schinzla[5][6].
W 1976 Iwaniec uzyskał stopień doktora habilitowanego. W latach 1976–77 był na stypendium naukowym w Accademia Nazionale de Lincei w Pizie we Włoszech, a w latach 1979–1980 odbywał staż naukowy w Bordeaux we Francji. W 1983 Rada Państwa nadała mu tytuł profesora. W tym samym roku został członkiem korespondentem Polskiej Akademii Nauk[7].
W 1983 wyjechał do Stanów Zjednoczonych. Był profesorem wizytującym w Institute for Advanced Study (Princeton), University of Michigan oraz University of Colorado at Boulder. W 1987 przeniósł się na stałe na Rutgers University w stanie New Jersey[8]. Został profesorem na tamtejszym wydziale matematyki.
W latach 1992–2015 wypromował piętnastu doktorów (w gronie tym są m.in. Étienne Fouvry, Emmanuel Kowalski - członek Academia Europaea[9] i Harald Helfgott), głównie na Uniwersytecie Rutgersa. Niektórzy z nich również zostali aktywnymi naukowcami, przez co Iwaniec ma co najmniej 80 akademickich „potomków” (stan na luty 2022)[5].
Życie prywatne edytuj
Ma brata bliźniaka, Tadeusza, również matematyka pracującego w Stanach Zjednoczonych, członka zagranicznego PAN. Posiada podwójne obywatelstwo, polskie i amerykańskie[10]. Pozazawodowo fascynuje się fotografią[6].
Nagrody edytuj
Za swoją pracę naukową i dydaktyczną Henryk Iwaniec otrzymał co najmniej 10 wyróżnień.
- Polskie
- 1980: nagroda państwowa II stopnia[11].
- 1996: Medal Sierpińskiego.
- 2006: honorowe obywatelstwo miasta Elbląga[4].
- 2015: Medal im. Stefana Banacha od Polskiej Akademii Nauk.
- Zagraniczne
- 1991: Nagroda Fundacji Alfreda Jurzykowskiego[12].
- 2001: Nagroda Ostrowskiego (ang. Ostrowski Prize), wspólnie z Peterem Sarnakiem i Richardem Taylorem.
- W uzasadnieniu nagrody napisano, że prace prof. Iwańca charakteryzują się wnikliwym zrozumieniem złożonych problemów oraz niedoścignioną techniką, a on sam włożył znaczący wkład w rozwój analitycznej teorii liczb, głównie form modularnych GL(2)[13].
- 2002: Frank Nelson Cole Prize Amerykańskiego Towarzystwa Matematycznego[10].
- 2006: Uniwersytet w Bordeaux nadał mu godność doktora honoris causa.
- 2011: Nagroda Steele’a w dziedzinie nauczania matematyki[14][6].
- 2015: Nagroda Shawa w dziedzinie matematyki, razem z Gerdem Faltingsem[15].
W 1978 i 1986 wygłosił wykłady sekcyjne, a w 2006 wykład plenarny na Międzynarodowym Kongresie Matematyków[16].
Wybrane publikacje edytuj
Opublikował ponad 190 opracowań naukowych, m.in. w bardzo prestiżowych czasopismach „Acta Mathematica”, „Annals of Mathematics” i „Inventiones Mathematicae”[17]. Najważniejsze z nich to:
- Henryk Iwaniec: On the Error Term in the Linear Sieve. Acta Arithmetica, 1971.
- Henryk Iwaniec, E. Bombieri, J. Friedlander: Primes in Arithmetic Progressions to Large Moduli. Acta Mathematica, 1986.
- Henryk Iwaniec: Topics in Classical Automorphic Forms. Providence: American Mathematical Society, 1997. ISBN 978-0-8218-0777-4.
- Henryk Iwaniec: Spectral Methods of Automorphic Forms. Wyd. 2nd. Providence: American Mathematical Society, 2002. ISBN 978-0-8218-3160-1.
- Henryk Iwaniec, Emmanuel Kowalski: Analytic Number Theory. Providence: American Mathematical Society, 2004. ISBN 978-0-8218-3633-0.
- Henryk Iwaniec, J. B. Friedlander, D. R. Heath-Brown, J. Kaczorowski: Analytic Number Theory: Lectures Given at the C.I.M.E. Summer School Held in Cetraro, Italy, July 11–18, 2002. Berlin: Springer, 2006. ISBN 978-3-540-36363-7.
- John Friedlander, Henryk Iwaniec: Opera de Cribro. Providence: American Mathematical Society, 2010. ISBN 978-0-8218-4970-5.
Przypisy edytuj
- ↑ Miliarderzy, którzy kochają naukę, „Gazeta Wyborcza”, wyborcza.pl, 2 sierpnia 2012 [dostęp 2022-02-15].
- ↑ Iwaniec Henryk, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2022-02-18].
- ↑
Autobiography of Henryk Iwaniec, shawprize.org, 24 września 2015 [dostęp 2022-02-15].
- ↑ a b Honorowi Obywatele Elbląga. Henryk Iwaniec. elblag.eu. [dostęp 2014-01-25].
- ↑ a b Mathematics Genealogy Project. nodak.edu. [dostęp 2014-01-25].
- ↑ a b c Henryk Iwaniec – człowiek z pasją. Kurier Plus - Polish Weekly Magazine. [dostęp 2014-01-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-02-02)].
- ↑ Członkowie korespondenci PAN. pan.pl. [dostęp 2014-01-24].
- ↑ Nowy w honorowym gronie. portel.pl Elbląska Gazeta Internetowa. [dostęp 2014-01-25].
- ↑ Academy of Europe: Kowalski Emmanuel [online], www.ae-info.org [dostęp 2022-09-18].
- ↑ a b 2002 Cole Prize in Number Theory. ams.com. [dostęp 2014-01-25].
- ↑ Dziennik Polski, r. XXXVI, nr 156 (11212), s. 2.
- ↑ Henryk Iwaniec, Matematyka to moja miłość!, cultureave.com, 30 czerwca 2017 [dostęp 2022-02-15].
- ↑ Iwaniec, Sarnak, and Taylor Receive Ostrowski Prize. ams.com. [dostęp 2014-01-25].
- ↑ 2011 Steele Prizes. ams.com. [dostęp 2014-01-25].
- ↑ The Shaw Prize in Mathematical Sciences 2015. shawprize.org. [dostęp 2015-07-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-10-21)]. (ang.).
- ↑ ICM Plenary and Invited Speakers | International Mathematical Union (IMU) [online], www.mathunion.org [dostęp 2022-10-08].
- ↑ Henryk Iwaniec - Author Profile - zbMATH Open [online], zbmath.org [dostęp 2022-09-18].
Linki zewnętrzne edytuj
- Henryk Iwaniec, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI) [dostęp 2014-01-26].[martwy link]
- Henryk Iwaniec. math.rutgers.edu. [dostęp 2022-02-15].