Ignacy Hołowiński

arcybiskup; polski pisarz i tłumacz

Ignacy Hołowiński (pseud. Żegota Kostrowiec, Ignacy Kefaliński) (ur. 23 września?/5 października 1807 w miejscowości Owrucz na Polesiu Wołyńskim, zm. 19 października 1855 w Petersburgu) – polski duchowny rzymskokatolicki, arcybiskup metropolita mohylewski w latach 1851–1855[1], profesor Uniwersytetu Kijowskiego, potem Akademii Duchownej w Petersburgu, apologeta i patrolog, pisarz i tłumacz.

Ignacy Hołowiński
Ilustracja
Herb duchownego
Kraj działania

Rosja

Data i miejsce urodzenia

23 września?/5 października 1807
Owrucz

Data i miejsce śmierci

19 października 1855
Petersburg

Miejsce pochówku

Kościół Nawiedzenia Najświętszej Panny Marii w Petersburgu

Koadiutor mohylewski
Okres sprawowania

1848–1851

Arcybiskup mohylewski
Okres sprawowania

1851–1855

Wyznanie

katolicyzm

Kościół

rzymskokatolicki

Prezbiterat

25 września 1830

Nominacja biskupia

3 lipca 1848

Sakra biskupia

30 listopada 1848

Sukcesja apostolska
Data konsekracji

30 listopada 1848

Konsekrator

Kazimierz Roch Dmochowski

Współkonsekratorzy

Antoni Melchior Fijałkowski
Józef Goldtmann

Był synem Piotra i Dominiki z Łęskich. Ukończył szkołę pijarów w Międzyrzeczu Koreckim, a następnie Seminarium Duchowne w Łucku (1825–1826). Wysłany w 1826 na Wydział Teologiczny Cesarskiego Uniwersytetu Wileńskiego, po 4 latach uzyskał stopień magistra teologii. Święcenia kapłańskie przyjął 25 września 1830 w Łucku.

Działalność duszpasterska edytuj

Nauczyciel religii w szkole szlacheckiej w Żytomierzu. W 1835 obdarzony godnością żytomierskiego kanonika katedralnego. Od 1837 profesor religii na Uniwersytecie Kijowskim i kapelan tej uczelni. Od 1842 do końca życia pełnił urząd rektora Akademii Duchownej w Petersburgu i w latach 1843–1844 wykładał dogmatykę, a w latach 1843–1855 patrologię i homiletykę. 3 lipca 1848 prekonizowany biskupem tytularnym Carystus i koadiutorem metropolity mohylewskiego abpa Kazimierza Dmochowskiego. Sakrę biskupią przyjął 30 listopada 1848 roku. Po śmierci abpa K. Dmochowskiego rządy w archidiecezji objął 11 stycznia 1851. Trwał w ścisłej łączności ze Stolicą Apostolską, bronił praw Kościoła i starał się w metropolii o realizację konkordatu z 1847. Obdarzony zaufaniem rządu carskiego. Konserwatysta w sprawach społecznych. Autor licznych publikacji teologicznych. Pociągały go problemy z pogranicza filozofii i teologii fundamentalnej. W swoich pismach poruszał problematykę stosunku filozofii do wiary i roli rozumu w teologii, dając wkład w rozwój myśli apologetycznej. Bronił też filozofii scholastycznej, wskazywał na niebezpieczeństwo dla chrześcijaństwa ze strony hegelianizmu, poddał krytyce poglądy Bronisława Trentowskiego na religię katolicką. Autor podręcznika „Homiletyka” (Kraków 1859). Podjął reformę kaznodziejstwa w zaborze rosyjskim poprzez powrót do źródeł biblijnych i patrystycznych. Interesował się historią. Redaktor i wydawca półurzędowego wydawnictwa źródeł do dziejów Kościoła Katolickiego w Rosji „Akty i gramoty o ustrojstve Rimsko-katoličeskoj Cerkvi v Imperii Rossijskoj i Carstve Polskom” (Petersburg 1849).

