Igor Tuleya

Igor Zygmunt Tuleya (ur. 24 sierpnia 1970 w Łodzi) – polski prawnik, sędzia Sądu Okręgowego w Warszawie oraz były rzecznik tego sądu.

Igor Tuleya

Igor Tuleya na Pol’and’Rock Festival (2019)
Data i miejsce urodzenia	24 sierpnia 1970 Łódź
Zawód, zajęcie	sędzia
Narodowość	polska
Pracodawca	Sąd Okręgowy w Warszawie

Afisz Stowarzyszenia Sędziów Polskich „Iustitia” przed budynkiem Sądu Najwyższego w Warszawie wzywający do przywrócenia do orzekania sędziów Igora Tuleyi i Pawła Juszczyszyna

Wizerunek Igora Tuleyi na banerze w trakcie demonstracji przed Sądem Najwyższym (2022).

Glinoludka Kinga Gęsicka-Biały oraz Igor Tuleya w Bolesławcu (2022)

Życiorys

Urodził się 24 sierpnia 1970 w Łodzi. Wychował się w Warszawie. Absolwent VI Liceum Ogólnokształcącego im. Tadeusza Reytana w Warszawie (1989). Początkowo rozważał studiowanie medycyny, jednak podjął studia prawnicze na Uniwersytecie Warszawskim.

Jego ojciec pracował w Milicji Obywatelskiej, a matka Lucyna najpierw w latach 1960-71 w Milicji Obywatelskiej w Łodzi w wydziale kryminalnym, a później, do 1988 r., w Służbie Bezpieczeństwa w Biurze „B” Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, gdzie według syna zajmowała się „szpiegowaniem dyplomatów amerykańskich”.

Był sędzią w Sądzie Rejonowym w Nowym Dworze Mazowieckim. Na stanowisko sędziego Sądu Okręgowego w Warszawie powołał go 18 marca 2010 prezydent Lech Kaczyński. Od 2012 był rzecznikiem prasowym tego sądu; stanowisko miał stracić wskutek uzasadnienia wyroku dotyczącego Mirosława Garlickiego.

3 grudnia 2012 Sąd Okręgowy w Warszawie pod przewodnictwem Igora Tuleyi wyraził zgodę na osadzenie w Polsce, skazanego przez Międzynarodowy Trybunał Karny, serbskiego zbrodniarza wojennego Radislava Krstića.

4 stycznia 2013 roku sąd pod przewodnictwem Igora Tulei skazał Mirosława Garlickiego na rok więzienia w zawieszeniu na dwa lata oraz grzywnę za przyjęcie 17,5 tysiąca złotych łapówek, uniewinnił go natomiast od zarzutów nadużyć seksualnych i spowodowania śmierci pacjenta. Tuleya, uzasadniając wyrok, potępił działania władzy. Garlicki kreowany był jako uosobienie niemoralnego zachowania się lekarzy. Sędzia porównał działanie służb do znanych z czasów stalinowskich (groźby, przesłuchania nocne, nieuzasadnione zatrzymania). Po dojściu do władzy przez Prawo i Sprawiedliwość w 2015, środowiska związane z tą partią przedstawiały wspomniany wyrok jako jeden z dowodów na zepsucie wymiaru sprawiedliwości.

W toku kryzysu wokół Sądu Najwyższego w Polsce zwrócił się do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z pytaniem prejudycjalnym dotyczącym zgodności ustaw dokonujących zmian w wymiarze sprawiedliwości w Polsce z europejskimi standardami dotyczącymi niezawisłości sędziowskiej. 24 września 2019 Rzecznik generalny TSUE ocenił, że pytania prejudycjalne sądów w sprawie systemu dyscyplinarnego dla sędziów w Polsce należy uznać za niedopuszczalne. Według rzecznika „sądy żywią jedynie subiektywne obawy, które nie urzeczywistniły się w postaci wszczęcia postępowań dyscyplinarnych”.

