James Rowland

australijski wojskowy i działacz społeczny

James Anthony Rowland (ur. 1 listopada 1922 w Armidale, zm. 27 maja 1999 w Sydney) – australijski wojskowy i działacz społeczny, marszałek, w latach 1975–1979 dowódca Royal Australian Air Force (RAAF), następnie w latach 1981-1989 gubernator Nowej Południowej Walii.

James Rowland
Ilustracja
Rowland (po prawej) w czasie wojny koreańskiej
Air Marshal Air Marshal
Data i miejsce urodzenia

1 listopada 1922
Armidale

Data i miejsce śmierci

27 maja 1999
Sydney

Przebieg służby
Lata służby

1942–1979

Siły zbrojne

Royal Australian Air Force

Stanowiska

dowódca RAAF

Główne wojny i bitwy

II wojna światowa

Późniejsza praca

gubernator Nowej Południowej Walii

Odznaczenia
Order Australii (wojskowy) Komandor Orderu Imperium Brytyjskiego od 1936 (wojskowy) Krzyż Sił Powietrznych (Wielka Brytania) Krzyż Wybitnej Służby Lotniczej (Wielka Brytania)

Życiorys edytuj

Młodość i kariera wojskowa edytuj

II wojna światowa edytuj

Pochodził z bardziej prowincjonalnej części Nowej Południowej Walii, był synem oficera Royal Australian Navy. W wieku 17 lat przeprowadził się do Sydney i podjął studia w zakresie inżynierii lotniczej na University of Sydney. W 1942 porzucił je, aby wstąpić na ochotnika do wojska. Po odbyciu szkolenia w Kanadzie, w ramach wspólnego programu kształcenia pilotów Wspólnoty Narodów, otrzymał pierwszy stopień oficerski i został skierowany do służby w Wielkiej Brytanii, gdzie pilotował ciężkie bombowce typu Handley Page Halifax i Avro Lancaster.

W grudniu 1944 odznaczył się szczególnym bohaterstwem, kiedy to w czasie lotu nad Düsseldorf, który miał zostać zbombardowany, stracił jeden z silników swojej maszyny, a mimo to zdołał dotrzeć do celu, wykonać zadanie i wrócić do bazy z mocno uszkodzonym samolotem, ale cały i zdrowy. Za ten wyczyn otrzymał Distinguished Flying Cross. Miesiąc później musiał katapultować się nad Frankfurtem po tym, jak w wyniku nieszczęśliwego wypadku zderzył się z innym alianckim samolotem, pilotowanym przez Kanadyjczyka. Został wzięty do niewoli przez Gestapo, które początkowo planowało jego rozstrzelanie, jednak dzięki wstawiennictwu dwóch oficerów Luftwaffe został przekazany w niewolę niemieckiemu lotnictwu, które umieściło go w obozie jenieckim, gdzie spędził resztę wojny.

Późniejsza kariera wojskowa edytuj

Po zwolnieniu z obozu wrócił do Australii i tymczasowo opuścił wojsko, aby dokończyć studia inżynierskie. W 1947 ponownie znalazł się w lotnictwie jako oficer służb technicznych. Od 1952 służył jako wojskowy pilot doświadczalny. W latach 1956-1959 był dowódcą jednostki badawczo-rozwojowej RAAF. Po podpisaniu kontraktu na zakup przez Australię francuskich samolotów Dassault Mirage III, przez trzy lata przebywał w Paryżu jako członek misji wojskowej, pracującej razem ze stroną francuską nad szczegółowymi aspektami wdrożenia Mirage do służby w Australii. W latach 1966-1971 zajmował stanowiska średniego szczebla. Po odbyciu studiów podyplomowych w Royal College of Defence Studies, został dyrektorem generalnym inżynierii lotniczej RAAF. W 1972 został awansowany na stopień wicemarszałka lotnictwa, co odpowiada w Australii dwugwiazdkowemu generałowi, a także otrzymał dowództwo nad wszystkimi służbami technicznymi RAAF. W 1975 jako pierwszy w dziejach przedstawiciel technicznej części RAAF, został dowódcą całego australijskiego lotnictwa. Otrzymał też stopień marszałka lotnictwa (trzygwiazdkowego generała). W marcu 1979 zakończył urzędowanie i przeszedł na wojskową emeryturę.

Gubernator Nowej Południowej Walii edytuj

Bezpośrednio po odejściu z RAAF Rowland pracował jako doradca jednego z francuskich koncernów zbrojeniowych. Pod koniec 1980 premier Nowej Południowej Walii Neville Wran ogłosił jego nominację na, w przeważającej mierze ceremonialny, urząd gubernatora stanu, który formalnie objął 20 stycznia 1981. Rowland postawił sobie za cel przybliżenie urzędu gubernatorskiego zwykłym ludziom. W tym celu m.in. umożliwił zwiedzanie siedziby gubernatora w Sydney w znacznie większym zakresie niż dotąd, dbał też o zapraszanie na rozmaite oficjalne uroczystości osób spoza stanowej elity. Jego kadencja gubernatorska, pierwotnie czteroletnia, była dwukrotnie przedłużana o dwa lata i ostatecznie dobiegła końca 20 stycznia 1989, po dokładnie ośmiu latach.

Późniejsze życie edytuj

Podobnie jak wielu emerytowanych australijskich urzędników i polityków najwyższego szczebla, po przejściu na emeryturę Rowland utrzymywał się głównie z pracy w radach nadzorczych wielu firm, którym posiadanie takiej osoby w swoich władzach dodawało prestiżu. Pozostał także aktywny społecznie, m.in. zasiadał w komisji nadzorującej pracę policji stanowej Nowej Południowej Walii. W latach 1990-1991 był kanclerzem University of Sydney.

Zmarł w maju 1999 roku, przeżywszy 76 lat. Został pochowany z najwyższymi honorami państwowymi.

Odznaczenia edytuj

Przypisy edytuj

  1. Australian Honours Search Facility [online], honours.pmc.gov.au [dostęp 2021-07-02].
  2. Australian Honours Search Facility [online], honours.pmc.gov.au [dostęp 2021-07-02].
  3. Australian Honours Search Facility [online], honours.pmc.gov.au [dostęp 2021-07-02].
  4. Australian Honours Search Facility [online], honours.pmc.gov.au [dostęp 2021-07-02].

Bibliografia edytuj

  • Air Marshals. Royal Australian Air Force, Air Power Development Centre. [dostęp 2014-08-29]. (ang.).