Hiperborea

legendarna kraina na północ od Grecji

Hyperborea (stgr. Ὑπερβόρεοι) – w mitologii greckiej legendarna kraina, która miała znajdować się daleko na nieokreślonej północy, za siedzibą wiatru północnego – Boreasza. Była to w wierzeniach Greków kraina wiecznej szczęśliwości, raj na ziemi, o błogosławionym klimacie, dającym bez wysiłku wszystko, co trzeba. Jej mieszkańcy, Hiperboreadzi, prowadzili beztroskie i szczęśliwe życie, wolne od chorób i cierpień, a nasyciwszy się nim, odbierali je sobie, skacząc ze skały w morze[1].

Rzekomy arktyczny kontynent, przedstawiony na mapie Gerarda Merkatora z 1595 roku

Hekatajos z Miletu umiejscowił na swojej mapie świata, pod koniec VI wieku p.n.e., Hiperboreę na północ od Tracji, za Górami Ryfejskimi. Hekatajos z Abdery przedstawiał mieszkańców Hiperborei w swoim traktacie O Hiperborejczykach (którego tylko fragmenty dotrwały do naszych czasów), jako rzeczywisty lud mieszkający gdzieś na dalekiej wyspie Oceanu Północnego.

Teopomp z Chios utrzymywał, iż Hiperborejczycy są szczęśliwi (εὐδαιμονεστάτους), lecz – w opinii najeźdźców zza morza – biedni i nędzni (φαύλως καὶ ταπεινῶς)[2].

W istnienie Hiperborejczyków powątpiewał Herodot, pisząc:

O hiperborejskich zaś ludziach ani Scytowie nie umieją nic powiedzieć, ani inne mieszkające tam ludy, oprócz chyba Issedonów. A, jak ja sądzę, i ci nic nie wiedzą: bo w takim razie opowiadaliby o nich także Scytowie, jak opowiadają o jednookich Arimaspach[3].

Jeżeli jednak faktycznie istnieją hiperborejscy jacyś ludzie, to istnieją też hipernotyccy [na południu «poza Notosem»]. Śmiech mnie zbiera, gdy widzę, jak wielu już nakreśliło obwód ziemi, a nikt rozumnie go nie objaśnił. Bo kreślą oni Ocean, jakoby on dokoła opływał ziemię, która jest zaokrąglona niby pod dłutem tokarskim, a Azję czynią równą co do wielkości Europie”[4].

Hyperborea została umieszczona w cyklu Roberta E. Howarda o Conanie. Istniała ona rzekomo po zatonięciu Atlantydy w erze hyboryjskiej, czyli pomiędzy XIV a X tysiącleciem p.n.e.[5] Bal Gangadhar Tilak w 1903 w „Arctic Home in the Vedas” postawił hipotezę o praojczyźnie Ariów na biegunie północnym.

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. Pomponiusz Mela, O położeniu krajów świata księga 3, 37.
  2. Streszczenie zachowane w Opowiadaniach różnych Aeliana III, 18, tłumaczenie: Ludwik Zajdler Atlantyda, rozdział Kto się napije wody z tego źródła może umrzeć ze śmiechu.
  3. Dzieje. imperiumromanum.edu.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-08-04)]. księga IV, 32 (przekład Seweryna Hammera)
  4. Dzieje. imperiumromanum.edu.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-08-04)]. księga IV, 36 (w oryginale ὑπερνότιοι).
  5. Robert E. Howard, Conan: Droga do tronu, wyd. Alfa, Warszawa, 1988.