Jagielno (województwo dolnośląskie)

wieś w województwie dolnośląskim

Jagielno (niem. Deutsch Jägel[4]) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie strzelińskim, w gminie Przeworno.

Jagielno
wieś
Państwo

 Polska

Województwo

 dolnośląskie

Powiat

strzeliński

Gmina

Przeworno

Liczba ludności (III 2011)

223[2]

Strefa numeracyjna

74

Kod pocztowy

57-130[3]

Tablice rejestracyjne

DST

SIMC

0854653

Położenie na mapie gminy Przeworno
Mapa konturowa gminy Przeworno, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Jagielno”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Jagielno”
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego
Mapa konturowa województwa dolnośląskiego, po prawej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Jagielno”
Położenie na mapie powiatu strzelińskiego
Mapa konturowa powiatu strzelińskiego, blisko dolnej krawiędzi nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Jagielno”
Ziemia50°38′01″N 17°12′18″E/50,633611 17,205000[1]

Podział administracyjny edytuj

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa wałbrzyskiego.

Nazwa edytuj

Nazwa wywodzi się od polskiej nazwy kaszy jaglanejjagieł. Historię powstania nazwy miejscowości opisuje spisana po łacinie w latach 1269–1273 Księga henrykowska podając dwie zlatynizowane staropolskie nazwy Iagelno oraz Gagelno. W łacińskim tekście księga wyjaśnia genezę powstania nazwy Jagielno: "In diebus autem antiquis stabat in villam Ianusow quedam arbor, magno platanus, que arbor in Polonico uocatur Iawor. Ad cuius arboris radicem oriebatur fons, qui fons ab ipsa arbore appellabatur tunc temporis Iauworica. De illo fonte egreditur riuulus, qui hodierna die transit villam Heinrichow, sed ipse riuulus uocatur Iagelno, ea uidelicet racione, quia Poloni antiquitus in connallibus eiusdem riuuli sepe seminabant milium. Unde eciam castellum, quod nunc est inter Wadichowiz et claustrum, appellatur Gagelno."[5] czyli w tłumaczeniu na język polski: "W dawnych czasach stało we wsi Januszów pewne wielkie drzewo, które po polsku zwie się jawor. U konarów tego drzewa biło źródło, które od tego drzewa zwane było wówczas Jaworzyca. Z tego źródła płynie potok, który dzisiaj przepływa przez wieś Henryków, lecz sam potok zwie się Jagielno, a to z tego mianowicie powodu, ponieważ Polacy od dawna w dolince tego potoku często siali jagły. Stąd też i gród, który obecnie znajduje się między Wadochowicami, a klasztorem, nazywa się Jagielno"[6][7].

W księdze łacińskiej Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis (pol. Księga uposażeń biskupstwa wrocławskiego) spisanej za czasów biskupa Henryka z Wierzbna w latach 1295–1305 miejscowość wymieniona jest w staropolskiej formie Jagelno.[8][9]

Zabytki edytuj

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisany jest[10]:

  • zespół pałacowy:
    • pałac, z pierwszej połowy XVII w., przebudowany w XVIII w., końcu XIX w.
    • park, z XVIII w., 1840 r., początku XX w.

Szlaki turystyczne edytuj

  droga Szklary-Samborowice (szlak zielony) – JagielnoKrynkaPrzewornoStrużynaKaszówkaJegłowa kop. – GromnikBiały KościółNieszkowiceCzerwieniecKowalskieŻelowicePiotrkówekOstra GóraNiemczaGilówPiława DolnaGóra ParkowaBielawaKalenicaNowa RudaTłumaczówRadkówPasterkaKarłówSkalne GrzybyBatorówDuszniki-ZdrójSzczytnaZamek LeśnaPolanica-ZdrójBystrzyca KłodzkaIglicznaMiędzygórzePrzełęcz Puchacza[11]

Przypisy edytuj

  1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 43157
  2. GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
  3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 369 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  4. Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262)
  5. Gustav Adolf Stenzel 1854 ↓, s. 17.
  6. Stanisław Michalkiewicz 1964 ↓, s. 21.
  7. R. Grodecki 1949 ↓, s. 86.
  8. Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis online
  9. H. Markgraf, J. W. Schulte, "Codex Diplomaticus Silesiae T.14 Liber Fundationis Episcopatus Vratislaviensis", Breslau 1889
  10. Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 146. [dostęp 2012-09-30].
  11. Informacje zawarte na stronie PTTK Strzelin; dostęp: 3.08.2015

Bibliografia edytuj

  • Gustav Adolf Stenzel: Liber Fundationis Claustri Sanctae Mariae Virginis in Henrichow. Breslau: Josef Max & Komp., 1854.
  • Michalkiewicz Stanisław: Dzieje Śląska w wypisach. Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych: 1964, s. 21.
  • Grodecki R.: Księga Henrykowska. Poznań-Wrocław: 1949, s. 86.