Industrial

Industrial – awangardowy styl w muzyce elektronicznej, czerpiący inspiracje z fascynacji, a jednocześnie rozczarowania zdehumanizowaną cywilizacją przemysłową, która dąży do technicznej doskonałości, z drugiej strony zaś spycha ludzi na dalszy plan; charakteryzuje się ciężkimi, wywrotowymi lub prowokacyjnymi dźwiękami, tekstami i tłami. AllMusic definiuje muzykę industrialną jako wyjątkowo agresywną fuzję rocka i elektroniki, która początkowo była przejawem awangardowych eksperymentów elektronicznych (muzyka na taśmę, musique concrete, white noise, syntezatory, zapętlenia itd.) i punkowych prowokacji. Termin został ukuty w środku lat 70. XX wieku wraz z założeniem wytwórni Industrial Records przez członków zespołów Throbbing Gristle i Monte Cazazza. Podczas gdy nazwa gatunku pochodzi z czasów obecności pierwszego z tych zespołów w Wielkiej Brytanii, artyści i wydawnictwa powiązane ze stylem industrialnym były i są obecne także w Stanach Zjednoczonych i innych państwach.

Pierwsi industrialni artyści eksperymentowali z między innymi hałasem w muzyce i nieestetycznych oraz kontrowersyjnych tematach w tekstach, muzycznie i wizualnie, takich jak faszyzm, zboczenia seksualne i okultyzm. Prominentnymi muzykami industrialnymi byli członkowie zespołów Throbbing Gristle, Monte Cazazza, SPK, Boyd Rice, Cabaret Voltaire, Z'EV czy Test Dept. Na debiutanckim albumie Throbbing Gristle ukuli oni slogan industrialna muzyka dla industrialnych ludzi. Wytwórnia muzyczna Wax Trax! z siedzibą w Chicago miała znaczny wpływ na rozwój muzycznych aktów industrialnych. Prekursorami, którzy wpłynęli na rozwój tego gatunku to zwłaszcza niemieckie zespoły muzyczne jak Faust, Neu!, i Kraftwerk, a także muzycy wykonujący rocka eksperymentalnego jak Pink Floyd, ale też artyści rocka psychodelicznego, muzyki elektronicznej, popowej i orkiestrowej. Muzycy industrialni często cytują też wielu pisarzy czy twórców kontrowersyjnych nurtów filozoficznych jako inspirację.

Podczas kiedy nazwa stylu została przywłaszczona przez grupkę twórców i osób powiązanych z Industrial Records w latach 70. XX wieku, termin ten został rozszerzony o innych muzyków tworzących później, którzy byli zainspirowani dokonaniami pierwszych muzyków industrialnych. Później najsłynniejszymi zespołami wykonującymi industrial stały się takie zespoły jak Front 242, Front Line Assembly, Skinny Puppy czy KMFDM z wytwórni Wax Trax!. W jeszcze późniejszym okresie największą popularność zdobyły zespoły takie jak Nine Inch Nails, Ministry, Marilyn Manson i Rammstein. Muzycy industrialni często za pośrednictwem tzw. performance (m.in. w postaci dystopijnych tekstów piosenek, na których podstawie powstają widowiska na scenie muzycznej czy teledyski) wcielają się w rolę kogoś będącego wizją przyszłego człowieka – karykaturę współczesnej persony działającej często nieświadomie na niekorzyść społeczeństwa i siebie.

Historia

Styl ten pojawił się w połowie lat 70. XX wieku w Wielkiej Brytanii (Test Dept. oraz Throbbing Gristle i prowadzona przez jego członków wytwórnia płytowa Industrial Records, a także Cabaret Voltaire, Coil, SPK, Dome, Duet Emmo) równolegle z rockowym nurtem punk, z którym łączyła go brudna, agresywna stylistyka, krytyka istniejącego systemu społecznego i przekonanie o tym, że każdy może tworzyć muzykę. Na przełomie lat 70. i 80. industrial rozprzestrzenił się także w innych krajach – Niemczech (Einstürzende Neubauten), USA (Suicide, NON), Kanadzie (Skinny Puppy, Front Line Assembly), Anglii (Coil, Nitzer Ebb), Słowenii (Laibach), Belgii (Front 242), Włoszech (Maurizio Bianchi).

Trudno określić miejsce industrialu na muzycznej mapie. Mając wiele wspólnego ze wspomnianą muzyką elektroniczną (którą jednoznacznie zdefiniować jeszcze trudniej ze względu na jej ogromną niehomogeniczność) i ogólnie awangardową, należał w zasadzie do szerokiego kręgu zjawisk łączonych z szeroko rozumianą nową falą rocka (potwierdza to późniejsza, strywializowana twórczość tuzów gatunku, będąca w zasadzie muzyką rockową czy wręcz taneczną – patrz przypadek Cabaret Voltaire). Zdaniem Piero Scaruffiego, jego genezę należy wiązać zwłaszcza z amerykańskim odłamem nowej fali czy post-punka reprezentowanej przez zespół Pere Ubu.

Inspiracje

W warstwie muzycznej industrial czerpał z estetyki hałasu, muzyki eksperymentalnej, kojarzonej m.in. z eksperymentami przedwojennych futurystów włoskich oraz przede wszystkim z debiutanckim albumem improwizatorskiej formacji AMM zatytułowanym AMMusic z 1966 roku, prezentującym zbiorowe improwizacje wykształconych muzyków, posługujących się preparowanymi na różne sposoby „nękanymi” instrumentami oraz m.in. rozstrojonymi radioodbiornikami. Industrial odkrył dla muzyki popularnej możliwości wyrazowe, wynikające ze stosowania w muzyce szumów, zgiełku, przemysłowego hałasu, w połączeniu z najczęściej monotonnymi, odartymi z emocji partiami wokalnymi (głos ludzki był często przetwarzany elektronicznie).