Krytykował też inne zmiany w sądownictwie wprowadzane przez rząd Prawa i Sprawiedliwości. We wrześniu 2018 rzecznik dyscyplinarny do spraw sędziów zażądał od niego wyjaśnień w tym zakresie.

18 listopada 2020 na podstawie decyzji Izby Dyscyplinarnej stracił sędziowski immunitet w sprawie o niedopełnienie obowiązków służbowych oraz przekroczenia uprawnień. Sędzia Tuleya, jak i zdecydowana większość prawników, tej decyzji nie uznał, argumentując, że Izba Dyscyplinarna została zawieszona przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej, a Sąd Najwyższy uznał, że nie jest niezależnym sądem. Ponadto została powołana przez wyłonioną niezgodnie z Konstytucją Krajową Radę Sądownictwa i wyczerpuje znamiona sądu wyjątkowego, a więc nie może istnieć w systemie prawnym bez wprowadzenia stanu wojennego.

W lutym 2021 został stałym felietonistą internetowej rozgłośni Halo.Radio.

24 lutego 2021 Sąd Apelacyjny w Warszawie w postanowieniu stwierdził, że „Igor Tuleja jest nieprzerwanie sędzią sądu powszechnego RP z przypisanym do tego urzędu immunitetem”, a „uchylenie immunitetu może nastąpić na podstawie prawomocnego orzeczenia niezależnego, bezstronnego i niezawisłego sądu w toku sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia sprawy. Izba Dyscyplinarna nie ma żadnej z tych właściwości”. Prezes Sądu Okręgowego w Warszawie odmówił wykonania orzeczenia, gdyż jego zdaniem jest niezgodne z prawem. Prokuratura skierowała do Sądu Najwyższego wniosek o przymusowe doprowadzenie Tulei na przesłuchanie; 29 listopada 2022 Izba Odpowiedzialności Zawodowej Sądu Najwyższego ostatecznie odrzuciła wniosek jako „oczywiście bezzasadny”.

W lipcu 2021, pomimo wiążącej decyzji Trybunału Sprawiedliwości UE z dnia 15 lipca 2022, sędziowie Piotr Schab oraz Przemysław Radzik po raz pierwszy nie dopuścili Igora Tulei do orzekania.

21 marca 2022 roku Sąd Okręgowy Warszawa-Praga wydał prawomocne orzeczenie przywracające sędziego Igora Tuleyę do pracy. Sąd wydał tak zwane zabezpieczenie, w ramach którego nakazał Sądowi Okręgowemu w Warszawie dopuszczenie sędziego Igora Tuleyi do wykonywania wszystkich praw i obowiązków służbowych. Pomimo tego Piotr Schab, Prezes Sądu Okręgowego w Warszawie i jego wiceprezes Przemysław Radzik ponownie nie dopuścili do orzekania sędziego Igora Tuleyi.

Po raz trzeci sędzia Tuleya nie został dopuszczony do orzekania w sierpniu 2022, pomimo prawomocnego postanowienia sądu pracy.

30 sierpnia 2022 roku w Europejskim Centrum Solidarności w Gdańsku został uhonorowany Medalem Wolności Słowa 2022 w kategorii "Instytucja". Nagrodę przyznawała Fundacja Grand Press.

29 listopada 2022 roku Izba Odpowiedzialności Zawodowej (następczyni wcześniej istniejącej Izby Dyscyplinarnej) Sądu najwyższego w składzie trzech tak zwanych starych sędziów w osobach Wiesława Kozielewicza, Dariusza Kali oraz Małgorzaty Wąsek-Wiaderek w sprawie o sygnaturze II ZIZ 4/22 podjętą uchwałą utrzymała w mocy uchwałę SN odmawiającą zezwolenia na zatrzymanie i przymusowe doprowadzenie sędziego na przesłuchanie do prokuratury. Ponadto Sąd Najwyższy z urzędu zdecydował o uchyleniu wskazanej powyżej uchwały Sądu Najwyższego z dnia 18 listopada 2020 r. w części obejmującej zawieszenie sędziego w czynnościach służbowych i obniżenie wysokości jego wynagrodzenia na czas zawieszenia o 25%.

