Wikipedia

Jake LaMotta

amerykański bokser

Giacobbe „Jake” LaMotta (ur. 10 lipca 1922 w Nowym Jorku, zm. 19 września 2017 w Aventurze) – amerykański bokser pochodzenia włoskiego, zawodowy mistrz świata wagi średniej (1949–1951) i stand-uper[1].

Jake LaMotta
Ilustracja
LaMotta na pocztówce (1952)
Data i miejsce urodzenia

10 lipca 1922
Nowy Jork

Data i miejsce śmierci

19 września 2017
Aventura

Obywatelstwo

Stany Zjednoczone

Kategoria wagowa

średnia

Bilans walk zawodowych
Liczba walk

106

Zwycięstwa

83

Przez nokauty

30

Porażki

19

Remisy

4

Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Wyróżniał się niezwykłą wytrzymałością i z tego powodu był nazywany „Bykiem z Bronxu” (Bronx Bull). Stoczył 106 walk[2], wygrał 83 z nich (30 przed czasem)[3], zremisował w 4, a przegrał 19[3]. W 1990 został wprowadzony do International Boxing Hall of Fame[4]. W 2002 zajął 52. miejsce na liście „80 najlepszych wojowników ostatnich 80 lat” magazynu „The Ring”[5].

Wczesne lata edytuj

Urodził się w Lower East Side[6], dzielnicy Manhattanu, jako jedno z pięciorga dzieci Elizabeth (Merluzzo) i Josepha LaMotty[7][8]. Jego matka urodziła się w Stanach Zjednoczonych w rodzinie włoskich imigrantów, podczas gdy jego ojciec był imigrantem z Mesyny[6] na Sycylii. Miał dwie siostry – Annę (ur. 1924, zm. 2021) i Marię oraz dwóch braci – Giuseppe „Joeya” (ur. 1925, zm. 2020) i Alberta (ur. 1929, zm. 2021)[9]. Rodzina mieszkała krótko w Filadelfii, po czym wróciła do Nowego Jorku i osiedliła się w nowojorskiej dzielnicy Bronx. Jego ojciec zmuszał go do walki z innymi chłopcami za pieniądze sąsiadów, które wykorzystywał na opłacenie czynszu[10]. LaMotta wpadał w konflikty z prawem, a po tym, jak został złapany za usiłowanie włamania, trafił do zakładu poprawczego Coxsackie dla młodocianych przestępców[10]. Tam nauczył się boksować i potem brał udział w walkach amatorskich[11]. Podczas II wojny światowej został zwolniony ze służby wojskowej z powodu operacji wyrostka sutkowego na jednym z uszu[12].

Kariera bokserska edytuj

Karierę zawodową rozpoczął w 1941 roku, w wieku 19 lat[13]. W 1942 stoczył swoją pierwszą walkę z Sugarem Rayem Robinsonem; LaMotta przegrał na punkty, ale udało mu się powalić Robinsona w pierwszej rundzie na deski. Po tej walce LaMotta pokonał wielu innych rywali, w tym Henryka Chmielewskiego w listopadzie 1942 w Bostonie, wygrywając z nim na punkty. 5 lutego 1943 po raz drugi stanął w ringu z Sugarem Rayem Robinsonem, gdy sędziowie punktowi jednogłośnie orzekli zwycięstwo LaMotty[13]. Trzy tygodni (26 lutego) później doszło do rewanżu. 16 czerwca 1949 zdobył mistrzowski tytuł, wygrywając z Marcelem Cerdanem. Obronił go w pojedynkach z Tiberio Mitrim (12 lipca 1950) oraz Laurentem Dauthuillem (13 września 1950). Ten ostatni został uznany przez magazyn „The Ring” za walkę 1950[14]. LaMotta przegrywał na punkty u wszystkich sędziów, gdy znokautował Dauthuille’a w ostatniej rundzie. 14 lutego 1951 Robinson i LaMotta spotkali się po raz szósty i ostatni, a dramatyczny finał został zapamiętany jako jedyna w swoim rodzaju „Walentynkowa masakra”[15]. LaMotta utracił pas mistrzowski na rzecz Robinsona, który zrezygnował z tytułu mistrzowskiego w wadze półśredniej.

Kariera aktorska edytuj

Po zakończeniu kariery bokserskiej LaMotta prowadził bar przy 1120 Collins Ave w Miami Beach, w którym też występował jako stand-uper. Wystąpił na ekranie w dramacie Rebellion in Cuba (1961) w roli Julio, dramacie Roberta Rossena Bilardzista (The Hustler, 1961) jako barman i pięciu odcinkach sitcomu NBC Wóz 54, zgłoś się! (Car 54, Where Are You?, 1962–1963) z Fredem Gwynne. W 1965 trafił na scenę Broadwayu jako Wielki Jule w komedii muzycznej Faceci i laleczki[16]. Wystąpił w teledysku Toma Waitsa do piosenki „Downtown Train” (1985). Pojawił się jako gangster stojący przy barze w dramacie kryminalnym Mario Van Peeblesa New Jack City (1991)[17]. W 2012, w wieku 90 lat, wystąpił w autobiograficznej rewii zatytułowanej Lady and the Champ, która przez dwa tygodnie wystawiana była na off-Broadwayu[18].