Pielgrzymka do Ziemi Świętej edytuj

W 1839 ksiądz Hołowiński odbył kilkumiesięczną pielgrzymkę do Ziemi Świętej, do której dostał się drogą morską z Odessy przez Konstantynopol i Cypr. Przez Bejrut i Damaszek dotarł do Jerozolimy, zwiedzając również szmat Libanu i fragment Syrii. Podczas swej wędrówki nie ograniczał się tylko do świętych miejsc: poznał jezioro Genezaret, Morze Martwe i rzekę Jordan, wszedł też na góry Karmel i Tabor, a nawet na pokryty śniegiem szczyt Dżabal Sanin (2695 m n.p.m.) w górach Libanu (na północny wschód od Bejrutu), który dwadzieścia lat wcześniej zdobywał Wacław Seweryn Rzewuski[2]. W drodze powrotnej do kraju zatrzymał się w Bursie w północno-wschodniej Anatolii, skąd odbył konną wycieczkę na szczyt Uludağ (2543 m n.p.m.). Zdobył go 13 listopada 1839 r., prawdopodobnie jako pierwszy Polak. Obszerną relację z tej podróży zamieścił w dziele pt. Pielgrzymka do Ziemi Świętej, wydanym po polsku w Petersburgu[3].

Działalność literacka edytuj

W swoich utworach posługiwał się pseudonimem Kefaliński, pod którym wydał przekład sonetów Petrarki. Zasłynął tym, że jako pierwszy przetłumaczył dzieła Williama Shakespeare’a na język polski z oryginału angielskiego. Ukazały się one w Wilnie, w dwóch tomach, w latach 1839–1841, translacji doczekało się wtedy 6 utworów pisarza ze Stratford (Hamlet, Romeo i Julia, Sen nocy letniej – zatytułowany w tym przekładzie Sen w wigilią św. Jana – Makbet, Król Lear i Burza)[4]. W mniemaniu współczesnych nie stały one jednak na wysokim poziomie, sam Juliusz Słowacki stwierdził, że prawie nie da się w nich dostrzec Szekspira[5]. Dziś pogląd na ten temat uległ ewolucji korzystnej dla tego pioniera[6]. Przyjaźnił się z ukraińskim poetą i prozaikiem Pantelejmonem Kuliszem.

Przypisy edytuj

  1. Anna Barańska, Rzymskokatolicka metropolia mohylewska (1798-1917). Struktury i episkopat, w: „Przegląd Wschodni” XIV (2016), z. 1(53), s. 93.
  2. Reychman Jan: Polak na szczycie Ulu Dağ w pierwszej połowie XIX wieku, w: „Wierchy” R. 37 (1968), wyd. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Kraków 1969, s. 285–286
  3. Ignacy Hołowiński: Pielgrzymka do Ziemi Świętej przez Ignacego Hołowińskiego, Arcybiskupa Mohylewskiego, Metropolitę Wszech Rzymsko-Katolickich Kościołów w Cesarstwie Rosyjskim. Petersburg: B.M. Wolff, 1853.
  4. Wszystkie przekłady dramatów Shakespeare’a pióra Ignacego Hołowińskiego oraz omówienie jego sylwetki i dorobku przekładowego dostępne są w cyfrowym repozytorium Polski Szekspir UW.
  5. Shakespeare in Poland: Translations :: Internet Shakespeare Editions [online], ise.uvic.ca [dostęp 2017-11-23] [zarchiwizowane z adresu 2006-11-25].
  6. Anna Cetera: Smak morwy. U źródeł recepcji Szekspira w Polsce.. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2009. ISBN 978-83-235-0582-2.

Bibliografia edytuj

  • Marian Banaszak, „Hołowiński Ignacy...”, [w:] [„Słownik Polskich Teologów Katolickich”, pod red. Hieronima E. Wyczawskiego OFM, t. 2, Warszawa 1982, s. 57–59 (tamże obszerna bibliografia).
  • Ks. Piotr Nitecki, „Biskupi Kościoła w Polsce w latach 965–1999. Słownik biograficzny”, Warszawa 2000, szp. 152.
  • Ks. Mieczysław Żywczyński, „Hołowiński Ignacy”, [w:] „Polski Słownik Biograficzny”. t. IX, Wrocław-Warszawa-Kraków 1960–1961, s. 597–598.

Zobacz też edytuj

Linki zewnętrzne edytuj