Jerzy Smoleński

polski geograf

Jerzy Józef Gedeon Smoleński (ur. 6 września[1] 1881 w Krakowie, zm. 5 stycznia 1940 w Sachsenhausen) – polski geograf fizyczny, geolog, antropogeograf, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie.

Jerzy Smoleński
Ilustracja
Data urodzenia

6 września 1881

Data i miejsce śmierci

5 stycznia 1940
Sachsenhausen (KL)

Przyczyna śmierci

ofiara niemieckiego obozu koncentracyjnego

Zawód, zajęcie

geograf fizyczny, geolog, antropogeograf,
profesor UJ

Odznaczenia
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski

Życiorys edytuj

Ogłosił szereg prac z dziedziny morfologii, geologii, fizjogeografii i antropologii ziem polskich.
Kierownik Katedry Geografii Fizycznej (od początku jej istnienia 1922), dyrektor Instytutu Geograficznego UJ (od 1929), członek Senatu UJ (od 1933), w 1937 został wybrany Dziekanem Wydziału Filozoficznego UJ.

Inicjator (wraz z Janem Sztolcmanem) powstania Międzynarodowego Stowarzyszenia Ochrony Żubra (zał. 1925).

Członek m.in. PAU (od 1917), Polskiego Towarzystwa Geograficznego, Państwowej Rady Ochrony Przyrody, Polskiego Narodowego Komitetu Międzynarodowej Unii Geograficznej. 10 listopada 1938 „za zasługi na polu pracy naukowej w zakresie zagadnień gospodarczych i migracyjnych oraz pracy społecznej” odznaczony został Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski[2]. Członek i Przewodniczący Komitetu Demograficznego przy Lidze Narodów w Genewie (1939). Wiceprzewodniczący Związku Ziem Górskich, zasłużony dla rozwoju planowania przestrzennego i regionalnego w Polsce.

Aresztowany 6 listopada 1939 wraz z grupą profesorów UJ (niem. Sonderaktion Krakau) i po odmowie podjęcia pracy w Instytucie Wschodnim (niem. Ostinstitut) został wywieziony do niemieckiego obozu koncentracyjnego Sachsenhausen, gdzie wskutek nieludzkiego traktowania zmarł 5 stycznia 1940.

Pochowany w Krakowie na cmentarzu Rakowickim[3] (pas 46, rząd zachodni). Upamiętniają go dwie tablice umieszczone w dawnym gmachu Instytutu Geografii i Gospodarki Przestrzennej (ul. Grodzka 64), jak również w nowej siedzibie Instytutu, przy ul. Gronostajowej 7.

 
Grób prof. Jerzego Smoleńskiego na cmentarzu Rakowickim

Był ojcem Stanisława Smoleńskiego - biskupa archidiecezji krakowskiej.

Publikacje edytuj

Przypisy edytuj

  1. Jerzy Józef Gedeon Smoleński [online], www.ipsb.nina.gov.pl [dostęp 2021-07-09] (pol.).
  2. M.P. z 1938 r. nr 258, poz. 592
  3. A. Więcek, M. Gotfryd, Krakowskie cmentarze – śladami geografów. wsp.krakow.pl:80. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-03-19)].

Bibliografia edytuj

  • Wielka Ilustrowana Encyklopedja Powszechna Wydawnictwa „Gutenberga”, t. XVI, Kraków, reprint ISBN 83-86381-13-2

Linki zewnętrzne edytuj