Jerry John Rawlings
Jerry John Rawlings (ur. 22 czerwca 1947 w Akrze, zm. 12 listopada 2020 tamże[1]) – ghański wojskowy, polityk, prezydent i szef rządu, przywódca polityczny.
_(cropped).jpg)
| |
| Data i miejsce urodzenia |
22 czerwca 1947 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
12 listopada 2020 |
| 8. prezydent Ghany (5. prezydent II Republiki Ghany) | |
| Okres |
od 4 czerwca 1979 |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| 10. prezydent Ghany (6., ostatni prezydent II Republiki Ghany) | |
| Okres |
od 31 grudnia 1981 |
| Poprzednik | |
| 10. prezydent Ghany (1. prezydent III Republiki Ghany) | |
| Okres |
od 7 stycznia 1993 |
| Następca | |
| Odznaczenia | |
| |
Życiorys edytuj
Był synem Szkota i kobiety pochodzącej z plemienia Ewe[2]. Uczył się w Achimota College i w Ghańskiej Akademii Wojskowej. W 1969 otrzymał przydział do lotnictwa. Pierwszy raz objął władzę w wyniku wojskowego zamachu stanu w czerwcu 1979, obalając Najwyższą Radę Wojskową i obiecując walkę z korupcją i reformy. Był głównym organizatorem zamachu, miał wówczas stopień kapitana lotnictwa. 6 wyższych oficerów zostało publicznie rozstrzelanych: wśród nich byli generałowie Akwasi Afrifa, Frederick Akuffo i Ignatius Kutu Acheampong – byli prezydenci, a także Robert Kotei – dowódca sił zbrojnych. W ciągu czterech miesięcy przywrócił rząd cywilny. Zagroził drugim zamachem w wypadku, gdyby politycy przekładali własne dobro nad dobro obywateli. Początkowo wycofał się z polityki, lecz z powodu utrzymywania się korupcji ponownie przejął rządy 31 grudnia 1981, dokonując następnego zamachu stanu, i mimo obietnicy powrotu władzy cywilnej, przez ponad 10 lat utrzymywał pozycję szefa państwa jako przewodniczący Tymczasowej Narodowej Rady Obrony.
Uprawiał rządy absolutne, przeprowadził w Ghanie radykalne reformy gospodarcze na wzór zachodni, uporządkował finanse, ukrócił korupcję, a pod koniec lat 80. przywrócił pluralizm polityczny i w 1992 r. zorganizował wybory prezydenckie, ustanowiwszy system wielopartyjny. W tym samym roku wprowadzono konstytucję, która zniosła najwyższą władzę Tymczasowej Narodowej Rady Obrony[2]. Wówczas zrezygnował ze służby w armii, po czym założył własną partię o centrolewicowym charakterze – Narodowy Kongres Demokratyczny[3]. Dzięki bezwzględnym, ale owocnym rządom przez ponad dziesięć lat, stał się popularny i z sukcesem przeistoczył się z przywódcy militarnego w konstytucyjnie wybraną głowę państwa. W 1996 zdobył reelekcję, a na początku 2001 złożył urząd, nie próbując zmieniać konstytucji by zwiększyć liczbę kadencji prezydenckich z dwóch. Dzięki temu Rawlings stał się wzorem procesu demokratycznego w Afryce.
Przypisy edytuj
- ↑ Jerry Rawlings, ex-Ghanaian president, dies from COVID-19
- ↑ a b Alan Palmer, Kto jest kim w polityce. Świat od roku 1860, Wydawnictwo Magnum, Warszawa, 1998, przeł. Wiesław Horabik, Tadeusz Szafrański, s. 331
- ↑ Oxford Business Group The Report: Ghana 2011 s.12
Bibliografia edytuj
- Wojciech Jagielski: Ghana – jak stała się afrykańską prymuską?. wp.pl, 7 stycznia 2013. [dostęp 2013-01-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-02-03)]. (pol.).
- Alan Palmer, Kto jest kim w polityce. Świat od roku 1860, Wydawnictwo Magnum, Warszawa, 1998, przeł. Wiesław Horabik, Tadeusz Szafrański, s. 331
- D. I. Ray, Ghana, Politics, Economics and Society, 1986
- Marek Szczepański, Manowce władzy. Rzecz o elitach afrykańskich, wyd. Wiedza Powszechna, Warszawa, 1989, ISBN 83-214-0666-1 (rozdz. IV: Władcy i krezusi Afryki Czarnej.)
- Wielka Encyklopedia Polonica. Suplement, 2000, s. 1466