Pierwotnie nagrania i występy wykonawców z kręgu industrial były bardziej zbliżone do performance’ów czy spektakli, w czasie których artyści tworzyli improwizowaną muzykę z towarzyszeniem efektów wizualnych bądź projekcji filmowych. Z czasem zespoły tworzące scenę industrialną ewoluowały w kierunku wzbogacenia muzyki o walory melodyczne i nadania utworowi przejrzystszej budowy, zbliżając się tym samym do bardziej tradycyjnych form i stylów muzycznych (np. Cabaret Voltaire czy Einstürzende Neubauten).

Grupy muzyczne

Z czasem ewoluował także cały styl. Zespoły takie jak Skinny Puppy czy Front 242 dodały do estetyki industrialu rytm i inne elementy charakterystyczne dla muzyki tanecznej, tworząc styl EBM. Równolegle artyści, tacy jak Ministry, Die Krupps, Fear Factory, Godflesh czy Nine Inch Nails, połączyli industrial z elementami rocka (ciężkie gitarowe riffy, przejrzysta struktura kompozycji), przyczyniając się do powstania rocka industrialnego.

Industrial w pierwotnym znaczeniu tego słowa, jakkolwiek będący zjawiskiem fascynującym, miał ze względu na swój szczególny charakter niemały problem z wydaniem na świat dzieł przedstawiających trwałą wartość artystyczną. Wydaje się, że na szczególnie przychylną opinię zasługuje brytyjski duet Dome, utworzony przez byłych muzyków ważnej, post punkowej formacji Wire, którego pierwsze płyty łączą w sobie dziką fascynację i anarchię wczesnego, nieokrzesanego industrialu z muzyczną świadomością i konsekwencją. (patrz ambient, avant-pop).
Dziś spuścizna industrialu jest słyszalna w nowej „nieakademickiej” elektronice, zjawiskach z kręgów avant-pop i noise rocka, techno, metalu. Industrial znacznie wzbogacił i odmienił muzykę rockową, co można ostatecznie uznać za sukces garstki muzyków, zaczynających swoją drogę artystyczną na przełomie lat 70. i 80. XX wieku.

Radykalizm ich postaw estetycznych przejawiał się m.in. w próbie odrzucenia kategorii piękna. Industrial wiąże się również z postawą i działalnością prowadzącą do otwierania symboli, odrzucania tabu, deprogramowania. Stąd tak częste odwołania do znaczeń obarczonych klauzulą nietykalności: seks, przemoc (np. obozy zagłady), religia, narkotyki etc. Taka postawa wyraźnie odróżnia industrial od punku. Ideologiczna podbudowa działań wspomnianych grup prowadziła wprost do przeformułowania pojęcia prezentacji na scenie. Nie chodziło o odtworzenie, ale o próbę przemiany. Zresztą industrial nie jest czymś jedynie historycznym. Wiele grup kontynuuje tę linię działań, również w Polsce.

Dzisiaj

Muzyka industrialna przerodziła się w postindustrialną i wyruszyła w co najmniej kilku kierunkach: ekstremalnego hałasu (harsh noise), elektronicznych beatów z pogranicza techno/electro (tutaj godna uwagi przede wszystkim Xoma), nowej elektroniki (click and cuts, plądrofonii) czy też sceny militarnej, która operuje nie tylko industrialnym zgiełkiem, ale i brzmieniami neoklasycznymi, w szczególności monumentalnymi i żołnierskimi. Do głównych zespołów tego podgatunku należy zaliczyć: Laibach, Death in June, Der Blutharsch, Derniere Volonte, Von Thronstahl, Day Of The Trumpet Call, A Challenge Of Honour, z polskich: Cold Fusion, Krępulec, Der Krieg, Nawia. Gatunek militarny budzi spore kontrowersje ze względu na przekaz – choć sprawę tę trudno jednoznacznie określić.

Wielu zespołom imputuje się ciągoty ku faszyzmowi. Oskarżenia te wydają się nieuzasadnione – inspiracje faszyzmem można zauważyć jedynie na płaszczyźnie ikonografii, z pominięciem ideologii faszyzmu. Wiele grup promuje fascynację wzorcem heroicznym, kulturą europejską, neopoganizmem (ale niekiedy także – jak Von Thronstahl – tradycją katolicką). Liczne są również projekty pozbawione konkretnego przesłania, operujące po prostu na dźwiękach i nastawione na przeżycia estetyczne.

Coraz częściej grupy industrialne inspirują się estetyką BDSM, porównując ją do współczesnej idei społeczeństwa, w której nieliczne jednostki czerpią satysfakcję z kontroli nad ludźmi znajdującymi się niżej w hierarchii – nieświadomymi zadawanej im krzywdy. Taki motyw wykorzystuje w swoich piosenkach m.in. islandzki zespół Hatari.

Zobacz też

• industrial metal
• industrial rock

Linki zewnętrzne

• Brainwashed.com Strona poświęcona klasycznemu oraz współczesnemu industrialowi (ang.)
• Fabryka Industrial Rock Magazine (ang. • pol.)