Jessica Tandy

Jessica Tandy
	; Jessica Tandy (lata 50.)
Imię i nazwisko	Jessie Alice Tandy
Data i miejsce urodzenia	7 czerwca 1909 ; Londyn
Data i miejsce śmierci	11 września 1994 ; Easton
Zawód	aktorka
Współmałżonek	1. Jack Hawkins (1932–1940; rozwód); 2. Hume Cronyn (1942–1994; jej śmierć)
Lata aktywności	1932–1994
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Jessica Tandy, właśc. Jessie Alice Tandy (ur. 7 czerwca 1909 w Londynie, zm. 11 września 1994 w Easton) – amerykańska aktorka pochodzenia brytyjskiego. W 1990 otrzymała Oscara za pierwszoplanową rolę w filmie Wożąc panią Daisy (1989; reż. Bruce Beresford). Stała się wówczas najstarszą laureatką tej nagrody w historii. Dwa lata później zdobyła nominację za drugoplanową rolę w filmie Smażone zielone pomidory (1991; reż. Jon Avnet).

Życiorys edytuj

Karierę aktorską rozpoczynała w latach 20. na brytyjskich scenach teatralnych. W latach 30. pojawiła się na dużym ekranie w rolach epizodycznych. W latach 40. Jessica wyjechała do Stanów Zjednoczonych, gdzie zaczynała od ról drugoplanowych. Pierwszym ważnym filmem w jej karierze był dramat wojenny Siódmy krzyż (1944), w którym wystąpiła u boku swojego drugiego męża Hume’a Cronyna. W latach 50. grywała w produkcjach telewizyjnych i teatralnych. Na wielki ekran Tandy powróciła na krótko w latach 60. grając m.in. w głośnym thrillerze Alfreda Hitchcocka Ptaki (1963). Jednak największe sukcesy osiągnęła w ostatnich latach życia. To wtedy stworzyła swoje najsłynniejsze filmowe role oraz została nagrodzona Oscarem dla najlepszej aktorki pierwszoplanowej.

Życie prywatne edytuj

Jej pierwszym mężem, w latach 1932–1940 był aktor Jack Hawkins. Z małżeństwa tego, które zakończyło się rozwodem miała córkę Susan (ur. 1934). W 1942 poślubiła aktora Hume’a Cronyna, z którym spędziła resztę życia. Mieli dwoje dzieci: córkę Tandy (ur. 1945) i syna Christophera (ur. 1943). Aktorska para wystąpiła wspólnie w kilkunastu filmach.

Jessica zmarła 11 września 1994 w swoim domu w Easton w stanie Connecticut. W ostatnich latach walczyła z rakiem jajnika.

Wybrana filmografia edytuj

Siódmy krzyż (1944) jako Liesel Roeder
Dolina decyzji (1945) jako Louise Kane
Zielone lata (1946) jako Kate Leckie
Dragonwyck (1946) jako Peggy O’Malley
Wieczna Amber (1947) jako Nan Britton
Pustynny Lis (1951) jako Lucie Marie Rommel
Przygody młodego człowieka (1962) jako Helen Adams
Ptaki (1963) jako Lydia Brenner
Słodko-gorzka autostrada (1981) jako Carol
W nocnej ciszy (1982) jako Grace Rice
Najlepsi przyjaciele (1982) jako Eleanor McCullen
Świat według Garpa (1982) jako pani Fields
Bostończycy (1984) jako panna Birdseye
Kokon (1985) jako Alma Finley
Baterii nie wliczono (1987; znany także pod innymi tytułami, m.in. Bez baterii nie działa) jako Faye Riley
Błędny ognik (1987) jako Annie Nations
Dom przy Carroll Street (1988) jako panna Venable
Kokon: Powrót (1988) jako Alma Finley
Wożąc panią Daisy (1989) jako Daisy Werthan
Smażone zielone pomidory (1991) jako Ninny Threadgoode
Opowieści babuni (1991; znany także pod tytułem - Bajki babci Grace) jako Grace McQueen
Druga miłość (1992) jako Frieda
Spotkać białego psa (1993) jako Cora Peek
Camilla (1994) jako Camilla Cara
Naiwniak (1994) jako Beryl Peoples

Nagrody edytuj

Nagroda Akademii Filmowej Najlepsza aktorka: 1989 Wożąc panią Daisy
Złoty Glob Najlepsza aktorka w filmie komediowym lub musicalu: 1990 Wożąc panią Daisy
Nagroda BAFTA Najlepsza aktorka: 1991 Wożąc panią Daisy
Nagroda Emmy Najlepsza aktorka w miniserialu lub filmie telewizyjnym: 1987 Błędny ognik
Nagroda Tony
- Najlepsza aktorka w sztuce: 1948 Tramwaj zwany pożądaniem
- 1978 The Gin Game
- 1983 Foxfire
- Specjalna nagroda Tony: 1994 Nagroda za osiągnięcia życia
Nagroda na MFF w Berlinie Najlepsza aktorka: 1990 Wożąc panią Daisy

Bibliografia edytuj

Jessica Tandy. T. 15: Kolekcja Alfred Hitchcock Przedstawia. Poznań: Oxford Educational Sp. z o.o., listopad 2009, s. 18. ISBN 978-83-252-0755-7.
Marilyn Berger: Jessica Tandy, a Patrician Star Of Theater and Film, Dies at 85. nytimes.com, 1994-09-12. [dostęp 2017-05-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-12-08)]. (ang.).

Linki zewnętrzne edytuj

Jessica Tandy w bazie IMDb (ang.)
Jessica Tandy w bazie Filmweb
Jessica Tandy w bazie Notable Names Database (ang.)