Wikipedia

Jan X Kamater

Jan X Kamater, gr. Ἰωάννης Καματηρός, Iōannēs X Kamatēros (zm. 1206 w Didymoteichos) – patriarcha Konstantynopola w latach 1198–1206[1][2].

Jan X Kamater
Ἰωάννης Καματηρός
Patriarcha Konstantynopola
Kraj działania

Cesarstwo Bizantyńskie

Data i miejsce śmierci

1206
Didymoteichos w Tracji

Patriarcha Konstantynopola
Okres sprawowania

1198–1206

Wyznanie

prawosławne

Kościół

Patriarchat Konstantynopolitański

Wybór patriarchy

5 sierpnia 1198

Życiorys edytuj

Jan należał do rodziny Kamaterów, z której pochodziła żona cesarza Aleksego III Angelosa, Eufrozyna Dukaina Kamaterina. Był człowiekiem wykształconym dobrze zorientowanym w literaturze klasycznej, retoryce i filozofii. Przed objęciem stolicy patriarszej pełnił szereg funkcji duchownych. Bezpośrednio przed wyborem na patriarchę Konstantynopola był chartofylaksem[3].

Został obrany patriarchą 5 sierpnia 1198 r. Zwołany przez niego, w latach 1198–1199 synod, debatował nad nauką o Eucharystii[4]. W czasie zamieszek w Konstantynopolu interweniował w sprawie aresztowania bankiera Kalmodiosa i doprowadził do jego uwolnienia[5]. Pozostał na swoim stanowisku po przejęciu władzy przez Aleksego IV Angelosa w lipcu 1203. Według źródeł zachodnich, wspólnie z cesarzem jeszcze w tym samym roku uznał zwierzchnictwo papieża. Wyrażał gotowość zawarcia unii ze Stolicą Apostolską, co potwierdził przyjęciem od papieża paliusza. Zachowały się fragmenty dwóch listów z korespondencji Jana X z papieżem Innocentym III, w których uznawał rolę Piotra jako Księcia Apostołów (koryfaios ton apostolon), podkreślał znaczenie apostołów Piotra i Jana w pierwotnym Kościele, a Kościół rzymski nazywał pierwszą spośród sióstr o tej samej godności, zarzucając mu jednak wprowadzenie Filioque do wyznania wiary[4].

Po zdobyciu Konstantynopola przez krzyżowców w 1204 r. schronił się u cara Bułgarii Kałojana. Odrzucił zaproszenie cesarza Teodora I Laskarysa do przeniesienia się do Nicei. Zmarł w 1206 r. w Didymoteichos w Tracji[4].

Twórczość edytuj

J. Hoeck przypisuje Janowi autorstwo trzech rozpraw polemicznych (wydał je biskup Arseniusz, Moskwa 1892; J. Dräseke przypisuje je Mikołajowi z Metony). Jan jest też autorem mów katechetycznych (PG 139, 893–897) oraz utworów o tematyce świeckiej, m.in. poematu dydaktycznego w trymetrach jambicznych Astrologia (Peri zodiaku kyklu), dedykowanego cesarzowi Manuelowi I Komnenowi, zawierającego opis planet, znaków zodiaku, informacje o ich sile, temperamencie i wpływie na hemisferę. Utwór nie ma szczególnych walorów artystycznych. Jego wartość polega na tym, że Kamateros wykorzystał do napisania go źródła babilońskie, pisma Selecha i Meslasa[4][6].

Przypisy edytuj

  1. ↑ Weiss 1993 ↓, s. 849.
  2. ↑ Świat Bizancjum 2011 ↓, s. 636.
  3. ↑ Kazhdan 1991 ↓, s. 154.
  4. ↑ a b c d Modzelewska 1997 ↓, s. 866.
  5. ↑ Kazhdan 1991 ↓, s. 1055, 1096.
  6. ↑ Jurewicz 1987 ↓, s. 253.

Bibliografia edytuj

  • Venance Grumel. Traité d'études byzantines, « La Chronologie I. ». „Presses universitaires de France”, 1958. Paryż. 
  • O. Jurewicz: Historia literatury bizantyńskiej. Wrocław: Ossolineum, 1984, s. 284. ISBN 83-04-01422-X.
  • Bożena Modzelewska: Jan X Kamateros. W: Encyklopedia Katolicka. T. 7. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL, 1997.
  • A. Weiss: Ekumeniczny Patriarchat Prawosławny. W: Encyklopedia Katolicka. T. 6. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL, 1993.
  • Świat Bizancjum. Cesarstwo Bizantyńskie 641–1204. Kraków: Wydawnictwo WAM, 2011.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Jan_X_Kamater&oldid=71940222”