Odniesienia w filmie edytuj

W 1970 wydał książkę biograficzną Wściekły Byk: Moja opowieść[19], na podstawie której w 1980 Martin Scorsese wyreżyserował film Wściekły Byk. W główną rolę LaMotty wcielił się Robert De Niro[20], który za swój występ otrzymał Oscara. Specjalnie do tej roli De Niro przytył 27 kg i uczył się boksu. W 2016 zrealizowany został biograficzny dramat sportowy The Bronx Bull, gdzie rolę LaMotty zagrał William Forsythe[21]. Jego plakat, promujący jedną z jego historycznych walk, można zobaczyć w filmie Ojciec chrzestny (1972), w scenie z Donem Corlone (Marlon Brando)[22].

Kłopoty z prawem edytuj

W 1958 został aresztowany i oskarżony o przedstawienie mężczyzn nieletniej dziewczynie w klubie, którego był właścicielem w Miami. Był skuty łańcuchami przez 6 miesięcy, chociaż przez cały ten czas utrzymywał, że jest niewinny[23].

Życie prywatne edytuj

Był sześciokrotnie żonaty; z Idą Gabriele (1941–1942)[9], Beverly „Vicki” Thailer (1945–1957)[9], Sallye M. Keener (od 1960)[9], Dimitrią Minakakis Makris (od 1970)[9], Deborah Broffman (od 1975)[9] i Denise Baker (od 2013 do jego śmierci)[12]. Miał cztery córki – Jacklyn, Christie, Elisę i Mię oraz dwóch synów – Jacke’a (zm. w lutym 1998 na raka) i Josepha (we wrześniu 1998 zginął w katastrofie lotu Swissair 111)[12].

Śmierć edytuj

Zmarł 19 września 2017 w domu opieki w Aventurze w pobliżu Miami na zapalenie płuc w wieku 95 lat[12].

Przypisy edytuj

  1. ↑ Jake LaMotta Pictures. FanPix.Net. [dostęp 2022-04-14]. (ang.).
  2. ↑ Jake LaMotta, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2022-04-17] (ang.).
  3. ↑ a b Jake LaMotta Biography. OfficialJakeLamotta.com, 2020. [dostęp 2023-04-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-04-10)]. (ang.).
  4. ↑ Jake LaMotta. Boxing Hall of Fame. [dostęp 2023-04-10]. (ang.).
  5. ↑ Andrew Eisele: Ring Magazine’s 80 Best Fighters of the Last 80 Years. Boxing.com, 2017-01-09. [dostęp 2022-04-14]. (ang.).
  6. ↑ a b Matthew Heys: Jake LaMotta – ‘Raging Bull’ Biography. Boxing Daily, 2021-10-12. [dostęp 2023-04-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-04-10)]. (ang.).
  7. ↑ Elizabeth LaMotta Obit. Newspapers.com, 2017-09-20. [dostęp 2020-06-13]. (ang.).
  8. ↑ Badger Hawkeye: Jake LaMotta (1922–2017). Find A Grave Memoria. [dostęp 2023-04-10]. (ang.).
  9. ↑ a b c d e f Jake LaMotta (1922–2017). The Free Family Tree, 2019-04-15. [dostęp 2023-04-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-04-10)]. (ang.).
  10. ↑ a b John Rawling: Jake LaMotta obituary. „The Guardian”, 2017-09-20. [dostęp 2023-04-10]. (ang.).
  11. ↑ Jake LaMotta Biography. TotallyHistory.com, 2020. [dostęp 2023-04-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-04-10)]. (ang.).
  12. ↑ a b c d Richard Goldstein: Jake LaMotta, ‘Raging Bull’ in and Out of the Ring, Dies at 95. „The New York Times”, 2017-09-21. [dostęp 2017-09-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-09-21)]. (ang.).
  13. ↑ a b Jake LaMotta Biography. Biography.com, 2019-04-15. [dostęp 2023-04-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-04-10)]. (ang.).
  14. ↑ Nie żyje legendarny bokser. To on był filmowym „Wściekłym Bykiem”. TVN24. [dostęp 2022-04-17]. (pol.).
  15. ↑ Kacper Bartosiak: „Walentynkowa masakra” Sugara Raya Robinsona i Jake’a LaMotty. Sport TVP, 2023-02-14. [dostęp 2023-04-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-04-10)]. (pol.).
  16. ↑ Jake LaMotta. Internet Broadway Database. [dostęp 2022-04-17]. (ang.).
  17. ↑ Jake LaMotta Filmography. AllMovie. [dostęp 2022-04-17]. (ang.).
  18. ↑ Ken Jaworowski: In Front of an Audience Again, but Not to Fight. „The New York Times”, 2012-07-23. [dostęp 2022-04-17]. (ang.).
  19. ↑ Jake La Motta, Joseph Carter, Peter Savage: Raging Bull: My Story. Prentice-Hall, 1970. ISBN 0-13-752527-3.
  20. ↑ Nie żyje Jake LaMotta, bohater filmu „Wściekły byk”. Onet.pl, 2017-09-20. [dostęp 2020-06-13]. (pol.).
  21. ↑ The Bronx Bull (2016). Rotten Tomatoes. [dostęp 2022-04-17]. (ang.).
  22. ↑ Chris Iorfida: Jake LaMotta, boxing’s Raging Bull, dies at 95. CBC News, 2017-09-20. [dostęp 2022-04-17]. (ang.).
  23. ↑ Jake LaMotta A Fall From Grace. Sports.jrank.org. [dostęp 2022-04-17]. (ang.).

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Jake_LaMotta&oldid=72778681”