Język bima
Język bima (Nggahi Mbojo[1][2]) – język austronezyjski używany w Indonezji, przez grupę ludności na wyspach Sumbawa, Sangeang i Banta (Małe Wyspy Sundajskie Zachodnie) oraz w rejonie wyspy Komodo (Małe Wyspy Sundajskie Wschodnie). Według danych z 1989 roku mówi nim ok. 500 tys. osób[3].
| Obszar | |||
|---|---|---|---|
| Liczba mówiących |
500 tys. (1989) | ||
| Pismo/alfabet | |||
| Klasyfikacja genetyczna | |||
| Status oficjalny | |||
| Ethnologue | 6a żywy↗ | ||
| Kody języka | |||
| ISO 639-3 | bhp | ||
| IETF | bhp | ||
| Glottolog | bima1247 | ||
| Ethnologue | bhp | ||
| BPS | 0100 4 | ||
| WALS | bim | ||
| W Wikipedii | |||
| |||
| Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu. | |||
Posługują się nim Bimowie. Dzieli się na pięć dialektów – kolo, sangar (sanggar), toloweri, bima, mbojo[3]. Inna klasyfikacja (zawarta w słowniku z 2015 r.) wyróżnia cztery dialekty: paruga (sarasuba), kolo, wawo, kore[4]. W języku bima występuje system poziomów mowy (ang. speech levels)[1]. W powszechnym użyciu jest także język indonezyjski[5].
Szeroko zakrojone badania nad językiem bima prowadził J.C.G. Jonker[6]. Autor ten sporządził słownik z tłumaczeniami holenderskimi (Bimaneesch-Hollandsch woordenboek, 1893)[7], zbiór tekstów (Bimaneesche texten, 1894)[8] oraz opracowanie gramatyczne (Bimaneesche spraakkunst, 1896)[9]. Istnieją też nowsze słowniki indonezyjskie, z XX i XXI w.: Kamus bahasa Bima-Indonesia, Indonesia-Bima (nggahi Mbojo) (1981)[2], Kamus Bima-Indonesia (1985)[10], Kamus Mbojo-Indonesia (2015)[11].
Historycznie był zapisywany odmianą pisma bugijsko-makasarskiego[12].
Przypisy edytuj
- ↑ a b Alan Malingi: Nggahi Mbojo Dalam Pusaran Peradaban. MetroMini, 2017-02-25. [dostęp 2020-03-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-03-06)]. (indonez.).
- ↑ a b Anwar Yunus: Kamus bahasa Bima-Indonesia, Indonesia-Bima (nggahi Mbojo). Jakarta: Yayasan "Muhammad Salahuddin", 1981. OCLC 10012603. (indonez.).
- ↑ a b M. Paul Lewis, Gary F. Simons, Charles D. Fennig (red.), Bima, [w:] Ethnologue: Languages of the World, wyd. 19, Dallas: SIL International, 2016 [dostęp 2020-03-06] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-04] (ang.).
- ↑ Muslim i in. 2015 ↓, s. xi.
- ↑ A. A. Biernowa: Bima. W: W. A. Tiszkow (red.): Narody i rieligii mira: encykłopiedija. Moskwa: Bolszaja rossijskaja encykłopiedija, 1998, s. 98. ISBN 5-85270-155-6. OCLC 40821169. [dostęp 2022-09-06]. (ros.).
- ↑ Antony Winkler Prins: Winkler Prins encyclopaedie. Wyd. 6. T. 4: Bet–Bra. Amsterdam: Elsevier, 1949, s. 198. OCLC 720087417. (niderl.).
- ↑ Johann Christoph Gerhard Jonker: Bimaneesch-Hollandsch woordenboek. Batavia: Landsdrukkerij, 1893, seria: Verhandelingen van het Bataviaasch Genootschap van Kunsten en Wetenschappen, XLVIII, 1. OCLC 457663634. [dostęp 2023-05-13]. (niderl.).
- ↑ Johann Christoph Gerhard Jonker: Bimaneesche texten. Batavia: Landsdrukkerij, 1894, seria: Verhandelingen van het Bataviaasch Genootschap van Kunsten en Wetenschappen, XLVIII, 2. OCLC 457663657. [dostęp 2023-05-13]. (niderl.).
- ↑ Johann Christoph Gerhard Jonker: Bimaneesche spraakkunst. Batavia: Landsdrukkerij, 1896, seria: Verhandelingen van het Bataviaasch Genootschap van Kunsten en Wetenschappen, XLVIII, 3. OCLC 974129934. [dostęp 2023-05-13]. (niderl.).
- ↑ Mansyur Ismail, Muhidin Azis, M. Saleh Yakub, M. Taufik H., M. Kasim Usman: Kamus Bima-Indonesia. Jakarta: Pusat Pembinaan dan Pengembangan Bahasa, Departemen Pendidikan dan Kebudayaan, 1985. OCLC 13908264. (indonez.).
- ↑ Muslim i in. 2015 ↓.
- ↑ Adelaar 2005 ↓, s. 4.
Bibliografia edytuj
- K. Alexander Adelaar: The Austronesian languages of Asia and Madagascar: a historical perspective. W: K. Alexander Adelaar, Nikolaus P. Himmelmann (red.): The Austronesian languages of Asia and Madagascar. Abingdon–New York: Routledge, 2005, s. 1–42. DOI: 10.4324/9780203821121. ISBN 978-0-203-82112-1. ISBN 0-7007-1286-0. OCLC 53814161. (ang.).
- Nurcholis Muslim, Hartini, Nuryati, Ni Made Yudiastini: Kamus Mbojo-Indonesia. Mataram: Kantor Bahasa Provinsi NTB, Badan Pengembangan dan Pembinaan Bahasa, Kementerian Pendidikan dan Kebudayaan, 2015. ISBN 978-979-069-224-4. [dostęp 2023-05-13]. (indonez.).