Herb Tobolska (ros. Герб Тобольска) – jeden z symboli miejskich Tobolska, w obecnej postaci przyjęty oficjalnie przez radę miejską 29 maja 2007 roku.

Herb Tobolska

Opis i symbolika edytuj

Na francuskiej tarczy herbowej barwy błękitnej złoty monument w kształcie piramidy[1]. Piramida ma formę trzech nakładających się na siebie trójkątów. Na jej szczycie owalny przedmiot, a całość ustawiona na piedestale. Przed piramidą dwa złote bębny ze srebrnymi zakończeniami oraz dwie srebrne halabardy na lewej i prawej krawędzi, obie zwrócone ostrzem w prawą stronę (heraldyczną, z punktu widzenia obserwatora jest to lewa strona), każda odchylająca się poza postument[1]. W tle trzy sztandary po prawej stronie (heraldycznej) w kolorach, patrząc od dołu: purpurowym, szkarłacie (czerwieni) i zielonym. Po lewej stronie także trzy sztandary w kolorach, od dołu: zielonym, purpurowym i szkarłacie (czerwieni)[1]. Głowice sztandarów w kolorze srebrnym. Nad tarczą korona herbowa w kolorze złotym, w formie baszty o pięciu blankach. Tarczę okala wstęga sowieckiego Orderu „Znak Honoru”[2]

Elementy militarne użyte w herbie mają symbolizować odwagę i heroizm, a także ciężką pracę jaką w rozwój miasta w trudnych syberyjskich warunkach włożyli, zarówno pierwsi mieszkańcy-pionierzy, ale także zwykli obywatele w kolejnych pokoleniach[3]. Złoty kolor symbolizować ma bogactwo regionu, a także stabilizację i szacunek[2]. Srebrny odwołuje się do czystości, doskonałości i pokoju, a błękit jest symbolem szlachetności i honoru[2]. Czerwień (szkarłat) to barwa mająca oddawać ciężką pracę mieszkańców Tobolska, ale także ich siłę i piękno[2]. Zieleń to nawiązanie do piękna natury, zdrowia oraz życia, a purpura oddawać ma majestat[2]. Użycie korony herbowej ma ukazać znaczenie miasta jako ważnego ośrodka regionalnego[4]. 10 lipca 1987 r. miasto Tobolsk zostało odznaczone Orderem „Znak Honoru”[5], co znalazło swoje odzwierciedlenie w herbie miejskim.

Historia edytuj

 
Herb Tobolska w latach 1785–1917

Pierwszy herb miasta Tobolska związany jest z odznakami wojskowymi regimentu tobolskiego, który stacjonował w mieście[6], w okresie panowania Piotra I Wielkiego. Miała ona postać podobną do dzisiejszej i prezentowała trofea wojenne na błękitnym tle[6]. Wzór ten został najprawdopodobniej zaczerpnięty z holenderskiego herbarza, wydanego w 1705 r. w Amsterdamie[7]. Już w 1712 r. pojawia się on na sztandarach regimentu[7]. Wiadomo, że już w latach trzydziestych i czterdziestych XVIII wieku w dokumentach związanych ze sprawami heraldycznymi emblemat regimentu tobolskiego zyskuje postać herbu i jako taki jest wymieniany w odniesieniu do całego Tobolska[7]. Kolory sztandarów zgodne były z obecnie używanymi, a więc: purpurowe, czerwone i zielone[7]. 17 marca 1785 r. herb Tobolska został oficjalnie potwierdzony. Było to w zasadzie to samo wyobrażenie jakie znajdowało się na odznace regimentowej i jakie figuruje na obecnym herbie. Różnice ze współczesną wersją są następujące: całe godło (a więc tzw. piramida i wszystkie trofea wojenne) są złote, wszystkie sztandary są natomiast barwy czerwonej[8]. W 1859 r. pojawiły się projekty zmiany herbu. Kolor tarczy herbowej miał być złoty, a wpisane w nią miały zostać dwa skrzyżowane czerwone sztandary, wraz z czerwoną buławą, a także czarną okrągłą tarczą pośrodku ozdobioną srebrną ornamentyką[6]. Całość okalana miała być złotymi kłosami zbóż przeplatanymi ze wstęgą Orderu św. Aleksandra Newskiego[6]. Podobne przekształcenia miały dotyczyć herbu gubernialnego[7]. Projekty te jednak nigdy nie weszły w życie i herb w swej osiemnastowiecznej formie utrzymał się do przewrotu bolszewickiego w 1917 r., gdy został zastąpiony przez symbolikę sowiecką.

Sytuacja zmieniła się dopiero wraz z rozpadem Związku Radzieckiego i przemianami w Rosji. Pojawiły się pomysły by przywrócić dawny herb miasta. Prace trwały długo i przeciągały się. Jedna z propozycji zakładała by kolorom sztandarów nadać barwy flagi rosyjskiej[7]. Ostatecznie herb w swej obecnej postaci został przyjęty dopiero 29 maja 2007 roku. Jest on wynikiem prac specjalnie powołanej komisji złożonej z artystów i ekspertów heraldycznych z Petersburga, Tobolska, Chimek i z Moskwy[4]. Odwołanie się do dawnego herbu miało pokazać, że współczesny Tobolsk nawiązuje do swej chwalebnej przeszłości, a kolejne pokolenia jego mieszkańców pracują dla dobra regionu[3]. Uwzględniono także pierwotne barwy sztandarów oraz trofeów wojennych. Użycie herbu reguluje uchwała Tobolskiej Rady Miejskiej z 19 czerwca 2007 r. (nr. 123)[4].

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. a b c Geraldika.ru: Герб города Тобольск. [dostęp 2012-07-07]. (ros.).
  2. a b c d e Heraldicum.ru: городской округ город Тобольск (Тюменская область). [dostęp 2012-07-07]. (ros.).
  3. a b Protown.ru: Герб и флаг города Тобольск. [dostęp 2012-07-07]. (ros.).
  4. a b c Vtobolsk.ru: Герб Тобольска. [dostęp 2012-07-07]. (ros.).
  5. Rodnaya-storona.ru: История Тобольска в датах. [dostęp 2012-07-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)]. (ros.).
  6. a b c d Vtobolsk.ru: История герба Тобольска. [dostęp 2012-07-07]. (ros.).
  7. a b c d e f Geraldic.taba.ru: О гербе Тобольском. [dostęp 2012-07-07]. (ros.).
  8. Geraldika.ru: Герб города Тобольск (1785 г.). [dostęp 2012-07-07]. (ros.).