Igor Tuleya w trakcie Tour de KonstytucjaPL w Warszawie w 2023.

30 listopada 2022 roku po przeszło 700 dniach zawieszenia sędzia Igor Tuleya decyzją Prezes Sądu Okręgowego w Warszawie Joanny Przanowskiej-Tomaszek został przywrócony do wykonywania czynności orzeczniczych na poprzednich warunkach w VIII Wydziale Karnym Sądu Okręgowego w Warszawie.

6 lipca 2023 r. Europejski Trybunał Praw Człowieka wydał wyrok w sprawie sędziego Igora Tuleyi przeciwko Polsce (skargi numer 21181/19 i 51751/20). ETPCz uznał, że doszło do naruszenia art. 6 ust. 1 Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych wolności (prawo do rzetelnego procesu sądowego), art. 8 Konwencji (prawo do poszanowania życia prywatnego) oraz art. 10 Konwencji (prawo do wolności wypowiedzi). Trybunał zasądził na rzecz sędziego zadośćuczynienie w kwocie 30.000 euro oraz 6.000 euro tytułem zwrotu kosztów. Zdanie odrębne do wyroku złożył polski sędzia Jakub Wojtyczek, który nie zgodził się z argumentacją Trybunału w kwestii naruszenia art. 6 oraz art. 8 Konwencji. Pełnomocnikami sędziego Igora Tuleyi byli: adw. Sylwia Gregorczyk-Abram, adw. Michał Wawrykiewicz, Maria Ejchart i adw. Jacek Dubois.

13 lipca 2023 r. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wydał wyrok w sprawie sędziego Igora Tuleyi przeciwko Polsce, w którym przypomniał, że uchwała o odsunięciu Tuleyi od orzekania "została oparta na przepisach krajowych, które Trybunał uznał niedawno za sprzeczne z (...) Traktatem o Unii Europejskiej". Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej stwierdził również, że prawo UE "wymaga, by sędzia Igor Tuleya mógł nadal wykonywać swoje kompetencje judykacyjne w toczącym się postępowaniu karnym" oraz "aby skład orzekający, któremu przekazano sprawę pierwotnie powierzoną sędziemu Igorowi Tuleyi, wstrzymał się od orzekania, a właściwe organy sądowe ponownie przydzieliły ją sędziemu Tuleyi".

Centrum Międzynarodowych Praw Człowieka (CIHR) Northwestern Pritzker School of Law przyzna swoją dziewiątą nagrodę Global Jurist of the Year sędziemu Igorowi Tuleyi. Coroczna nagroda Global Jurist of the Year Award honoruje urzędującego sędziego, który wykazał się zaangażowaniem na rzecz praw człowieka i praworządności w obliczu przeciwności losu. Jej wręczenie odbędzie się 7 marca 2024 w Chicago.

Publikacje

• Magdalena Czernicka, Igor Tuleya, Kodeks postępowania karnego, Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck, 2005.
• Magdalena Czernicka, Igor Tuleya, Kodeks wykroczeń. Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia, Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck, 2007.
• Magdalena Czernicka, Igor Tuleya, Kodeks karny wykonawczy, Warszawa: Wydawnictwo C. H. Beck, 2007.
• Igor Tuleya, Ustawa o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego: komentarz praktyczny, Poznań: Polskie Wydawnictwo Prawnicze Iuris, 2012.
• Małgorzata Młodawska-Piaseczna, Igor Tuleya, Anna Wielgolewska, Akta karne dla aplikantów, Warszawa: Wydawnictwo Wolters Kluwer, 2018.