Jan IV Szczęśliwy

Jan IV Szczęśliwy
	Król Portugalii
Okres	od 1 grudnia 1640; do 6 listopada 1656
Poprzednik	Filip III Habsburg
Następca	Alfons VI Zwycięski
	Dane biograficzne
Dynastia	Bragança
Data i miejsce urodzenia	18 marca 1604 ; Vila Viçosa
Data śmierci	6 listopada 1656
Ojciec	Teodósio Bragança
Żona	Ludwika de Guzman
Dzieci	Teodozjusz • Anna • Joanna • Katarzyna • Manuel • Alfons VI Zwycięski • Piotr II Spokojny
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Teksty w Wikiźródłach
	Cytaty w Wikicytatach

Jan IV Szczęśliwy lub Odnowiciel (port. João IV o Restaurador (ur. 18 marca 1604, zm. 6 listopada 1656) – pierwszy król Portugalii z rodzimej dynastii Bragança po odzyskaniu niepodległości w 1640. Był wnukiem Katarzyny, księżnej Bragança, która w 1580 próbowała zasiąść na tronie kraju po wygaśnięciu dynastii Avis. Dziadkiem Katarzyny był bowiem król Portugalii Manuel I Szczęśliwy.

Życiorys edytuj

Urodził się w Vila Viçosa i po śmierci swego ojca Teodósio II w 1630 został księciem Bragança. W 1633 ożenił się z Ludwiką de Guzman (1613–1666), najstarszą córką Juana Manuela Péreza de Guzman – hiszpańskiego księcia Medina-Sidonia. W czasie antyhiszpańskiego powstania 1 grudnia 1640 przeciwko Filipowi III Habsburgowi został jednogłośnie jako prawowity dziedzic wyniesiony na tron przez lud portugalski.

Jego intronizacja doprowadziła do wojny z Hiszpanią, która zakończyła się uznaniem portugalskiej niezależności dopiero za rządów jego następcy w 1668. W czasie wojny trzydziestoletniej Portugalia podpisała 2 przymierza z Francją (1 czerwca 1641) i Szwecją (sierpień 1641), ale jej udział ograniczał się do walk z Hiszpanią oraz holenderskimi najazdami w granicach swych kolonii.

Na Półwyspie Iberyjskim hiszpańska inwazja została rozbita pod Montijo w 1644 r. Za granicą Holendrzy zajęli jednak Malakkę w styczniu 1641, a sułtan Omanu zajął Maskat w 1648. Do 1654 większość Brazylii była z powrotem w rękach portugalskich i przestała być holenderską kolonią. W 1656 Holendrzy zajęli jednak Kolombo wraz z całym Cejlonem (dzisiejsza Sri Lanka).

Jan był mecenasem muzyki i sztuki. Sam także pisał dosyć udane utwory muzyczne. W czasie swych rządów zgromadził jedną z największych na świecie bibliotek, zniszczoną potem w czasie trzęsienia ziemi w 1755.

Król zmarł pozostawiając tron synowi, który panował jako Alfons VI, a jego żona była regentką. Potomstwo Jana IV i Ludwiki:

infant Teodozjusz Bragança (1634–1653), książę Brazylii i książę Bragança,
infantka Anna Bragança (1635),
infantka Joanna Bragança (1636–1653),
infantka Katarzyna Bragança (1638–1705), żona króla Anglii, Karola II,
infant Manuel Bragança (1640),
infant Alfons VI (1643–1683), król Portugalii,
infant Piotr II (1648–1706), król Portugalii.